1. Giải thích từ ngữ

Ép buộc người có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp làm trái pháp luật được hiểu là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn ép buộc người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng, thi hành án làm trái pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc gây thiệt hại về tài sản.

2. Tội danh

“Điều 372. Tội ép buộc người có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp làm trái pháp luật

1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn ép buộc người có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng, thi hành án làm trái pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Dẫn đến ra bản án hoặc quyết định trái pháp luật;

c) Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn nguy hiểm, xảo quyệt khác;

d) Gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

đ) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Dẫn đến làm oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm hoặc người phạm tội;

b) Gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên.

4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Hành vi phạm tội nêu trên xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Toà án và cơ quan thi hành án. Ngoài ra còn xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức và công dân.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi khách quan của tội phạm này là ép buộc người có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp thực hiện hành vi trái pháp luật. Cụ thể:

• Sử dụng sức ép vật chất hoặc tinh thần: Người phạm tội sử dụng các biện pháp như đe dọa, cưỡng bức, tạo áp lực để buộc người có thẩm quyền ra quyết định hoặc thực hiện hành vi trái pháp luật.
• Hành vi trái pháp luật: Hành vi bị ép buộc có thể là việc ra quyết định sai trái, che giấu hoặc làm sai lệch hồ sơ vụ án, thực hiện các biện pháp tư pháp không đúng quy định hoặc không thực hiện các trách nhiệm pháp lý theo yêu cầu.

Hậu quả của hành vi ép buộc này có thể bao gồm:

• Xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức: Những quyết định hoặc hành vi trái pháp luật được thực hiện do bị ép buộc có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho quyền lợi của các bên liên quan.
• Làm suy giảm tính đúng đắn, minh bạch của hoạt động tư pháp: Hành vi ép buộc làm trái pháp luật gây mất niềm tin của công chúng vào hệ thống tư pháp.
• Gây bất ổn trong hoạt động tư pháp: Khi hoạt động tư pháp bị can thiệp một cách bất hợp pháp, hệ thống pháp luật sẽ không thể vận hành một cách công bằng và đúng đắn.

Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi ép buộc và hậu quả là điều kiện bắt buộc để xác định trách nhiệm hình sự. Hành vi ép buộc của người phạm tội đã dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như đã nêu trên.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý. Họ nhận thức rõ ràng việc ép buộc người có thẩm quyền thực hiện hành vi trái pháp luật là vi phạm, nhưng vẫn cố tình thực hiện.

Động cơ của hành vi ép buộc có thể bao gồm: mong muốn đạt được lợi ích cá nhân, bảo vệ lợi ích của nhóm hoặc tổ chức mình đại diện hoặc gây thiệt hại cho người khác.

Mục đích của hành vi ép buộc là buộc người có thẩm quyền trong cơ quan tư pháp thực hiện các hành vi trái pháp luật nhằm đạt được lợi ích nhất định hoặc gây tổn hại đến quyền lợi của người khác.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này có thể là bất kỳ cá nhân nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên. Chủ thể có thể là người trong hoặc ngoài cơ quan tư pháp, nhưng họ phải có đủ khả năng và điều kiện để tạo ra áp lực buộc người có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp thực hiện hành vi trái pháp luật.

Trân trọng./.