Đi làm không có hợp đồng lao động có phải đóng thuế thu nhập cá nhân hay không?

Luật sư cho tôi hỏi: Đi làm mà không cần ký hợp đồng lao động có được không? Người đi làm không có hợp đồng lao động thì có đóng thuế TNCN?

Trả lời:

1. Đi làm mà không cần ký hợp đồng lao động có được không?

Căn cứ Điều 14 Bộ luật Lao động 2019, có 03 hình thức hợp đồng lao động như sau:

- Hợp đồng lao động giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, trừ trường hợp giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói.

- Hợp đồng lao động giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản.

- Hợp đồng lao động giao kết bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng, trừ các trường hợp sau:

+ Đối với công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng thì nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên có thể ủy quyền cho một người lao động trong nhóm để giao kết hợp đồng lao động; trong trường hợp này, hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và có hiệu lực như giao kết với từng người lao động. Hợp đồng lao động do người được ủy quyền ký kết phải kèm theo danh sách ghi rõ họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi cư trú và chữ ký của từng người lao động;

+ Giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó;

+ Giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với lao động là người giúp việc gia đình.

Như vậy, đi làm mà không ký hợp đồng lao động vẫn được, tuy nhiên chỉ đối với các công việc có thời hạn dưới 01 tháng (trừ một số trường hợp nhất định).

2. Thuế thu nhập cá nhân (Thuế TNCN) là gì?

Tính đến thời điểm hiện tại, chưa có văn bản pháp luật nào đề cập đến định nghĩa cụ thể về thuế TNCN. Tuy nhiên, có thể dựa theo Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 được sửa đổi, bổ sung bởi Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi 2012 và các văn bản hướng dẫn khác để hiểu thêm về thuế TNCN như sau:

Thuế TNCN là thuật ngữ dùng để chỉ một khoản tiền bắt buộc mà cá nhân có thu nhập phải nộp cho Nhà nước. Thuế TNCN được tính trên tổng thu nhập chịu thuế của cá nhân trong một kỳ tính thuế, sau khi đã được trừ đi các khoản miễn thuế và giảm trừ gia cảnh.

Việc thu thuế TNCN giúp Nhà nước có nguồn thu để chi cho các hoạt động chung của xã hội, như: giáo dục, y tế, quốc phòng, an ninh,... Đồng thời thuế TNCN còn góp phần giúp tái phân phối thu nhập, điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, góp phần thực hiện công bằng xã hội.

3. Không ký hợp đồng lao động có phải đóng thuế TNCN không?

Tại điểm i khoản 1 Điều 25 Thông tư 111/2013/TT- BTC có quy định về việc khấu trừ thuế với các trường hợp khác như sau:

“Các tổ chức, cá nhân trả tiền công, tiền thù lao, tiền chi khác cho cá nhân cư trú không ký hợp đồng lao động (theo hướng dẫn tại điểm c, d, khoản 2, Điều 2 Thông tư này) hoặc ký hợp đồng lao động dưới ba (03) tháng có tổng mức trả thu nhập từ hai triệu (2.000.000) đồng/lần trở lên thì phải khấu trừ thuế theo mức 10% trên thu nhập trước khi trả cho cá nhân.

…”

Như vậy, những cá nhân không ký hợp đồng lao động nếu có tổng mức thu nhập từ 02 triệu đồng/lần trở lên thì phải đóng thuế TNCN với mức thuế suất là 10%.

Tuy nhiên, cũng ngoại trừ trường hợp cá nhân chỉ có duy nhất thu nhập thuộc đối tượng phải khấu trừ thuế theo tỷ lệ nêu trên nhưng ước tính tổng mức thu nhập chịu thuế của cá nhân sau khi giảm trừ gia cảnh chưa đến mức phải nộp thuế thì cá nhân có thu nhập làm cam kết gửi cá nhân, tổ chức trả thu nhập để tổ chức trả thu nhập làm căn cứ tạm thời chưa khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

4. Không ký hợp đồng lao động, tính thuế thu nhập cá nhân thế nào?

Như đã đề cập tại mục (3) những cá nhân dù không ký hợp đồng lao động nhưng có thu nhập từ 02 triệu đồng/lần trở lên thì các cá nhân, tổ chức trả thu nhập phải trích 10% tiền lương của người lao động để đóng thuế TNCN theo công thức như sau:

Thuế thu nhập cá nhân = Thu nhập tính thuế x Thuế suất 10%

Như vậy, các cá nhân dù không ký kết hợp đồng lao động vẫn phải đóng thực hiện đóng thuế theo quy định của pháp luật.

Trân trọng./.