Trách nhiệm của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là chủ một doanh nghiệp nhỏ tại địa phương, hiện đang muốn mở rộng sản xuất và tìm kiếm cơ hội tham gia chuỗi giá trị ngành hàng thủy sản. Tôi nghe nói các tổ chức xã hội và tổ chức xã hội - nghề nghiệp cũng có vai trò hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhưng không rõ họ có thể hỗ trợ những gì và trách nhiệm cụ thể của họ được quy định như thế nào? Mong luật sư giải đáp giúp tôi, xin cảm ơn.
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Trách nhiệm của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được quy định như thế nào?
Căn cứ Điều 26 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017, các tổ chức xã hội và tổ chức xã hội – nghề nghiệp giữ vai trò quan trọng trong hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đây là những tổ chức gần doanh nghiệp nhất, nắm rõ nhu cầu thực tế, vì vậy việc trao trách nhiệm cho họ giúp các chính sách đi vào đời sống hiệu quả hơn. Cụ thể gồm bốn nhóm trách nhiệm sau:
“Điều 26. Trách nhiệm của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
1. Đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, huy động các nguồn lực hỗ trợ hội viên là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
2. Tham gia xây dựng, phản biện, triển khai chính sách liên quan đến hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; tham gia đánh giá các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
3. Thực hiện cung cấp dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của pháp luật và điều lệ của tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.
4. Thúc đẩyliên kết giữa các doanh nghiệp lớn với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.”
Theo đó, trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp có trách nhiệm:
- Đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, huy động các nguồn lực hỗ trợ hội viên là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Khi doanh nghiệp gặp khó khăn, vướng mắc về pháp lý, cạnh tranh hay các vấn đề trong hoạt động kinh doanh, tổ chức sẽ đứng ra bảo vệ quyền lợi chính đáng. Bên cạnh đó, họ còn huy động các nguồn lực xã hội như tài chính, chuyên gia, đối tác để hỗ trợ hội viên, giúp doanh nghiệp tiếp cận được các cơ hội mà tự mình không thể có.
- Tham gia xây dựng, phản biện, triển khai chính sách liên quan đến hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; tham gia đánh giá các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc tham gia đánh giá các chương trình cũng giúp phát hiện hạn chế, kiến nghị điều chỉnh kịp thời, từ đó nâng cao hiệu quả chính sách hỗ trợ.
- Thực hiện cung cấp dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo luật định và điều lệ của tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp. Nhiều tổ chức nghề nghiệp có khả năng cung cấp các dịch vụ chuyên môn như đào tạo, tư vấn, hỗ trợ pháp lý, hỗ trợ công nghệ, xúc tiến thương mại. Khoản này ghi nhận vai trò “nhà cung ứng dịch vụ” của họ, giúp doanh nghiệp được tiếp cận hỗ trợ đa dạng, chất lượng, đúng nhu cầu và phù hợp quy định pháp luật.
- Thúc đẩy liên kết giữa các doanh nghiệp lớn với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đây là chìa khóa giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bền vững. Do vậy, nội dung này này yêu cầu các tổ chức xã hội – nghề nghiệp làm cầu nối thúc đẩy hợp tác, liên kết, giúp doanh nghiệp nhỏ tham gia chuỗi cung ứng, tiếp cận thị trường mới, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Nhìn tổng thể, điều luật trên khẳng định vai trò quan trọng của các tổ chức xã hội và tổ chức xã hội – nghề nghiệp trong việc đồng hành cùng Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Họ không chỉ bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp, mà còn góp phần định hình chính sách, cung cấp dịch vụ và thúc đẩy các mối liên kết trong hệ sinh thái kinh doanh. Điều này tạo nên môi trường hỗ trợ toàn diện, thực chất, giảm gánh nặng cho cơ quan Nhà nước, đồng thời giúp chính sách đi vào thực tiễn linh hoạt và hiệu quả hơn.
2. Trách nhiệm của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được hướng dẫn cụ thể ra sao?
Trong bối cảnh các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, việc triển khai các chương trình hỗ trợ một cách hiệu quả trở nên hết sức cần thiết. Tuy nhiên, để các chính sách này đi vào thực tế, không chỉ Nhà nước mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp. Do đó, Điều 30 Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 80/2021/NĐ-CP”) đã hướng dẫn rõ hơn về trách nhiệm của những chủ thể này như sau”
“Điều 30. Trách nhiệm của các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp; tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp
1. Phối hợp với bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định tại Điều 26 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và Nghị định này.
2. Các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp có phạm vi hoạt động cả nước hoặc liên tỉnh: Căn cứ nhu cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc lĩnh vực, địa bàn phụ trách, hằng năm và trung hạn xây dựng kế hoạch và đề xuất nhu cầu, kinh phí hỗ trợ gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp chung; tổ chức thực hiện các nội dung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên cơ sở nhiệm vụ được giao; báo cáo tình hình thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa cho cơ quan có thẩm quyền giao nhiệm vụ thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
3. Các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp của địa phương: Căn cứ nhu cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc lĩnh vực, địa bàn phụ trách, hằng năm và trung hạn xây dựng kế hoạch và đề xuất nhu cầu, kinh phí hỗ trợ gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp chung; tổ chức thực hiện các nội dung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên cơ sở nhiệm vụ được giao; báo cáo tình hình thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa cho cơ quan có thẩm quyền giao nhiệm vụ thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
4. Huy động các nguồn lực và thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định tại Nghị định này.”
* Lưu ý 1: Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Bộ Tài chính được hợp nhất thành Bộ Tài chính (căn cứ mục 2.3 Phần II Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và khoản 6 Điều 1 Nghị quyết số 176/2025/QH15 ngày 18/02/2025 của Quốc hội về cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV).
* Lưu ý 2: Sở Kế hoạch và Đầu tư cùng với Sở Tài chính được hợp nhất thành Sở Tài chính (căn cứ tiểu mục 1 mục 1.2 Phần II Công văn số 24/CV-BCĐTKNQ18 ngày 18/12/2024 của Ban Chỉ đạo về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW về việc định hướng, gợi ý một số nội dung về sắp xếp tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện; mục 1.1 Phần I Công văn số 05/CV-BCĐTKNQ18 ngày 12/01/2025 của Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW về việc bổ sung, hoàn thiện phương án sắp xếp tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện và khoản 3 Điều 8 Nghị định số 150/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính Phủ về việc quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương).
Theo đó, các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp có trách nhiệm phối hợp với bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Điều 26 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017 và Nghị định số 80/2021/NĐ-CP. Việc phối hợp giúp đảm bảo các chương trình hỗ trợ đi vào thực tế một cách đồng bộ, tránh chồng chéo và đáp ứng đúng nhu cầu của doanh nghiệp trên từng địa bàn và lĩnh vực.
Bên cạnh đó, các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp có phạm vi hoạt động cả nước hoặc liên tỉnh sẽ căn cứ vào nhu cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc lĩnh vực, địa bàn phụ trách, hằng năm và trung hạn để tiến hành xây dựng kế hoạch và đề xuất nhu cầu, kinh phí hỗ trợ gửi Bộ Tài chính tổng hợp chung; tổ chức thực hiện các nội dung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên cơ sở nhiệm vụ được giao; báo cáo tình hình thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa cho cơ quan có thẩm quyền giao nhiệm vụ thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này đảm bảo rằng nguồn lực hỗ trợ được phân bổ hiệu quả, có kế hoạch và giám sát rõ ràng.
Không chỉ vậy, các tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp của địa phương phải căn cứ vào nhu cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc lĩnh vực, địa bàn phụ trách, hằng năm và trung hạn để xây dựng kế hoạch và đề xuất nhu cầu, kinh phí hỗ trợ gửi Sở Tài chính tổng hợp chung; tổ chức thực hiện các nội dung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên cơ sở nhiệm vụ được giao; báo cáo tình hình thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa cho cơ quan có thẩm quyền giao nhiệm vụ thực hiện hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Nội dung này nhấn mạnh vai trò “địa phương hóa” việc hỗ trợ, giúp doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ sát thực tế hơn, đồng thời tạo cơ chế quản lý, giám sát, đánh giá dựa trên nhu cầu thực tại của địa phương. Qua đó, chương trình hỗ trợ trở nên linh hoạt, phù hợp và thực chất hơn.
Ngoài ra, chủ thể trên còn có trách nhiệm huy động các nguồn lực và thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Nghị định số 80/2021/NĐ-CP. Việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước giúp nâng cao tính bền vững và khả năng mở rộng các chương trình, đồng thời giảm gánh nặng ngân sách và tăng cường sự tham gia của xã hội vào phát triển kinh tế. Thông qua việc huy động nguồn lực, các tổ chức còn thúc đẩy các doanh nghiệp nhỏ và vừa được tiếp cận công nghệ, vốn, thị trường, dịch vụ tư vấn chuyên môn và cơ hội hợp tác trong chuỗi giá trị, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.
Như vậy, Điều 30 Nghị định số 80/2021/NĐ-CP đã cụ thể hóa vai trò chiến lược của các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp trong việc triển khai chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các tổ chức này vừa là cầu nối, vừa là người đồng hành, đảm bảo các chương trình hỗ trợ được thực hiện minh bạch, đồng bộ, linh hoạt và bền vững. Việc giao trách nhiệm cụ thể cho từng loại tổ chức, từ tổ chức liên tỉnh, toàn quốc đến địa phương, giúp Nhà nước tập trung nguồn lực, đồng thời phát huy sức mạnh xã hội trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, năng động, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội.
Trân trọng./.
