1. Giải thích từ ngữ
Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy được hiểu là hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định của Nhà nước về phòng cháy hoặc chữa cháy.
2. Tội danh
“Điều 313. Tội vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy
1. Người nào vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 08 năm:
a) Làm chết 02 người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
4. Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều này nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
3. Cấu thành tội phạm
3.1. Khách thể của tội phạm
Tội phạm này xâm phạm vào các quy định của Nhà nước về phòng cháy, chữa cháy. Đây là những quy định của Nhà nước ban hành nhằm đảm bảo an toàn công cộng, tính mạng, sức khỏe của công dân, bảo vệ tài sản của Nhà nước và công dân.
3.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi phạm tội bao gồm:
- Vi phạm quy định về phòng cháy: Các hành vi như không thực hiện các biện pháp phòng cháy cần thiết, không trang bị thiết bị phòng cháy đúng quy định, hoặc không thực hiện kiểm tra định kỳ các thiết bị phòng cháy.
- Vi phạm quy định về chữa cháy: Các hành vi như không thực hiện đúng các biện pháp chữa cháy khi xảy ra sự cố, không báo cáo kịp thời cho cơ quan chức năng khi xảy ra cháy nổ, hoặc không tuân thủ các chỉ đạo trong công tác chữa cháy.
Hậu quả có thể xảy ra bao gồm:
- Thiệt hại về sức khỏe và tính mạng: Nguy cơ thương vong, ngộ độc khí độc, hoặc chấn thương do cháy nổ gây ra.
- Thiệt hại về tài sản: Hư hại hoặc mất mát tài sản do cháy nổ, bao gồm cả thiệt hại đối với các công trình, thiết bị, hàng hóa.
- Ô nhiễm môi trường: Cháy nổ có thể dẫn đến ô nhiễm không khí, nước, và đất do khói, bụi, hoặc các chất độc hại phát sinh.
Cần chứng minh rằng hành vi vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy đã dẫn đến các hậu quả cụ thể như thiệt hại về sức khỏe, tài sản, hoặc môi trường. Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm và các hậu quả phải được làm rõ trong quá trình điều tra và xét xử.
3.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Lỗi trong tội phạm này có thể là:
- Lỗi cố ý: Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là vi phạm các quy định pháp luật nhưng vẫn thực hiện. Ví dụ, một cơ sở biết rõ quy định về bảo trì hệ thống phòng cháy nhưng vẫn không thực hiện, dẫn đến cháy nổ.
- Lỗi vô ý: Người phạm tội không nhận thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật hoặc không dự đoán được hậu quả của hành vi. Ví dụ, một cá nhân không biết rằng việc không bảo trì thiết bị phòng cháy định kỳ có thể gây ra sự cố nghiêm trọng.
Động cơ có thể bao gồm:
- Lợi ích kinh tế: Người phạm tội có thể bị thúc đẩy bởi mong muốn tiết kiệm chi phí, ví dụ, không đầu tư vào thiết bị phòng cháy chữa cháy hoặc bảo trì vì lý do chi phí.
- Thiếu trách nhiệm: Động cơ có thể là do thiếu trách nhiệm hoặc không quan tâm đến quy định pháp luật và các biện pháp an toàn.
Mục đích của hành vi phạm tội có thể bao gồm:
- Tránh các quy định pháp luật: Ví dụ, để tiết kiệm chi phí hoặc giảm bớt các yêu cầu về bảo trì thiết bị phòng cháy chữa cháy.
- Cẩu thả hoặc thiếu hiểu biết: Mục đích không phải là vi phạm pháp luật nhưng hành vi thiếu trách nhiệm hoặc không tuân thủ quy định có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng.
3.4. Chủ thể của tội phạm
- Cá nhân phải từ đủ 16 tuổi trở lên và đủ năng lực trách nhiệm hình sự mới chịu trách nhiệm hình sự về tội này.
- Tổ chức: pháp nhân thương mại và các tổ chức khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy xảy ra trong quá trình hoạt động của tổ chức.
Trân trọng./.
