1. Giải thích từ ngữ

Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh được hiểu là trường hợp giết người do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người phạm tội hoặc đối với người thân thích của người phạm tội trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

2. Tội danh

“Điều 125. Tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh

1. Người nào giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người đó hoặc đối với người thân thích của người đó, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội đối với 02 người trở lên, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Tội phạm xâm phạm đến mối quan hệ liên quan đến tính mạng của người khác được pháp luật hình sự bảo vệ; xâm phạm đến quyền được sống của cá nhân được pháp luật bảo vệ.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

- Về hành vi:

+ Người phạm tội đã thực hiện hành vi giết người khi đang ở trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh. Trạng thái tinh thần bị kích động mạnh này được hiểu là tình trạng mà người phạm tội không thể hoàn toàn tự chủ, không thể kiềm chế được hành vi phạm tội của mình. Nói cách khác, sự kích động này thường là tức thời, xảy ra ngay sau khi nạn nhân thực hiện một hành vi trái pháp luật nghiêm trọng, gây ra phản ứng mạnh mẽ từ phía người phạm tội, dẫn đến hành vi giết người.

+ Tuy nhiên, cũng có những trường hợp đặc biệt khi hành vi trái pháp luật của nạn nhân mang tính chất đè nén, áp bức nặng nề và lặp đi lặp lại trong một thời gian dài. Sự kích động trong những trường hợp này đã âm ỉ, kéo dài, và đến một thời điểm nhất định, khi hành vi trái pháp luật của nạn nhân tiếp diễn, người phạm tội không còn khả năng tự kiềm chế.

+ Nạn nhân có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người phạm tội hoặc đối với người thân thích của người phạm tội.

Lưu ý: Trong trường hợp người sử dụng rượu, bia hoặc các chất kích thích mạnh khác dẫn đến tình trạng say xỉn và nhân cơ hội hành vi trái pháp luật không nghiêm trọng của nạn nhân để thực hiện hành vi giết người, thì không được coi là phạm tội do bị kích động mạnh. Việc xử lý hành vi giết người này phải dựa trên hoàn cảnh cụ thể, tính chất và mức độ sai trái của hành vi do nạn nhân thực hiện, cũng như các tình tiết khác liên quan đến vụ án.

Để xác định liệu tinh thần của người phạm tội có bị kích động mạnh hay không, và để phân biệt giữa “kích động” và “kích động mạnh”, cần phải xem xét một cách khách quan và toàn diện các yếu tố sau: thời gian, hoàn cảnh, địa điểm, diễn biến, nguyên nhân sâu xa và trực tiếp của sự việc; mối quan hệ giữa nạn nhân và người phạm tội; trình độ văn hóa, chính trị, tính cách và cá tính của mỗi bên; mức độ nghiêm trọng của hành vi trái pháp luật của nạn nhân; và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân với tình trạng tinh thần bị kích động mạnh của người phạm tội.

- Về mặt hậu quả: Hành vi này dẫn đến việc tước đoạt mạng sống của người khác.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

- Về lỗi: Người phạm giết người luôn thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý (cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp), cụ thể:

+ Giết người với lỗi cố ý trực tiếp: là trường hợp người phạm tội biết rõ hành vi của mình có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của nạn nhân nhưng vẫn thực hiện.

+ Giết người với lỗi cố ý gián tiếp: là trường hợp người phạm tội nhận thức được hành vi của mình có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của nạn nhân, tuy không mong muốn nạn nhân chết nhưng vẫn bỏ mặc dẫn đến hậu quả nạn nhân chết.

- Về mục đích: Người phạm tội thực hiện hành vi giết người nhằm tước đoạt mạng sống của người khác.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự, người phạm tội giết người trong trạng thái tinh thần bị có thể là bất cứ ai (công dân Việt Nam, người nước ngoài hoặc người không quốc tịch) từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự (năng lực nhận thức và năng lực làm chủ hành vi).

Trường hợp người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (do đây là tội phạm nghiêm trọng theo quy định tại Điều 9 Bộ luật Hình sự). 

Trân trọng./.