1. Giải thích từ ngữ
Vi phạm quy định về giam giữ được hiểu là hành vi gây rối hoặc chống lại mệnh lệnh của người có thẩm quyền trong quản lý giam giữ; hủy hoại, cố ý làm hư hỏng tài sản, cưỡng đoạt tài sản nơi giam giữ hoặc đưa vào nơi giam giữ, tàng trữ, chiếm đoạt hoặc tổ chức sử dụng chất ma túy, thuốc gây nghiệm thuốc hướng thần, đưa vào, tàng trữ, sử dụng thiết bị thông tin liên lạc cá nhân.
2. Tội danh
“Điều 388. Tội vi phạm quy định về giam giữ
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây vi phạm quy định của pháp luật về giam giữ, đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Gây rối hoặc chống lại mệnh lệnh của người có thẩm quyền trong quản lý giam giữ;
b) Không có trách nhiệm mà đưa vào, tàng trữ, sử dụng thiết bị thông tin liên lạc cá nhân hoặc phương tiện ghi âm, ghi hình trong cơ sở giam giữ.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
c) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
d) Tái phạm nguy hiểm.
3. Người phạm tội còn có thể bị cấm cư trú từ 01 năm đến 03 năm, cấm đảm nhiệm chức vụ từ 01 năm đến 03 năm.”
3. Cấu thành tội phạm
3.1. Khách thể của tội phạm
Tội phạm xâm phạm trực tiếp đến hoạt động của cơ quan tố tụng (cơ quan điều tra, truy tố xét xử), có thể gây ảnh hưởng đến sự thật khách quan của vụ án. Như vậy, khách thể của tội phạm là hoạt động bình thường của các cơ quan tiến hành tố tụng, công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án.
3.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi vi phạm quy định về giam giữ bao gồm các hành vi không tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý, giám sát và bảo đảm quyền lợi của người bị giam giữ. Cụ thể, hành vi này có thể bao gồm:
- Vi phạm quy định về điều kiện giam giữ: Cung cấp điều kiện giam giữ không đảm bảo vệ sinh, an toàn hoặc thiếu các tiện nghi cần thiết theo quy định pháp luật.
- Vi phạm quy định về thời gian giam giữ: Giam giữ người quá thời hạn quy định hoặc không tuân thủ quy định về thời gian giam giữ.
- Vi phạm quyền của người bị giam giữ: Xâm phạm quyền lợi hợp pháp của người bị giam giữ như không cho tiếp xúc với luật sư, không cho gặp người thân hoặc không đảm bảo quyền được điều trị y tế khi cần thiết.
- Quản lý sai phạm: Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các biện pháp bảo đảm an ninh, không tổ chức các cuộc kiểm tra định kỳ hoặc không thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn cho người bị giam giữ.
Hậu quả của hành vi vi phạm quy định về giam giữ có thể gây ra:
- Thiệt hại về sức khỏe và tinh thần: Người bị giam giữ có thể bị ảnh hưởng xấu về sức khỏe hoặc tinh thần do điều kiện giam giữ không đảm bảo.
- Xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp: Quyền lợi hợp pháp của người bị giam giữ bị xâm phạm, dẫn đến sự bất bình đẳng và không công bằng trong quản lý giam giữ.
- Gây ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan quản lý giam giữ: Vi phạm quy định làm giảm hiệu quả của hệ thống giam giữ và ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan có thẩm quyền.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi phạm tội và hậu quả là rõ ràng: Hành vi vi phạm quy định về giam giữ gây ra hậu quả cụ thể đối với điều kiện giam giữ, quyền lợi của người bị giam giữ và hoạt động của cơ quan quản lý.
3.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Tội vi phạm quy định về giam giữ thường được thực hiện với lỗi cố ý. Người phạm tội có ý thức và mong muốn thực hiện hành vi vi phạm các quy định về giam giữ hoặc ít nhất là chấp nhận hậu quả có thể xảy ra do hành vi của mình.
Động cơ của hành vi vi phạm có thể là do thiếu hiểu biết về quy định pháp luật, cố tình bỏ qua quy định để tiết kiệm chi phí hoặc giảm bớt công việc hoặc do thiếu trách nhiệm trong quản lý và giám sát.
Mục đích của hành vi vi phạm quy định về giam giữ có thể là nhằm mục đích tiết kiệm chi phí, giảm bớt gánh nặng công việc hoặc do chủ quan, bất cẩn trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý.
3.4. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội phạm này là các cá nhân hoặc tổ chức có trách nhiệm quản lý, giám sát và thực hiện các quy định về giam giữ. Ngoài ra, chủ thể phạm tội vi phạm quy định về giam giữ phải từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Điều này có nghĩa là chủ thể phải có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình khi thực hiện hành vi phạm tội.
Trân trọng./.