Nước thải là gì? Thu gom, xử lý nước thải và hệ thống xử lý nước thải được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Trong quá trình khảo sát thực tế tại một khu dân cư ven đô, tôi nhận thấy hầu hết các hộ gia đình đều xả trực tiếp nước thải sinh hoạt ra ao, kênh rạch gần nhà mà không qua xử lý. Vậy trong trường hợp này, việc xả nước thải như vậy có phù hợp với quy định của pháp luật không? Và pháp luật hiện hành quy định như thế nào về nước thải, việc thu gom, xử lý và hệ thống xử lý nước thải?
MỤC LỤC
2. Thu gom, xử lý nước thải và hệ thống xử lý nước thải được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Nước thải là gì?
Ngày 10/01/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường. Trong đó, theo khoản 9 Điều 3 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP đã nêu rõ quy định nước thải như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
9. Nước thải là nước đã bị thay đổi đặc điểm, tính chất được thải ra từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác.
…”
Theo đó, nước thải là nước đã qua sử dụng và không còn giữ nguyên trạng thái sạch ban đầu. Nó có thể chứa các chất bẩn, hóa chất, vi sinh vật hoặc tạp chất phát sinh trong quá trình con người sử dụng nước cho các mục đích khác nhau.
2. Thu gom, xử lý nước thải và hệ thống xử lý nước thải được quy định như thế nào?
Việc thu gom, xử lý nước thải và hệ thống xử lý nước thải được quy định theo Điều 86, 87 Luật Bảo vệ môi trường 2020 như sau:
“Điều 86. Thu gom, xử lý nước thải
1. Đô thị, khu dân cư tập trung mới; cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp phải có hệ thống thu gom, xử lý nước thải riêng biệt với hệ thống thoát nước mưa, trừ trường hợp đặc thù do Chính phủ quy định.
2. Quản lý nước thải đô thị, khu dân cư tập trung được quy định như sau:
a) Nước thải sinh hoạt phát sinh từ tổ chức, hộ gia đình phải được thu gom, đấu nối với hệ thống thu gom, xử lý nước thải;
b) Nước thải phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong đô thị phải được thu gom, xử lý sơ bộ trước khi đấu nối vào hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị; nước thải sau khi xử lý sơ bộ phải đáp ứng quy định của khu đô thị, khu dân cư tập trung hoặc quy định của chính quyền địa phương;
c) Nước thải phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong đô thị chưa có công trình xử lý nước thải tập trung phải được thu gom, xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường trước khi thải vào nguồn tiếp nhận.
3. Quản lý nước thải từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ được quy định như sau:
a) Nước thải của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp được thu gom và xử lý sơ bộ trước khi đấu nối vào hệ thống thu gom, xử lý nước thải công nghiệp theo yêu cầu của chủ đầu tư xây dựng khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp bảo đảm nước thải phải được xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường;
b) Nước thải của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nằm ngoài khu đô thị, khu dân cư tập trung, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp không kết nối được vào hệ thống thu gom, xử lý nước thải phải được thu gom và xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường trước khi thải vào nguồn tiếp nhận.
4. Nước thải sinh hoạt phát sinh từ tổ chức, hộ gia đình tại khu dân cư không tập trung phải được thu gom, xử lý tại chỗ đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường trước khi thải vào nguồn tiếp nhận.
5. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm sau đây:
a) Đầu tư, khuyến khích đầu tư xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị, khu dân cư tập trung trên địa bàn thuộc trách nhiệm đầu tư của Nhà nước theo quy định của pháp luật;
b) Ban hành lộ trình bố trí quỹ đất, đầu tư hoặc khuyến khích đầu tư xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị, khu dân cư tập trung trong trường hợp chưa có hệ thống thu gom, xử lý nước thải;
c) Ban hành lộ trình và chính sách hỗ trợ để tổ chức, hộ gia đình trong đô thị, khu dân cư tập trung xây dựng công trình, lắp đặt thiết bị xử lý nước thải tại chỗ đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường trước khi thải vào nguồn tiếp nhận trong trường hợp không bố trí được quỹ đất xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải tại khu đô thị, khu dân cư tập trung đã hình thành trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành;
d) Ban hành lộ trình thực hiện và chính sách hỗ trợ thu gom, xử lý tại chỗ nước thải sinh hoạt phát sinh từ tổ chức, hộ gia đình tại các khu dân cư không tập trung.
6. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn về công nghệ, kỹ thuật xử lý nước thải tại chỗ.
7. Bộ trưởng Bộ Xây dựng hướng dẫn về công trình hạ tầng kỹ thuật thu gom, thoát nước thải đô thị, khu dân cư tập trung quy định tại Điều này.
Điều 87. Hệ thống xử lý nước thải
1. Hệ thống xử lý nước thải phải bảo đảm các yêu cầu sau đây:
a) Công nghệ phù hợp với loại hình, đặc tính nước thải cần xử lý;
b) Công suất hệ thống xử lý nước phải phù hợp với lượng nước thải phát sinh tối đa;
c) Xử lý nước thải đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường;
d) Vận hành công trình xử lý nước thải theo đúng quy trình kỹ thuật;
đ) Có kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường đối với hệ thống xử lý nước thải; điểm xả thải phải có tọa độ, biển báo, ký hiệu rõ ràng, thuận lợi cho việc kiểm tra, giám sát xả thải.
2. Bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải phải được quản lý theo quy định của pháp luật về quản lý chất thải rắn; bùn thải có yếu tố nguy hại vượt ngưỡng quy định phải được quản lý theo quy định của pháp luật về quản lý chất thải nguy hại.”
Như vậy, đô thị, khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu hoặc cụm công nghiệp phải có hệ thống thu gom, xử lý nước thải riêng biệt với hệ thống thoát nước mưa. Nước thải sinh hoạt phải được đấu nối hoặc xử lý tại chỗ đạt chuẩn môi trường trước khi xả ra nguồn tiếp nhận. Đối với cơ sở sản xuất, nước thải phải được xử lý sơ bộ trước khi đấu nối vào hệ thống tập trung, hoặc xử lý độc lập đạt tiêu chuẩn nếu không có khả năng kết nối.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm đầu tư, quy hoạch và khuyến khích xây dựng hệ thống xử lý nước thải, đồng thời ban hành chính sách hỗ trợ tổ chức, hộ gia đình trong việc xử lý nước thải tại chỗ.
Về hệ thống xử lý nước thải, pháp luật yêu cầu công trình phải có công nghệ và công suất phù hợp, bảo đảm hiệu quả xử lý và an toàn môi trường. Việc vận hành phải tuân thủ quy trình kỹ thuật, có biện pháp phòng ngừa sự cố môi trường và điểm xả thải rõ ràng, dễ giám sát. Bùn thải phát sinh phải được quản lý theo quy định về chất thải rắn hoặc chất thải nguy hại.
Trân trọng./.
