1. Giải thích từ ngữ

Cướp biển được hiểu là hành vi sử dụng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực tấn công vào các phương tiện giao thông trên biển nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản.

2. Tội danh

“Điều 302. Tội cướp biển

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Tấn công tàu biển, phương tiện bay hoặc phương tiện hàng hải khác đang ở biển cả hoặc ở nơi không thuộc quyền tài phán của quốc gia nào;

b) Tấn công hoặc bắt giữ người trên tàu biển, phương tiện bay hoặc phương tiện hàng hải khác quy định tại điểm a khoản này;

c) Cướp phá tài sản trên tàu biển, phương tiện bay hoặc phương tiện hàng hải khác quy định tại điểm a khoản này.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30%;

c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

b) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 18 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Làm chết người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31% trở lên;

d) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

đ) Gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên.

5. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Tội cướp biển xâm phạm đến quan hệ được luật hình sự bảo vệ, đó là sự an toàn tronglĩnh vực hàng hải. Đồng thời xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan của tội cướp biển có thể bao gồm các hành động sau:

• Tấn công tàu thuyền: Người phạm tội sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực để tấn công tàu thuyền trên biển. Hành vi tấn công này nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản, bắt giữ người hoặc chiếm quyền kiểm soát tàu. Các phương thức tấn công có thể bao gồm nổ súng, xâm nhập lên tàu bằng vũ khí, hoặc sử dụng tàu nhỏ để tiếp cận và khống chế tàu lớn.
• Cướp bóc tài sản: Hành vi chiếm đoạt tài sản là mục tiêu chính của tội cướp biển. Người phạm tội có thể lấy đi các hàng hóa có giá trị, tiền bạc, hoặc bất kỳ vật dụng nào có thể đổi được thành tiền. Việc chiếm đoạt này có thể được thực hiện ngay lập tức sau khi kiểm soát tàu hoặc có thể kéo dài nếu người phạm tội bắt giữ tàu và nạn nhân để thương lượng, tống tiền.
• Bắt giữ hoặc đe dọa người trên tàu: Trong nhiều trường hợp, hành vi bắt giữ con tin hoặc đe dọa tính mạng, sức khỏe của những người trên tàu được thực hiện nhằm tạo áp lực, ép buộc nạn nhân hoặc bên thứ ba (như chủ tàu, chính quyền, hoặc công ty bảo hiểm) phải đáp ứng các yêu cầu của người phạm tội, chẳng hạn như trả tiền chuộc hoặc thực hiện các điều kiện cụ thể khác.

Thủ đoạn và phương tiện được sử dụng trong tội cướp biển có thể rất đa dạng và được tổ chức một cách kỹ lưỡng để đảm bảo hành vi phạm tội diễn ra suôn sẻ:

• Phương tiện: Người phạm tội thường sử dụng các tàu thuyền nhỏ, nhanh nhẹn và được trang bị vũ khí để tiếp cận tàu mục tiêu. Những phương tiện này có thể được trang bị đầy đủ vũ khí như súng máy, tên lửa vác vai, hoặc thậm chí là các thiết bị công nghệ cao để xâm nhập hệ thống liên lạc của tàu mục tiêu.
• Thủ đoạn: Người phạm tội có thể áp dụng nhiều chiến thuật khác nhau, chẳng hạn như cải trang làm ngư dân hoặc tàu buôn bình thường để tiếp cận tàu mục tiêu một cách bất ngờ. Họ cũng có thể sử dụng các thủ đoạn lừa đảo hoặc gian lận để dụ dỗ tàu mục tiêu vào bẫy. Ngoài ra, một số trường hợp người phạm tội còn sử dụng vũ lực để ép buộc thủy thủ đoàn phải tuân thủ các yêu cầu của họ.

Hậu quả của hành vi cướp biển không chỉ dừng lại ở việc chiếm đoạt tài sản mà còn có thể gây ra những tổn thất nghiêm trọng khác:

• Thiệt hại về tài sản: Tài sản trên tàu thuyền bị chiếm đoạt, phá hủy hoặc thất thoát trong quá trình tấn công. Hậu quả này không chỉ ảnh hưởng đến chủ sở hữu tài sản mà còn có thể gây thiệt hại lớn cho các bên liên quan như công ty bảo hiểm hoặc chính quyền.
• Nguy hiểm đến tính mạng và sức khỏe của con người: Những người trên tàu thuyền bị tấn công có thể bị thương, thậm chí mất mạng nếu người phạm tội sử dụng vũ lực hoặc có hành vi bạo lực quá mức. Tình trạng khủng hoảng tâm lý và hoảng loạn cũng là một hậu quả tất yếu đối với những người bị bắt giữ hoặc đe dọa.
• Gây rối loạn trật tự an ninh trên biển: Hành vi cướp biển gây mất an ninh, trật tự trên biển, làm gia tăng cảm giác bất an cho các tàu thuyền hoạt động trong khu vực, ảnh hưởng xấu đến hoạt động giao thông hàng hải và thương mại quốc tế.

Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi tấn công của người phạm tội và hậu quả xảy ra cần được xác định rõ ràng:

• Hành vi tấn công và chiếm đoạt tài sản: Hành vi tấn công và chiếm đoạt của người phạm tội là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc mất mát tài sản trên tàu thuyền bị tấn công. Mối quan hệ nhân quả này dễ dàng được chứng minh nếu hành vi cướp biển thành công và tài sản bị chiếm đoạt.
• Hành vi tấn công và hậu quả đối với con người: Nếu hành vi tấn công gây thương tích hoặc tử vong cho người trên tàu, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả này cũng rõ ràng. Ngược lại, nếu hậu quả không xảy ra, hoặc xảy ra một cách không trực tiếp do hành vi của người phạm tội, thì cần phải xem xét kỹ lưỡng để xác định rõ mức độ liên quan.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Mặt chủ quan của tội cướp biển được thực hiện với lỗi cố ý. Người phạm tội có ý thức rõ ràng về hành vi tấn công, chiếm đoạt tài sản hoặc bắt giữ người trên tàu, đồng thời mong muốn đạt được mục đích này thông qua hành vi của mình.

Động cơ và mục đích của hành vi cướp biển có thể bao gồm việc chiếm đoạt tài sản để làm giàu, hoặc thực hiện các yêu cầu khác như tống tiền, ép buộc chính quyền hoặc các tổ chức thực hiện một số điều kiện nhất định. Trong một số trường hợp, hành vi này có thể có động cơ chính trị hoặc quân sự, nhưng thường thì mục đích chính vẫn là lợi ích vật chất.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội cướp biển là bất kỳ người nào đủ năng lực trách nhiệm hình sự, tức là từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ khả năng nhận thức hành vi của mình.

Trong nhiều trường hợp, hành vi cướp biển không chỉ do một cá nhân thực hiện mà thường là một nhóm người tổ chức với sự phân công nhiệm vụ rõ ràng. Các nhóm cướp biển này có thể có tổ chức, trang bị đầy đủ và hành động theo kế hoạch đã định trước. Khi đó, tất cả những người tham gia vào hành vi cướp biển đều có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với tư cách là đồng phạm.

Trân trọng./.