Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là gì? Nhiệm vụ và quyền hạn của Quỹ được quy định như thế nào? Cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ và hoạt động của các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội được thực hiện ra sao?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là chủ một doanh nghiệp nhỏ mới thành lập, hiện đang tìm hiểu về các chính sách hỗ trợ của Nhà nước dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong quá trình tìm hiểu, tôi có nghe nhắc đến Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, được cho là có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ vốn, bảo lãnh tín dụng và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, tôi chưa rõ Quỹ này là gì, nhiệm vụ và quyền hạn của Quỹ được quy định như thế nào, cũng như cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ ra sao? Tôi cũng muốn biết thêm các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội có tham gia hoạt động trong Quỹ này hay không?Và nếu có thì hoạt động đó được thực hiện như thế nào? Mong luật sư tư vấn giúp tôi, xin cảm ơn.
MỤC LỤC
1. Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là gì?
2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Quỹ được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là gì?
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang đẩy mạnh hội nhập và phát triển khu vực doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc hình thành các cơ chế hỗ trợ tài chính là yếu tố then chốt giúp khơi thông nguồn lực, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Nhằm thực hiện mục tiêu đó, Nhà nước đã thành lập Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, có thể xem là một tổ chức tài chính đặc thù có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, đồng hành cùng các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên con đường phát triển bền vững. Theo khoản 1 Điều 2 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP ngày 10/5/2019 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 39/2019/NĐ-CP”) ghi nhận:
“Điều 2. Địa vị pháp lý, tư cách pháp nhân của Quỹ
1. Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, do Thủ tướng Chính phủ thành lập.”
Theo đó, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được hiểu là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, quỹ hoạt động không vì mục đích lợi nhuận và do Thủ tướng Chính phủ thành lập.
Như vậy, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa không chỉ là một tổ chức tài chính hỗ trợ vốn đơn thuần mà còn là công cụ chính sách của Nhà nước nhằm tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bền vững. Với tính chất hoạt động độc lập, không vì lợi nhuận và được thành lập bởi Thủ tướng Chính phủ, Quỹ đóng vai trò cầu nối giữa Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Quỹ được quy định như thế nào?
Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là một trong những công cụ tài chính quan trọng của Nhà nước, được thành lập nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng sản xuất và hội nhập thị trường. Để Quỹ hoạt động hiệu quả, minh bạch và đúng định hướng, Điều 5 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP đã quy định rõ nhiệm vụ và quyền hạn của Quỹ, tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức, vận hành và giám sát hoạt động của Quỹ trong thực tiễn. Cụ thể:
“Điều 5. Nhiệm vụ và quyền hạn của Quỹ
1. Nhiệm vụ của Quỹ
a) Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định tại Nghị định này;
b) Tiếp nhận, quản lý và sử dụng vốn đúng quy định;
c) Thực hiện chế độ báo cáo, kế toán theo quy định tại Nghị định này và quy định pháp luật có liên quan;
d) Chịu sự thanh tra, kiểm tra, kiểm toán của các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;
đ) Mua bảo hiểm tài sản và các loại bảo hiểm khác theo quy định của pháp luật để bảo đảm an toàn cho Quỹ;
e) Cung cấp số liệu, công bố công khai về quy chế hoạt động, cơ chế tài chính, kết quả hoạt động của Quỹ và báo cáo tài chính hàng năm đã được kiểm toán theo quy định tại Nghị định này và quy định của pháp luật có liên quan.
2. Quyền hạn của Quỹ
a) Tổ chức và hoạt động theo đúng nguyên tắc và mục tiêu hoạt động của Quỹ;
b) Được tuyển chọn, bố trí, sử dụng, đào tạo lao động và sử dụng lao động theo quy định tại Nghị định này và các quy định của pháp luật có liên quan;
c) Kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất việc sử dụng nguồn vốn của Quỹ; thu hồi vốn hỗ trợ đối với tổ chức vi phạm các điều kiện, cam kết đã ký với Quỹ;
d) Được thuê các tổ chức, chuyên gia, nhà khoa học để hỗ trợ hoạt động của Quỹ;
đ) Được thực hiện hoặc sử dụng dịch vụ tư vấn, đánh giá năng lực quản trị, tài chính, công nghệ, xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa;
e) Được yêu cầu doanh nghiệp trả chi phí khi tham gia các hoạt động hỗ trợ của Quỹ;
g) Được tổ chức hội thảo, truyền thông, đào tạo, tư vấn, xúc tiến đầu tư, thương mại, cung cấp thông tin, cơ sở dữ liệu, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển, đầu tư, thành lập cơ sở ươm tạo, cơ sở kỹ thuật, khu làm việc chung và các hoạt động hỗ trợ khác theo quy định tại Nghị định này phù hợp quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.”
Theo đó, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa có 06 nhóm nhiệm vụ cơ bản:
- Trước hết, Quỹ có nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Nghị định số 39/2019/NĐ-CP. Đây là chức năng trọng tâm, thể hiện vai trò của Quỹ như một cầu nối tài chính giữa Nhà nước và doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và nâng cao năng lực phát triển bền vững.
- Tiếp nhận, quản lý và sử dụng vốn đúng quy định, nhằm bảo đảm an toàn tài chính và hiệu quả đầu tư.
- Thực hiện chế độ báo cáo, kế toán theo Nghị định số 39/2019/NĐ-CP và quy định pháp luật có liên quan.
- Chịu sự thanh tra, kiểm tra, kiểm toán của các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo luật định. Đây là cơ chế kiểm soát cần thiết để bảo đảm hoạt động của Quỹ luôn tuân thủ pháp luật, minh bạch trong thu, chi và đáp ứng yêu cầu giám sát của Nhà nước.
- Mua bảo hiểm tài sản và các loại bảo hiểm khác theo quy định của pháp luật để bảo đảm an toàn cho Quỹ.
- Cung cấp số liệu, công bố công khai về quy chế hoạt động, cơ chế tài chính, kết quả hoạt động của Quỹ và báo cáo tài chính hàng năm đã được kiểm toán theo luật định.
Tổng thể, các nhiệm vụ nêu trên phản ánh định hướng quản trị hiện đại. Vừa đảm bảo hiệu quả hoạt động, vừa đề cao trách nhiệm công và tính minh bạch, những yếu tố cốt lõi để Quỹ thực hiện tốt vai trò hỗ trợ doanh nghiệp trong dài hạn.
Cùng với các nhiệm vụ, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng được trao những Quyền hạn nhất định để chủ động trong hoạt động:
- Quỹ được quyền tổ chức và hoạt động theo đúng nguyên tắc và mục tiêu hoạt động của Quỹ;
- Được tuyển chọn, bố trí, sử dụng, đào tạo lao động và sử dụng lao động theo luật định;
- Kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất việc sử dụng nguồn vốn của Quỹ; thu hồi vốn hỗ trợ đối với tổ chức vi phạm các điều kiện, cam kết đã ký với Quỹ;
- Được thuê các tổ chức, chuyên gia, nhà khoa học để hỗ trợ hoạt động của Quỹ;
- Được thực hiện hoặc sử dụng dịch vụ tư vấn, đánh giá năng lực quản trị, tài chính, công nghệ, xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa;
- Được yêu cầu doanh nghiệp trả chi phí khi tham gia các hoạt động hỗ trợ của Quỹ;
- Được tổ chức hội thảo, truyền thông, đào tạo, tư vấn, xúc tiến đầu tư, thương mại, cung cấp thông tin, cơ sở dữ liệu, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển, đầu tư, thành lập cơ sở ươm tạo, cơ sở kỹ thuật, khu làm việc chung và các hoạt động hỗ trợ khác theo Nghị định số 39/2019/NĐ-CP phù hợp Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Những quyền hạn này thể hiện quyền chủ động và linh hoạt của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc tổ chức, quản lý và triển khai hoạt động hỗ trợ. Các quyền hạn được trao giúp Quỹ bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn, tăng cường giám sát và mở rộng hợp tác với các tổ chức, chuyên gia. Qua đó, Quỹ khẳng định vai trò là công cụ quan trọng của Nhà nước trong thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Qua đó, ta thấy rằng vai trò kép của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trong cả thực thi nhiệm vụ và thực hiện quyền hạn. Về nhiệm vụ, Quỹ không chỉ là kênh dẫn vốn mà còn là công cụ quản lý minh bạch, tuân thủ pháp luật và bảo đảm an toàn tài chính cho Nhà nước. Về quyền hạn, Quỹ được trao quyền tự chủ trong tổ chức, giám sát và hợp tác chuyên môn, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động. Sự kết hợp giữa nhiệm vụ và quyền hạn này tạo nền tảng cho Quỹ vận hành linh hoạt, minh bạch và phát huy tối đa vai trò hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bền vững.
3. Cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ và hoạt động của các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội được thực hiện ra sao?
Trong bộ máy vận hành của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, cơ cấu tổ chức quản lý và hoạt động của các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội đóng vai trò quan trọng, bảo đảm cho Quỹ hoạt động đúng định hướng, minh bạch và hiệu quả. Các ghi nhận tại Điều 6, 14 Nghị định số 39/2019/NĐ-CP được sửa đổi bởi Nghị định số 45/2024/NĐ-CP ngày 26/4/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 39/2019/NĐ-CP ngày 10/5/2019 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa đã xác lập nền tảng pháp lý rõ ràng cho cơ chế quản trị nội bộ và đời sống chính trị trong Quỹ. Cụ thể:
“Điều 6. Cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ
Cơ cấu tổ chức quản lý của của Quỹ gồm có:
1. Hội đồng thành viên;
2. Ban kiểm soát;
3. Giám đốc và bộ máy giúp việc.”
“Điều 14. Hoạt động của các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội
1. Tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam tại Quỹ hoạt động theo Hiến pháp, pháp luật và các quy định của Đảng Cộng sản Việt Nam.
2. Tổ chức Công đoàn, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức chính trị - xã hội khác của Quỹ hoạt động theo Hiến pháp, pháp luật và quy định của các tổ chức đó.”
Theo đó, về cơ cấu tổ chức quản lý của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa gồm có Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Giám đốc và bộ máy giúp việc. Bên cạnh cơ cấu quản lý, hoạt động của các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội cũng được ghi nhận cụ thể nhằm bảo đảm sự gắn kết giữa nhiệm vụ chuyên môn với công tác chính trị tư tưởng.
Tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam trong Quỹ hoạt động theo Hiến pháp, pháp luật và quy định của Đảng Cộng sản Việt Nam, góp phần định hướng chính trị và nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ, nhân viên. Đồng thời, các tổ chức như Công đoàn, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức chính trị - xã hội khác cũng thực hiện vai trò bảo vệ quyền lợi, khuyến khích sáng tạo và xây dựng môi trường làm việc đoàn kết, hiệu quả theo Hiến pháp, pháp luật và quy định của các tổ chức đó.
Tổng thể, cơ cấu tổ chức quản lý và hệ thống tổ chức trong Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa không chỉ bảo đảm cho hoạt động của Quỹ được tiến hành đúng pháp luật, mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, minh bạch và nhân văn. Đây là yếu tố then chốt giúp Quỹ phát huy tối đa vai trò hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp nhỏ và vừa trong tiến trình hội nhập và tăng trưởng kinh tế quốc gia.
Trân trọng./.
