Bồi thường thiệt hại là gì? Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại?

Thông qua bài viết này, mời bạn đọc tìm hiểu về:Bồi thường thiệt hại là gì? Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại?

Trả lời:

1. Bồi thường thiệt hại là gì?

Căn cứ theo Điều 13 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định về bồi thường thiệt hại như sau:

“Điều 13. Bồi thường thiệt hại

Cá nhân, pháp nhân có quyền dân sự bị xâm phạm được bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.”

Như vậy, bồi thường thiệt hại được hiểu là hình thức trách nhiệm dân sự mà theo đó, người gây ra thiệt hại phải đền bù cho người bị thiệt hại. Điều này có nghĩa là người gây ra thiệt hại phải trả lại cho người bị hại những gì họ đã mất đi hoặc bù đắp những thiệt hại mà họ đã phải gánh chịu nhằm buộc bên có hành vi gây ra thiệt hại phải khắc phục hậu quả bằng cách đền bù các tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần cho bên bị thiệt hại.

2. Phân loại trách nhiệm bồi thường thiệt hại?

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại có 02 (hai) loại là trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong hợp đồng và trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng:

- Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng được hiểu là bồi thường thiệt hại theo những điều kiện và thoả thuận trong khuôn khổ hợp đồng đã ký kết giữa các bên;

- Bồi thường thiệt hại trong ngoài đồng được hiểu là bồi thường thiệt hại giữa các bên mà giữa họ không có hợp đồng liên quan.

Bản chất của bồi thường thiệt hai trong hợp đồng và ngoài hợp đồng đều là trách nhiệm dân sự khi chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật dân sự nhằm buộc bên đó phải khắc phục hậu quả bằng cách đền bù các tổn thất về vật chất, tinh thần cho bên bị thiệt hại.

- Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong hợp đồng là loại trách nhiệm dân sự chỉ đặt ra khi có thiệt hại và người có trách nhiệm bồi thường sẽ phải bồi thường thiệt hại đó;

- Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là loại trách nhiệm dân sự mà theo đó người đó có hành vi vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng gây ra thiệt hại cho người khác thì phải chịu trách nhiệm bồi thường những tổn thất do mình gây ra.

3. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại?

* Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng:

Cơ sở phát sinh bồi thường thiệt hại trong hợp đồng là do có sự vi phạm những thỏa thuận đã có trong hợp đồng của một hay cả hai bên. Trách nhiệm này chỉ tồn tại khi hợp đồng tồn tại, có hiệu lực; trách nhiệm này phát sinh khi xuất hiện sự vi phạm một hay nhiều nghĩa vụ được quy định trong hợp đồng.

Đó có thể là các loại hợp đồng dân sự nói chung ví dụ như: Hợp đồng thuê, cho thuê; Hợp đồng vay tiền;Hợp đồng hợp tác kinh doanh; Hợp đồng dịch vụ; Hợp đồng liên danh; Hợp đồng liên doanh; Hợp đồng gia công; Hợp đồng nhượng quyền thương mại; Hợp đồng thương mại; Hợp đồng mua bán hàng hoá; Hợp đồng dịch vụ logistics; hợp đồng dịch vụ quảng cáo, Hợp đồng thi công xây dựng,...

Về thời điểm phát sinh:Bồi thường thiệt hại trong hợp đồng phát sinh khi hợp đồng có hiệu lực và từ thời điểm có bên vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.

Về mức bồi thường và phương thức bồi thường:Các bên có thể thỏa thuận mức bồi thường, phương thức bồi thường kể từ khi giao kết hợp đồng. Mức bồi thường thiệt hại trong hợp đồng có thể thấp hơn hoặc cao hơn mức thiệt hại xảy ra, tùy vào thỏa thuận của các bên trong hợp đồng.

* Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng:

Cơ sở phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là việc phát sinh khi có hành vi vi phạm pháp luật dân sự, cố ý hay vô ý gây thiệt hại cho người khác và hành vi này cũng không liên quan đến bất cứ một hợp đồng nào có thể có giữa người gây thiệt hại và người bị thiệt hại.

Theo đó, trong nhiều trường hợp có thể chỉ cần có hành vi vi phạm nghĩa vụ đã có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường. Các bên có thể dự liệu và thỏa thuận trước về những trường hợp có thể thiệt hại do vi phạm hợp đồng và cách thức chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong từng trường hợp.

Về thời điểm phát sinh:Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng: Phát sinh trách nhiệm kể từ thời điểm xảy ra hành vi gây thiệt hại.

Về mức bồi thường và phương thức bồi thường:Do thiệt hại này thường nằm ngoài ý muốn của các chủ thể, cho nên các bên không thể thỏa thuận trước về phương thức bồi thường, mức bồi thường khi có thiệt hại. Bên gây thiệt hại phải bồi thường toàn bộ và kịp thời, dù là thiệt hại trực tiếp hay thiệt hại gián tiếp. Thông thường việc hoàn tất bồi thường thiệt hại sẽ làm chấm dứt nghĩa vụ của bên bồi thường đối với bên được bồi thường.

Trân trọng./.