1. Giải thích từ ngữ
Chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ được hiểu là hành vi làm ra, cất giữ, chuyển dịch, bán hay mua bán lại, cướp, bắt cóc nhằm chiếm đoạt, cưỡng đoạt, cướp giật, công nhiên chiếm đoạt, trộm cắp, tham ô, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt vật liệu nổ.
2. Tội danh
“Điều 305. Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ
1. Người nào chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;
b) Thuốc nổ các loại từ 10 kilôgam đến dưới 30 kilôgam;
c) Các loại phụ kiện nổ có số lượng lớn;
d) Vận chuyển, mua bán qua biên giới;
đ) Làm chết người;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
g) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
h) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
i) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Thuốc nổ các loại từ 30 kilôgam đến dưới 100 kilôgam;
b) Các loại phụ kiện nổ có số lượng rất lớn;
c) Làm chết 02 người;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
đ) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Thuốc nổ các loại 100 kilôgam trở lên;
b) Các loại phụ kiện nổ có số lượng đặc biệt lớn;
c) Làm chết 03 người trở lên;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
đ) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.”
3. Cấu thành tội phạm
3.1. Khách thể của tội phạm
Khách thể của tội phạm này là trật tự, an toàn công cộng và an ninh quốc gia. Vật liệu nổ là các chất có khả năng gây nổ, gây nguy hiểm lớn cho người, tài sản và môi trường. Các hành vi liên quan đến vật liệu nổ không được quản lý và kiểm soát chặt chẽ có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho cộng đồng và an ninh quốc gia.
3.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi phạm tội:
- Chế tạo trái phép vật liệu nổ: Hành vi này liên quan đến việc tự ý sản xuất, chế tạo các loại vật liệu nổ mà không có sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Việc chế tạo có thể bao gồm việc sản xuất thuốc nổ, chất nổ công nghiệp hoặc chất nổ quân sự. Việc này có thể thực hiện bằng công nghệ hiện đại hoặc phương pháp thủ công, nhưng đều phải được phép theo quy định pháp luật.
- Tàng trữ trái phép vật liệu nổ: Hành vi này bao gồm việc cất giữ, bảo quản vật liệu nổ mà không được cấp phép. Tàng trữ trái phép có thể diễn ra trong các kho chứa, nhà ở, hoặc địa điểm không được phép quản lý vật liệu nổ. Hành vi này thường được thực hiện với mục đích sử dụng hoặc giao dịch vật liệu nổ trong tương lai.
- Vận chuyển trái phép vật liệu nổ: Đây là hành vi di chuyển vật liệu nổ từ một địa điểm đến địa điểm khác mà không có sự cho phép của cơ quan chức năng. Vận chuyển trái phép có thể sử dụng nhiều phương tiện khác nhau như xe ô tô, tàu thuyền, máy bay hoặc qua các phương thức ngầm. Việc vận chuyển trái phép có thể liên quan đến việc buôn lậu vật liệu nổ.
- Sử dụng trái phép vật liệu nổ: Hành vi này liên quan đến việc sử dụng vật liệu nổ cho các mục đích không được phép, chẳng hạn như gây nổ, phá hoại công trình, hoặc thực hiện các hành vi khủng bố. Việc sử dụng trái phép có thể gây ra những thiệt hại lớn về tài sản, sinh mạng và môi trường.
- Mua bán trái phép vật liệu nổ: Đây là hành vi mua bán, trao đổi vật liệu nổ mà không có sự cho phép của cơ quan nhà nước. Mua bán trái phép thường diễn ra trong các hoạt động buôn lậu, giao dịch bất hợp pháp, và có thể liên quan đến các tổ chức hoặc cá nhân không được cấp phép.
- Chiếm đoạt trái phép vật liệu nổ: Đây là hành vi chiếm hữu, cướp đoạt vật liệu nổ từ nhà nước hoặc cá nhân một cách bất hợp pháp. Chiếm đoạt có thể xảy ra trong các vụ tấn công, cướp bóc hoặc lợi dụng tình hình hỗn loạn để lấy vật liệu nổ.
Đối tượng tác động:
Vật liệu nổ: Bao gồm các chất hoặc thiết bị có khả năng gây nổ như thuốc nổ, chất nổ công nghiệp, bom, mìn, hoặc các thiết bị kích nổ. Những vật liệu này có thể gây thiệt hại lớn cho con người, tài sản và môi trường.
Hậu quả của hành vi:
- Thiệt hại vật chất: Các hành vi phạm tội có thể dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, bao gồm việc phá hủy công trình, cơ sở hạ tầng, và làm mất mát vật liệu giá trị. Hậu quả vật chất có thể bao gồm việc gây ra vụ nổ lớn, phá hoại công trình công cộng, hoặc làm hỏng cơ sở hạ tầng quan trọng.
- Ảnh hưởng đến an ninh quốc gia: Vật liệu nổ nếu rơi vào tay các cá nhân hoặc tổ chức không có thẩm quyền có thể được sử dụng để thực hiện các hành vi khủng bố, tấn công bạo lực, hoặc các hoạt động gây mất an ninh và trật tự công cộng. Điều này có thể làm suy yếu khả năng bảo vệ quốc gia và ảnh hưởng đến sự ổn định của đất nước.
- Gây rối trật tự công cộng: Việc sử dụng hoặc mua bán trái phép vật liệu nổ có thể dẫn đến các hành vi bạo lực, gây hoang mang trong cộng đồng, làm tăng nguy cơ tai nạn và ảnh hưởng đến sự ổn định xã hội.
3.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Mặt chủ quan của tội phạm này được thực hiện với lỗi cố ý:
- Nhận thức và mong muốn: Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là trái pháp luật và có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi đó. Họ biết rằng việc chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ không được phép và có thể gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia và trật tự công cộng.
- Mục đích: Mục đích của hành vi có thể bao gồm việc trục lợi cá nhân, thực hiện các hoạt động tội phạm như khủng bố, phá hoại, hoặc gây rối trật tự công cộng. Trong nhiều trường hợp, người phạm tội thực hiện hành vi với ý định gây hại, đạt được lợi ích bất hợp pháp hoặc phục vụ cho các mục đích chính trị hoặc cá nhân khác.
- Chấp nhận hậu quả: Người phạm tội chấp nhận hoặc mong muốn các hậu quả nghiêm trọng từ hành vi của mình, như thiệt hại về tài sản, an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Họ có thể nhận thức được mức độ nguy hiểm của vật liệu nổ và các hậu quả có thể xảy ra, nhưng vẫn thực hiện hành vi với ý định đạt được mục đích cá nhân.
3.4. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội phạm này là bất kỳ cá nhân nào có năng lực trách nhiệm hình sự, từ đủ 16 tuổi trở lên, và có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình.
Trân trọng./.
