Chất thải lây nhiễm là gì? Phân loại chất thải y tế và bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải y tế được thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi làm việc tại một phòng khám tư nhân nhỏ, hằng ngày phát sinh nhiều loại rác thải khác nhau như kim tiêm đã sử dụng, bông gạc dính máu, chai thuốc hết hạn và rác sinh hoạt thông thường. Tôi băn khoăn không biết trong số đó, loại nào được xem là chất thải lây nhiễm và việc phân loại, lưu chứa các loại chất thải y tế như vậy phải thực hiện ra sao để đảm bảo đúng quy định và an toàn cho mọi người?
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Chất thải lây nhiễm là gì?
Ngày 26/11/2021, Bộ Y tế ban hành Thông tư số 20/2021/TT-BYT quy định về quản lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế (sau đây gọi tắt là “Thông tư số 20/2021/TT-BYT”). Trong đó, theo khoản 2 Điều 3 của Thông tư số 20/2021/TT-BYT nêu rõ về chất thải lây nhiễm như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Thông tư này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
2. Chất thải lây nhiễm là chất thải thấm, dính, chứa máu của cơ thể hoặc chứa vi sinh vật gây bệnh.
…”
Như vậy, chất thải lây nhiễm là những loại chất thải mang theo nguy cơ truyền bệnh cho con người, thường xuất hiện trong các hoạt động y tế như khám chữa bệnh, xét nghiệm hay chăm sóc bệnh nhân. Đó là các vật liệu có dính máu, dịch cơ thể hoặc chứa mầm bệnh, nếu không được xử lý đúng cách có thể trở thành nguồn lây nhiễm nguy hiểm cho cộng đồng và môi trường xung quanh.
2. Phân loại chất thải y tế và bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải y tế được thực hiện như thế nào?
Việc phân loại chất thải y tế và bao bì, dụng cụ, thiếu bị lưu chứa chất thải y tế được quy định theo Điều 5, Điều 6 của Thông tư số 20/2021/TT-BYT như sau:
“Điều 5. Bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải y tế
1. Bao bì (túi), dụng cụ (thùng, hộp, can), thiết bị lưu chứa chất thải y tế phải bảo đảm lưu chứa an toàn chất thải, có khả năng chống thấm, chống rò rỉ và có kích thước phù hợp với lượng chất thải lưu chứa. Trên bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải phải có tên loại chất thải lưu chứa và biểu tượng theo quy định tại Phụ lục số 02 ban hành kèm theo Thông tư này.
2. Màu sắc của bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải y tế theo quy định tại các khoản 3, khoản 4, khoản 5, khoản 6 Điều 6 Thông tư này.
3. Dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải phải có nắp đóng, mở thuận tiện trong quá trình sử dụng, có thể tái sử dụng sau khi đã được làm sạch và khử khuẩn.
4. Dụng cụ đựng chất thải sắc nhọn phải có thành, đáy cứng, kháng thủng, miệng thùng, dụng cụ được thiết kế an toàn tránh tràn đổ, rơi vãi chất thải ra bên ngoài.
5. Dụng cụ, thiết bị lưu chứa chất thải lây nhiễm phải có nắp đậy kín và chống được sự xâm nhập của các loài động vật.
6. Dụng cụ, thiết bị lưu chứa hóa chất thải phải được làm bằng vật liệu không có phản ứng với chất thải lưu chứa và có khả năng chống được sự ăn mòn nếu lưu chứa chất thải có tính ăn mòn.
7. Dụng cụ lưu chứa chất thải nguy hại dạng lỏng phải có nắp đậy kín chống bay hơi, tràn đổ.
8. Bao bì, dụng cụ đựng chất thải y tế xử lý bằng phương pháp đốt thì không sử dụng vật liệu làm bằng nhựa PVC.
Điều 6. Phân loại chất thải y tế
1. Nguyên tắc phân loại chất thải y tế:
a) Chất thải y tế phải phân loại để quản lý ngay tại nơi phát sinh và tai thời điểm phát sinh;
b) Từng loại chất thải y tế phải phân loại riêng vào trong bao bì, dụng cụ thiết bị lưu chứa chất thải theo quy định tại Điều 5 Thông tư này. Trường hợp các chất thải y tế nguy hại không có khả năng phản ứng, tương tác với nhau và áp dụng cùng một phương pháp xử lý có thể được phân loại chung vào cùng một bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa (trừ chất thải lây nhiễm sắc nhọn);
c) Trường hợp chất thải lây nhiễm để lẫn với chất thải khác thì hỗn hợp chất thải đó phải thu gom, lưu giữ và xử lý như chất thải lây nhiễm và tiếp tục thực hiện quản lý theo tính chất của chất thải sau xử lý.
2. Vị trí đặt bao bì, dụng cụ phân loại chất thải:
a) Tại khoa, phòng, bộ phận: bố trí vị trí phù hợp, an toàn để đặt bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa để phân loại chất thải y tế;
b) Tại vị trí đặt bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa phải có hướng dẫn cách phân loại và thu gom chất thải.
3. Phân loại chất thải lây nhiễm:
a) Chất thải lây nhiễm sắc nhọn: bỏ vào trong thùng hoặc hộp kháng thủng và có màu vàng;
b) Chất thải lây nhiễm không sắc nhọn: bỏ vào trong thùng có lót túi và có màu vàng;
c) Chất thải có nguy cơ lây nhiễm cao: bỏ vào trong thùng có lót túi và có màu vàng;
d) Chất thải giải phẫu: bỏ vào trong 2 lần túi hoặc trong thùng có lót túi và có màu vàng;
đ) Chất thải lây nhiễm dạng lỏng: chứa trong túi kín hoặc dụng cụ lưu chứa chất lỏng và có nắp đậy kín.
4. Phân loại chất thải nguy hại không lây nhiễm:
a) Chất thải nguy hại phải được phân loại theo mã chất thải nguy hại để lưu giữ trong các bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa phù hợp. Được sử dụng chung bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa đối với các chất thải nguy hại có cùng tính chất, không có khả năng gây phản ứng, tương tác lẫn nhau và có khả năng xử lý bằng cùng một phương pháp;
b) Chất thải nguy hại không lây nhiễm ở dạng rắn: đựng trong túi hoặc thùng hoặc thùng có lót túi và có màu đen;
c) Chất thải nguy hại không lây nhiễm dạng lỏng: chứa trong dụng cụ lưu chứa chất lỏng có nắp đậy kín, có mã, tên loại chất thải lưu chứa.
5. Phân loại chất thải rắn thông thường:
a) Chất thải rắn thông thường không sử dụng để tái chế: đựng trong túi hoặc thùng hoặc thùng có lót túi và có màu xanh. Chất thải sắc nhọn đựng trong dụng cụ kháng thủng;
b) Chất thải rắn thông thường sử dụng để tái chế: đựng trong túi hoặc thùng hoặc thùng có lót túi và có màu trắng.
6. Phân loại chất thải lỏng không nguy hại: chứa trong dụng cụ đựng chất thải lỏng có nắp đậy kín, có tên loại chất thải lưu chứa.”
Theo đó, việc phân loại và bao bì, dụng cụ, lưu chứa chất thải y tế được thực hiện ngay tại nơi phát sinh, theo đúng tính chất và mức độ nguy hại của từng loại chất thải. Mỗi loại được chứa trong bao bì, thùng hoặc thiết bị có màu sắc, ký hiệu riêng, bảo đảm kín, chống thấm, không rò rỉ, dễ nhận biết và an toàn. Dụng cụ lưu chứa phải được làm từ vật liệu phù hợp, có thể khử khuẩn và tái sử dụng. Mục đích chính là ngăn ngừa lây nhiễm, bảo vệ môi trường và con người, đồng thời giúp quản lý, thu gom, xử lý chất thải y tế hiệu quả, đúng quy chuẩn.
Trân trọng./.
