1. Giải thích từ ngữ

Đua xe trái phép được hiểu là hành vi tổ chức, tham gia, hoặc điều phối các cuộc đua xe trên đường bộ không được sự chấp thuận, cấp phép của cơ quan chức năng có thẩm quyền, hoặc các cuộc đua xe diễn ra trái phép mà không tuân thủ các quy định pháp luật về giao thông.

2. Tội danh

“Điều 266. Tội đua xe trái phép

1. Người nào đua trái phép xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc Điều 265 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

b) Gây thiệt hại về tài sản từ 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:

a) Làm chết người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

đ) Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;

e) Tham gia cá cược;

g) Chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự, an toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép;

h) Tại nơi tập trung đông dân cư;

i) Tháo dỡ thiết bị an toàn khỏi phương tiện đua;

k) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Làm chết 02 người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Làm chết 03 người trở lên;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;

c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Tội phạm xâm phạm vào những quy định của nhà nước về an toàn giao thông vận tải đường bộ đồng thời còn đe dọa xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của công dân và xâm phạm đến an toàn, trật tự những nơi công cộng.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Tội đua xe trái phép bao gồm nhiều hành vi khác nhau, mỗi hành vi đều có những đặc điểm cụ thể.

Tham gia vào cuộc đua xe trái phép:Hành vi tham gia vào cuộc đua xe trái phép bao gồm việc trực tiếp lái xe hoặc tham gia vào các cuộc đua xe không được cấp phép. Điều này có thể xảy ra trên các đoạn đường công cộng hoặc các khu vực không được phép.

- Tội phạm thể hiện ở hành vi đua xe trái phép xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ (công nông, máy kéo, xích lô máy, xe đạp điện,...).

- Việc đua xe này trái phép tức là không được phép của các cơ quan có thẩm quyền.

- Hành vi thể hiện ở việc điều khiển các phương tiện giao thông là ô tô, xe máy, các loại xe có động cơ khác chạy tốc độ cao trên một quãng đường nhất định và trong một khoảng thời gian nhất định.

- Thông thường hành vi đua xe thường xảy ra ở những đường phố lớn, trên các đường quốc lộ, tỉnh lộ và thường xảy ra vào những ngày lễ lớn hoặc khi có các sự kiện về thể thao, văn hóa,…

Hậu quả:

- Nguy cơ tai nạn giao thông:Các cuộc đua xe trái phép thường gây ra tình trạng giao thông hỗn loạn, làm gia tăng nguy cơ tai nạn cho người tham gia và các phương tiện giao thông khác.

Ví dụ: Một cuộc đua xe trái phép dẫn đến một vụ tai nạn nghiêm trọng, làm bị thương nhiều người và gây hư hỏng các phương tiện giao thông khác.

- Thiệt hại về tài sản: Tai nạn và sự hỗn loạn trong các cuộc đua xe trái phép có thể gây thiệt hại lớn về tài sản, bao gồm hư hỏng xe cộ và cơ sở hạ tầng giao thông.

Ví dụ: Các tay đua trong một cuộc đua xe trái phép làm hỏng mặt đường và các biển báo giao thông, dẫn đến chi phí sửa chữa cao cho chính quyền.

- Mất trật tự công cộng: Các cuộc đua xe trái phép có thể gây ra sự mất trật tự công cộng, làm phiền cư dân và gây căng thẳng trong cộng đồng.

Ví dụ: Một cuộc đua xe trái phép kéo dài suốt đêm tạo ra tiếng ồn lớn và làm phiền cư dân trong khu vực, dẫn đến các khiếu nại từ cộng đồng và yêu cầu can thiệp của cơ quan chức năng.

- Ảnh hưởng an ninh và trật tự xã hội:Các cuộc đua xe trái phép có thể gây ra tình trạng bất ổn trong cộng đồng, làm gia tăng nguy cơ về các hành vi phạm tội khác và ảnh hưởng đến an ninh xã hội.

Ví dụ: Một cuộc đua xe trái phép dẫn đến các cuộc xô xát giữa các nhóm tay đua và người dân địa phương, làm tăng nguy cơ về bạo lực và phá hoại trong cộng đồng.

Điều kiện để truy cứu trách nhiệm hình sự là khi có một trong 02 tình tiết sau:

- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

- Gây thiệt hại về tài sản từ 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng.

Lưu ý: Người có hành vi đua xe trái phép cũng có thể đồng thời là người có hành vi tổ chức đua xe trái phép, trong trường hợp này họ phải chịu trách nhiệm hình sự về cả hai tội là tổ chức đua xe trái phép và tội đua xe trái phép.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Tội phạm được thực hiện dưới hình thức lỗi cố ý, người phạm tội nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội nhưng vẫn thực hiện.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm là người từ đủ tuổi trở lên có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.

Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy là từ đủ 16 tuổi trở lên đối với tội phạm theo khoản 1 Điều 266 và từ đủ 14 tuổi trở lên đối với tội phạm theo khoản 2,3 của Điều luật này.

Trân trọng./.