1. Giải thích từ ngữ
Cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự được hiểu là hành vi ngăn cản, gây khó khăn cho việc đăng ký nghĩa vụ quân sự, việc gọi nhập ngũ hoặc việc gọi tập trung huấn luyện.
2. Tội danh
“Điều 335. Tội cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự
1. Người nào cố ý cản trở việc đăng ký nghĩa vụ quân sự, gọi nhập ngũ, gọi tập trung huấn luyện, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
2. Phạm tội trong trường hợp lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc trong thời chiến, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.”
3. Cấu thành tội phạm
3.1. Khách thể của tội phạm
Tội phạm này xâm phạm chế độ nghĩa vụ quân sự do Nhà nước quy định thông qua hành vi vi phạm những quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự, xâm phạm trực tiếp việc thực hiện nghĩa vụ của công dân, ảnh hưởng xấu đến việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
3.2. Mặt khách quan của tội phạm
Hành vi khách quan: Hành vi cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự là yếu tố chính trong cấu thành tội phạm này. Hành vi cản trở có thể được thể hiện qua nhiều dạng hành động khác nhau, bao gồm nhưng không giới hạn ở các hành vi sau:
- Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực để cản trở: Ví dụ, đe dọa, hành hung hoặc gây áp lực thể chất hoặc tinh thần đối với người đang thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền trong việc huy động, tổ chức nghĩa vụ quân sự.
- Dùng các biện pháp khác để cản trở: Các biện pháp này có thể bao gồm việc làm giả giấy tờ, che giấu thông tin, hoặc sử dụng thủ đoạn lừa đảo nhằm ngăn cản người khác thực hiện nghĩa vụ quân sự.
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để cản trở: Cá nhân có chức vụ, quyền hạn sử dụng quyền lực của mình để ngăn cản hoặc can thiệp vào quá trình thực hiện nghĩa vụ quân sự của người khác.
Hậu quả: Hành vi cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:
- Ngăn cản người khác thực hiện nghĩa vụ quân sự: Khi hành vi cản trở thành công, người bị ngăn cản có thể không tham gia nghĩa vụ quân sự, làm giảm số lượng quân nhân được huy động, ảnh hưởng đến việc bảo đảm lực lượng quân sự dự phòng.
- Gây mất trật tự trong công tác tổ chức và thực hiện nghĩa vụ quân sự: Hành vi cản trở có thể dẫn đến sự rối loạn, chậm trễ hoặc khó khăn trong việc tổ chức, huy động lực lượng thực hiện nghĩa vụ quân sự.
- Ảnh hưởng đến ý thức trách nhiệm của các cá nhân khác: Việc cản trở có thể làm giảm tinh thần trách nhiệm của những người khác trong việc thực hiện nghĩa vụ quân sự, gây ra hiện tượng trốn tránh nghĩa vụ.
Mối quan hệ nhân quả: Giữa hành vi cản trở và hậu quả là một mối quan hệ nhân quả trực tiếp. Hành vi cản trở là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc ngăn cản người khác thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc gây rối loạn trong công tác tổ chức, huy động lực lượng.
3.3. Mặt chủ quan của tội phạm
Lỗi: Lỗi của người phạm tội là lỗi cố ý, bao gồm lỗi cố ý trực tiếp và lỗi cố ý gián tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là sai trái và có thể gây ra hậu quả tiêu cực cho việc thực hiện nghĩa vụ quân sự nhưng vẫn thực hiện hành vi đó.
Động cơ: Động cơ của người phạm tội có thể khác nhau tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể, nhưng phổ biến nhất là:
- Bảo vệ lợi ích cá nhân hoặc nhóm: Người phạm tội có thể cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự để bảo vệ lợi ích cá nhân, gia đình, hoặc một nhóm nào đó mà họ quan tâm.
- Mong muốn trốn tránh nghĩa vụ quân sự cho bản thân hoặc người khác: Động cơ này xuất phát từ việc không muốn thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc muốn giúp người khác trốn tránh nghĩa vụ này.
Mục đích: Mục đích của người phạm tội là ngăn cản hoặc cản trở quá trình thực hiện nghĩa vụ quân sự của cá nhân khác hoặc can thiệp vào hoạt động huy động và tổ chức nghĩa vụ quân sự.
3.4. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự là cá nhân từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự. Chủ thể này có thể là bất kỳ cá nhân nào, bao gồm cả những người có chức vụ, quyền hạn hoặc không có chức vụ, quyền hạn, miễn là họ có hành vi cản trở việc thực hiện nghĩa vụ quân sự của người khác.
Trân trọng./.
