1. Giải thích từ ngữ
Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy được hiểu là hành vi phổ biến cho người khác biết các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô hoặc khêu gợi những ý định thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô bằng các thủ đoạn như: làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, sử dụng, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến hoặc có hành vi khác truyền bá những vật phẩm văn hoá có tính chất đồi trụy.
2. Tội danh
“Điều 326. Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy
1. Người nào làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có nội dung khiêu dâm, đồi trụy hoặc hành vi khác truyền bá vật phẩm đồi trụy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 01 gigabyte (GB) đến dưới 05 gigabyte (GB);
b) Ảnh có số lượng từ 100 ảnh đến dưới 200 ảnh;
c) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng từ 50 đơn vị đến dưới 100 đơn vị;
d) Phổ biến cho từ 10 người đến 20 người;
đ) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;
b) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 05 gigabyte (GB) đến dưới 10 gigabyte (GB);
c) Ảnh có số lượng từ 200 ảnh đến dưới 500 ảnh;
d) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng từ 100 đơn vị đến dưới 200 đơn vị;
đ) Phổ biến cho từ 21 người đến 100 người;
e) Phổ biến cho người dưới 18 tuổi;
g) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử để phạm tội;
h) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng 10 gigabyte (GB) trở lên;
b) Ảnh có số lượng 500 ảnh trở lên;
c) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng 200 đơn vị trở lên;
d) Phổ biến cho 101 người trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
3. Cấu thành tội phạm
3.1. Khách thể của tội phạm
Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy được xếp vào nhóm các tội phạm xâm phạm trật tự công cộng, vì vậy tội này không chỉ vi phạm truyền thống văn hóa của dân tộc mà còn làm tổn hại đến những giá trị vật chất và tinh thần của con người; đồng thời, nó xâm phạm đến sự quản lý của Nhà nước trong việc duy trì và phát triển nền văn hóa văn minh, đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam.
Đối tượng của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy bao gồm các loại sách, báo, phim, tranh, ảnh, nhạc hoặc các vật phẩm khác có nội dung không lành mạnh và mang tính chất đồi trụy như bạo lực, khiêu dâm,… Việc xác định các vật phẩm này có tính chất đồi trụy hay không cần phải được cơ quan chuyên môn (cơ quan văn hóa) thẩm định.
3.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi khách quan của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy bao gồm:
- Truyền bá: Là hành vi phát tán, phổ biến, lan truyền các văn hóa phẩm đồi trụy đến người khác bằng bất kỳ hình thức nào. Văn hóa phẩm đồi trụy có thể bao gồm sách, báo, hình ảnh, video, âm thanh, hoặc các tài liệu có nội dung kích dục, khiêu dâm, bạo lực.
- Lưu hành: Là hành vi phân phối, buôn bán hoặc cung cấp các văn hóa phẩm đồi trụy cho người khác. Hành vi lưu hành có thể thông qua việc mua bán, cho thuê, cho mượn, hoặc tặng các sản phẩm có nội dung đồi trụy.
- Tàng trữ: Là hành vi giữ gìn, cất giữ các văn hóa phẩm đồi trụy với mục đích truyền bá, lưu hành chúng. Tàng trữ với mục đích cá nhân không cấu thành tội này, trừ khi có đủ yếu tố về lượng hoặc ảnh hưởng xã hội.
- Vận chuyển: Là hành vi chuyển các văn hóa phẩm đồi trụy từ nơi này sang nơi khác, có thể bằng cách mang theo, gửi qua bưu điện, hoặc sử dụng các phương tiện vận tải.
- Mua bán: Là hành vi trao đổi các văn hóa phẩm đồi trụy để lấy tiền hoặc lợi ích khác.
Hậu quả của hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy có thể bao gồm:
- Suy thoái đạo đức xã hội: Việc truyền bá các văn hóa phẩm đồi trụy làm suy thoái đạo đức, phá hoại thuần phong mỹ tục, và làm lệch lạc giá trị văn hóa truyền thống.
- Ảnh hưởng xấu đến nhận thức và hành vi của cộng đồng: Đặc biệt là đối với trẻ em và thanh thiếu niên, việc tiếp cận với văn hóa phẩm đồi trụy có thể dẫn đến những hành vi lệch lạc, thiếu kiểm soát và vi phạm pháp luật.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả trong tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy được thể hiện như sau:
- Nguyên nhân trực tiếp: Hành vi truyền bá, lưu hành, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán các văn hóa phẩm đồi trụy là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự lan truyền của những nội dung này trong cộng đồng.
- Hậu quả tất yếu: Hậu quả của việc truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là sự suy thoái đạo đức, văn hóa, ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức và hành vi của cộng đồng.
Mối quan hệ nhân quả chặt chẽ: Nếu không có hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, các giá trị đạo đức, văn hóa của xã hội sẽ không bị suy thoái, và nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, sẽ không bị ảnh hưởng tiêu cực.
3.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Người thực hiện hành vi phạm tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy thường có lỗi cố ý trực tiếp. Họ biết rõ hành vi của mình là sai trái, gây hại cho xã hội nhưng vẫn cố tình thực hiện. Lỗi có thể là cố ý trực tiếp (người phạm tội mong muốn hậu quả xảy ra) hoặc cố ý gián tiếp (người phạm tội không mong muốn nhưng chấp nhận hậu quả có thể xảy ra).
Động cơ phạm tội có thể xuất phát từ:
- Lợi ích kinh tế: Người phạm tội có thể truyền bá, lưu hành hoặc mua bán văn hóa phẩm đồi trụy nhằm thu lợi bất chính từ việc bán hoặc phân phối các sản phẩm này.
- Thỏa mãn nhu cầu cá nhân: Một số người có thể phạm tội để thỏa mãn nhu cầu cá nhân, hoặc để phổ biến, chia sẻ sở thích cá nhân một cách sai trái.
Mục đích của hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy có thể là:
- Trục lợi: Kiếm tiền hoặc thu lợi từ việc bán, phân phối các văn hóa phẩm đồi trụy.
- Phổ biến nội dung đồi trụy: Lan truyền và phổ biến những nội dung có tính kích dục, bạo lực hoặc lệch lạc về mặt đạo đức nhằm ảnh hưởng đến cộng đồng.
3.4. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là bất kỳ cá nhân nào từ đủ 16 tuổi trở lên, có đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Chủ thể phải có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình và nhận thức được rằng hành vi truyền bá, lưu hành, tàng trữ, vận chuyển, hoặc mua bán các văn hóa phẩm đồi trụy là vi phạm pháp luật và gây hại cho xã hội.
Trân trọng./.