1. Giải thích từ ngữ

Làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc được hiểu là hành vi thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy hoặc làm hư hỏng tài liệu, vật chứng của vụ án, vụ việc hoặc bằng thủ đoạn khác nhằm làm sai lệch nội dung vụ án, vụ việc.

2. Tội danh

“1. Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án, người khác có nhiệm vụ, quyền hạn trong hoạt động tư pháp, người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy hoặc làm hư hỏng tài liệu, vật chứng của vụ án, vụ việc hoặc bằng thủ đoạn khác nhằm làm sai lệch nội dung vụ án, vụ việc, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Có tổ chức;

b) Dẫn đến việc giải quyết vụ án, vụ việc bị sai lệch;

c) Gây thiệt hại từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:

a) Dẫn đến việc kết án oan người vô tội, bỏ lọt tội phạm hoặc người phạm tội;

b) Làm người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, người bị kết án, người phải chấp hành án, người bị hại, đương sự tự sát;

c) Gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên.

4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc bao gồm:

• Uy tín của các cơ quan thực hiện tố tụng: Tội phạm này xâm phạm đến uy tín và tính chính xác của các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình điều tra, xét xử, như cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án.
• Quá trình điều tra và xét xử: Tội phạm làm sai lệch hồ sơ gây ảnh hưởng đến việc xác định sự thật của vụ án, làm sai lệch các chứng cứ và thông tin liên quan, từ đó ảnh hưởng đến việc đưa ra các quyết định pháp lý.
• Quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan: Tội phạm này xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp của bị cáo, bị hại và các bên liên quan khác, khi hồ sơ vụ án không phản ánh đúng sự thật và ảnh hưởng đến quyền được xét xử công bằng.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án, vụ việc bao gồm việc thay đổi, làm giả hoặc tẩy xóa các tài liệu, chứng cứ liên quan đến vụ án nhằm làm sai lệch thông tin để phục vụ cho lợi ích cá nhân hoặc nhóm. Hành vi này có thể được thực hiện bằng cách:

• Thay đổi nội dung tài liệu: Sửa đổi nội dung các biên bản, bản khai hoặc các chứng cứ khác trong hồ sơ vụ án.
• Làm giả tài liệu: Tạo ra hoặc sử dụng tài liệu giả mạo, chứng cứ không có thật để đưa vào hồ sơ.
• Tẩy xóa thông tin: Xóa bỏ hoặc làm mất các thông tin quan trọng trong hồ sơ để làm sai lệch sự thật của vụ án.

Hậu quả của hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án có thể dẫn đến việc các quyết định pháp lý được đưa ra không chính xác, ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan và làm giảm tính công bằng của hệ thống tư pháp. Các hậu quả cụ thể bao gồm:

• Kết quả điều tra sai lệch: Các quyết định về việc kết tội hoặc miễn tội không dựa trên sự thật.
• Ảnh hưởng đến quyền lợi của bị cáo và bị hại: Kết quả xét xử không công bằng có thể gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.

Mối quan hệ nhân quả là sự liên kết giữa hành vi làm sai lệch hồ sơ và hậu quả xảy ra. Để xác định tội phạm, cần chứng minh rằng hậu quả (như kết quả điều tra sai lệch hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan) là kết quả trực tiếp của hành vi làm sai lệch hồ sơ. Nếu không có hành vi này, các hậu quả đã nêu sẽ không xảy ra.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Lỗi của người phạm tội trong tội làm sai lệch hồ sơ vụ án là lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là vi phạm pháp luật, hiểu rõ hậu quả có thể xảy ra nhưng vẫn thực hiện hành vi đó với mong muốn hoặc chấp nhận hậu quả.

Động cơ của hành vi này thường là để đạt được lợi ích cá nhân hoặc nhóm, như làm cho vụ án có lợi cho một bên nào đó hoặc che giấu sự thật để bảo vệ cá nhân hoặc tổ chức.

Mục đích của hành vi làm sai lệch hồ sơ là để thay đổi hoặc làm sai lệch thông tin liên quan đến vụ án, từ đó ảnh hưởng đến kết quả điều tra và xét xử, phục vụ cho lợi ích cá nhân hoặc nhóm.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội làm sai lệch hồ sơ vụ án là những người có trách nhiệm trong việc lập, quản lý hoặc lưu trữ hồ sơ vụ án, bao gồm:

• Cán bộ điều tra: Những người có thẩm quyền trong việc thu thập chứng cứ và lập hồ sơ vụ án.
• Nhân viên tòa án: Những người tham gia vào việc quản lý và lưu trữ hồ sơ vụ án.
• Kiểm sát viên: Những người thực hiện nhiệm vụ giám sát và kiểm tra các hoạt động liên quan đến hồ sơ vụ án.

Chủ thể phạm tội này phải từ đủ 16 tuổi trở lên và có đủ năng lực trách nhiệm hình sự, tức là có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình khi thực hiện tội phạm này.

Trân trọng./.