Nguyên tắc quản lý, sử dụng tiền ký quỹ và chế độ báo cáo, công khai, kiểm toán, kiểm tra, thanh tra việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản và hoạt động chôn lấp chất thải tại Quỹ Bảo vệ môi trường được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là chủ một bãi chôn lấp chất thải công nghiệp. Khi bãi chuẩn bị đi vào vận hành, cơ quan quản lý yêu cầu tôi thực hiện ký quỹ bảo vệ môi trường. Tôi muốn biết, ngoài việc nộp tiền ký quỹ, nguyên tắc quản lý, sử dụng tiền ký quỹ và chế độ báo cáo, công khai, kiểm toán, kiểm tra, thanh tra được thực hiện như thế nào theo quy định hiện hành?
MỤC LỤC
1. Nguyên tắc quản lý, sử dụng tiền ký quỹ được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Nguyên tắc quản lý, sử dụng tiền ký quỹ được quy định như thế nào?
Ngày 01/8/2024, Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 57/2024/TT-BTC hướng dẫn quản lý và sử dụng tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản và hoạt động chôn lấp chất thải tại Quỹ Bảo vệ môi trường (sau đây gọi tắt là “Thông tư số 57/2024/TT-BTC”). Trong đó, theo Điều 5 Thông tư số 57/2024/TT-BTC quy định rõ về nguyên tắc quản lý, sử dụng tiền ký quỹ như sau:
“Điều 5. Nguyên tắc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ
1. Tiền ký quỹ phải được bên nhận ký quỹ quản lý và sử dụng trên nguyên tắc:
a) Bảo toàn vốn gốc, trả tiền lãi ký quỹ theo đúng quy định tại Thông tư này và pháp luật liên quan;
b) Bên nhận ký quỹ phải tự cân đối bù đắp chi phí quản lý cho hoạt động nhận ký quỹ.
2. Việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ của bên nhận ký quỹ phải được thực hiện công khai, minh bạch, tuân thủ đúng quy định tại Thông tư này và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan.”
Như vậy, tiền ký quỹ phải được bảo toàn vốn gốc, đồng thời trả lãi suất ký quỹ theo quy định. Bên nhận ký quỹ cũng được phép tự cân đối bù đắp chi phí quản lý, nhưng vẫn phải đảm bảo rằng nguồn vốn chính không bị ảnh hưởng.
Đồng thời, việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ phải được thực hiện công khai, minh bạch và tuân thủ đúng các quy định pháp luật hiện hành. Như vậy, nguyên tắc này vừa bảo vệ quyền lợi của bên ký quỹ, vừa đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ cải tạo, phục hồi môi trường và tăng cường tính trách nhiệm, giám sát của Nhà nước trong hoạt động khai thác khoáng sản và chôn lấp chất thải.
2. Chế độ báo cáo, công khai, kiểm toán, kiểm tra, thanh tra việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản và hoạt động chôn lấp chất thải tại Quỹ Bảo vệ môi trường được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 8 Thông tư số 57/2024/TT-BTC quy định rõ về vấn đề Chế độ báo cáo, công khai, kiểm toán, kiểm tra, thanh tra việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản và hoạt động chôn lấp chất thải tại Quỹ Bảo vệ môi trường như sau:
“Điều 8. Chế độ báo cáo, công khai, kiểm toán, kiểm tra, thanh tra việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ
1. Chế độ báo cáo về quản lý, sử dụng tiền ký quỹ
a) Thời điểm gửi báo cáo:
- Đối với hoạt động khai thác khoáng sản: Định kỳ 06 tháng (trước ngày 31 tháng 7 của năm báo cáo và ngày 31 tháng 3 của năm sau năm báo cáo), bên nhận ký quỹ gửi báo cáo về tình hình quản lý và sử dụng tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản theo Phụ lục 1 của Thông tư này. Đối với báo cáo năm, bên nhận ký quỹ phải gửi kèm theo Báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Thời điểm bắt đầu lấy số liệu là ngày 01 tháng 01 của năm báo cáo; thời điểm kết thúc lấy số liệu là ngày 30 tháng 6 và ngày 31 tháng 12 của năm báo cáo.
- Đối với hoạt động chôn lấp chất thải, thực hiện theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 76 của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, các văn bản thay thế hoặc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 08/2022/NĐ-CP (nếu có), cụ thể như sau: Định kỳ hằng năm (trước ngày 31 tháng 3 của năm sau năm báo cáo) bên nhận ký quỹ gửi báo cáo về tình hình quản lý và sử dụng tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động chôn lấp chất thải theo Phụ lục 2 của Thông tư này. Đối với báo cáo năm, bên nhận ký quỹ phải gửi kèm theo Báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Đối với báo cáo định kỳ hàng năm, thời điểm bắt đầu lấy số liệu là ngày 01 tháng 01 của năm báo cáo; thời điểm kết thúc lấy số liệu là ngày 31 tháng 12 của năm báo cáo;
b) Phương thức gửi báo cáo thực hiện theo một trong các phương thức sau:
- Gửi trực tiếp dưới hình thức văn bản giấy;
- Gửi qua dịch vụ bưu chính dưới hình thức văn bản giấy;
- Gửi qua hệ thống thư điện tử hoặc hệ thống phần mềm thông tin báo cáo chuyên dùng;
- Các phương thức khác theo quy định của pháp luật.
2. Công khai việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ cho bên ký quỹ: Định kỳ 06 tháng (trước ngày 31 tháng 7 của năm báo cáo và ngày 31 tháng 03 của năm sau năm báo cáo), bên nhận ký quỹ phải gửi Thông báo số dư ký quỹ và tiền lãi ký quỹ phải trả cho bên ký quỹ tại thời điểm 30 tháng 6 và 31 tháng 12 của năm báo cáo theo Phụ lục 3 của Thông tư này và công khai trên trang thông tin điện tử hoặc tại Trụ sở của bên nhận ký quỹ. Đối với báo cáo năm, bên nhận ký quỹ phải gửi kèm theo Báo cáo tài chính đã được kiểm toán.
3. Việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ phải được thuyết minh chi tiết tình hình tăng, giảm trong Báo cáo tài chính hằng năm của bên nhận ký quỹ. Bên nhận ký quỹ phải thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính hằng năm theo quy định của pháp luật.
4. Việc kiểm toán, kiểm tra, thanh tra việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ của bên nhận ký quỹ thực hiện theo quy định của pháp luật.”
Đồng thời, dẫn chiếu theo điểm b khoản 4 Điều 76 của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 10/01/2022 quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường được sửa đổi bởi khoản 32 Điều 1 Nghị định số 05/2025/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 06/01/2025 sửa đổi Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, trong đó có quy định phân cấp UBND tỉnh thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường như sau:
“Điều 76. Ký quỹ bảo vệ môi trường cho hoạt động chôn lấp chất thải
...
4. Quản lý và sử dụng số tiền ký quỹ
b) Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam hoặc quỹ bảo vệ môi trường cấp tỉnh quản lý, sử dụng tiền ký quỹ theo đúng quy định của pháp luật;
…”
Và dẫn chiếu theo Phụ lục 1, 2 và Phụ lục 3 ban hành kèm theo Thông tư số 57/2024/TT-BTC được đính kèm dưới bài viết này.
Theo đó, bên nhận ký quỹ phải lập báo cáo định kỳ: Đối với khai thác khoáng sản là 6 tháng một lần và báo cáo năm kèm theo Báo cáo tài chính đã kiểm toán; đối với hoạt động chôn lấp chất thải là định kỳ hằng năm, cũng kèm theo báo cáo tài chính kiểm toán.
Ngoài việc báo cáo, bên nhận ký quỹ còn phải công khai số dư ký quỹ và lãi ký quỹ trên trang thông tin điện tử hoặc tại trụ sở, đồng thời thuyết minh chi tiết mọi biến động tăng, giảm trong Báo cáo tài chính. Việc kiểm toán, kiểm tra và thanh tra được thực hiện theo quy định của pháp luật, đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm và giám sát chặt chẽ đối với nguồn tiền ký quỹ.
Trân trọng./.
