Trọng tài quy chế là gì? Trọng tài vụ việc là gì? Trọng tài quy chế và trọng tài vụ việc khác nhau như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi đang đại diện pháp lý cho một doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực thương mại điện tử. Doanh nghiệp tôi sắp ký kết một hợp đồng với đối tác trong nước, trong đó hai bên muốn thỏa thuận sử dụng phương thức trọng tài để giải quyết tranh chấp nếu phát sinh. Khi tìm hiểu, tôi thấy có hai loại hình là trọng tài quy chế và trọng tài vụ việc, nhưng chưa hiểu rõ bản chất của từng loại cũng như sự khác nhau giữa chúng.
Vậy trọng tài quy chế là gì? Trọng tài vụ việc là gì? Và hai hình thức này khác nhau như thế nào? Mong luật sư giải đáp giúp tôi để doanh nghiệp có cơ sở lựa chọn hình thức phù hợp. Xin cảm ơn!
MỤC LỤC
3. Trọng tài quy chế và trọng tài vụ việc khác nhau như thế nào?
Trả lời:
1. Trọng tài quy chế là gì?
Khoản 6 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại 2010 giải thích rõ về trọng tài quy chế như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
6.Trọng tài quy chếlà hình thức giải quyết tranh chấp tại một Trung tâm trọng tài theo quy định của Luật này và quy tắc tố tụng của Trung tâm trọng tài đó.”
Trọng tài quy chế là hình thức giải quyết tranh chấp tại một trung tâm trọng tài với hệ thống tổ chức chuyên nghiệp và quy tắc tố tụng đã được thiết lập sẵn. Hình thức này đảm bảo tính ổn định, minh bạch và có sự hỗ trợ nghiệp vụ đầy đủ, phù hợp với các tranh chấp cần được giải quyết theo quy trình rõ ràng và đáng tin cậy.
2. Trọng tài vụ việc là gì?
Khoản 7 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại 2010 giải thích rõ về trọng tàivụ việc như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
7.Trọng tài vụ việclà hình thức giải quyết tranh chấp theo quy định của Luật này và trình tự, thủ tục do các bên thoả thuận.”
Theo đó, trọng tài vụ việc là hình thức giải quyết tranh chấp không thông qua một trung tâm trọng tài, mà do các bên tự thỏa thuận thành lập Hội đồng trọng tài để giải quyết vụ tranh chấp cụ thể. Hội đồng này chấm dứt hoạt động sau khi giải quyết xong vụ việc. Hình thức này mang tính linh hoạt cao, cho phép các bên toàn quyền lựa chọn trọng tài viên, địa điểm, ngôn ngữ và thủ tục tố tụng, phù hợp với các vụ việc mang tính chất cá biệt hoặc yêu cầu mức độ bảo mật cao.
3. Trọng tài quy chế và trọng tài vụ việc khác nhau như thế nào?
Trọng tài quy chế và trọng tài vụ việc khác nhau chủ yếu ở tính thường trực và quy trình tố tụng. Trọng tài quy chế là hình thức giải quyết tranh chấp tại một trung tâm trọng tài theo quy tắc tố tụng của trung tâm đó, có tính thường trực và quy trình tố tụng rõ ràng, trong khi trọng tài vụ việc là hình thức giải quyết tranh chấp do các bên tự thỏa thuận về quy trình tố tụng, không có tính thường trực. Để có thể hiểu rõ sự khác nhau giữa trọng tài quy chế và trọng tài vụ việc, mời bạn tham khảo bảng phân tích và so sánh dưới đây:
Tiêu chí | Trọng tài quy chế | Trọng tài vụ việc |
Đặc điểm | Là những tổ chức trọng tài phi chính phủ, thông thường là các tổ chức xã hội – nghề nghiệp có chức năng giải quyết tranh chấp thương mại. | Không phải là một tổ chức hoạt động thường xuyên để giải quyết tranh chấp mà chỉ được thành lập theo sự thỏa thuận của các bên để giải quyết một vụ tranh chấp cụ thể và trọng tài sẽ chấm dứt hoạt động sau khi giải quyết xong vụ tranh chấp đó. |
Cơ sở thường trực | Các Trung tâm trọng tài có tư cách pháp nhân, có con dấu, có tài khoản riêng và có trụ sở giao dịch ổn định. Giữa các Trung tâm trọng tài không tồn tại quan hệ phụ thuộc cấp trên, cấp dưới. Cơ cấu của Trung tâm trọng tài gồm có ban điều hành và các trọng tài viên của Trung tâm. Ban điều hành gồm có chủ tịch, một hoặc các phó chủ tịch và có thể có Tổng thư ký Trung tâm trọng tài được cử bởi chủ tịch Trung tâm trọng tài. Các Trọng tài viên trong danh sách Trung tâm trọng tài có thể tham gia vào việc giải quyết tranh chấp khi được chọn hoặc chỉ định. | Không có trụ sở thường trực, không có bộ máy điều hành và không có danh sách trọng tài viên riêng. |
Quy tắc tố tụng riêng | Có tư cách pháp nhân, có điều lệ và quy tắc tố tụng riêng, có danh sách trọng tài viên và hoạt động hoàn toàn độc lập với nhau. | Không có quy tắc tố tụng riêng nên các bên trong tranh chấp phải tự thỏa thuận xây dựng quy tắc tố tụng để giải quyết tranh chấp hoặc các bên có thể lựa chọn quy tắc tố tụng của bất kỳ trung tâm trọng tài nào; và không có sẵn một danh sách trọng tài. Vì vậy, đây là hình thức trọng tài mà quyền tự định đoạt của các bên được mở rộng tối đa. Tuy nhiên, cũng gặp những khó khăn nhất định trong chỉ định trọng tài nếu bị đơn không hợp tác hoặc trọng tài do các bên tranh chấp lựa chọn không chọn được trọng tài viên thứ ba. |
Chi phí | Phí trọng tài thường cao hơn do hình thức trọng tài này thường phải duy trì bộ máy hoạt động thường xuyên với những chi phí hành chính. | Có thể thấp hơn trọng tài quy chế do không có phí hành chính. Tuy nhiên, trong trường hợp các bên phải thuê Thư ký để giúp việc cho Hội đồng Trọng tài thì chi phí giải quyết tranh chấp này có thể tăng thêm. |
Thời gian giải quyết tranh chấp | Có thể kéo dài hơn trọng tài vụ việc do phải tuân thủ quy tắc tố tụng của trung tâm trọng tài đó. | Được rút ngắn hơn do các bên tranh chấp có thể thỏa thuận để áp dụng một thủ tục tố tụng linh hoạt hơn. |
Công nhận và thi hành phán quyết | Dễ được công nhận và cho thi hành hơn. Tòa án thường dễ dàng công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài quy chế, đặc biệt là phán quyết của trọng tài của các Trung tâm trọng tài đã có uy tín. | Việc công nhận và thi hành phán quyết của trọng tài vụ việc có thể gặp khó khăn hơn. Có thể cần thủ tục đăng ký phán quyết để đảm bảo hiệu lực pháp lý. |
Qua bảng phân tích và so sánh trên, có thể thấy trọng tài quy chế phù hợp với các tranh chấp phức tạp, cần sự chuyên nghiệp và đảm bảo tính minh bạch, trong khi trọng tài vụ việc phù hợp với các tranh chấp đơn giản, các bên muốn chủ động kiểm soát quy trình và tiết kiệm chi phí.
Trân trọng./.
