Xúc tiến đầu tư là gì? Hoạt động xúc tiến đầu tư được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi nghe nói về xúc tiến đầu tư rất nhiều trên báo chí, truyền hình nhưng vẫn chưa hiểu rõ thuật ngữ này có ý nghĩa gì và các hoạt động xúc tiến đầu tư liên quan đang được quy định ra sao. Vì vậy, tôi muốn hỏi Luật sư, theo quy định pháp luật hiện hành thì xúc tiến đầu tư là gì? Hoạt động xúc tiến đầu tư được quy định như thế nào? Kính mong Luật sư giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
2. Hoạt động xúc tiến đầu tư được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Xúc tiến đầu tư là gì?
Việt Nam là quốc gia đang phát triển và nhu cầu có nguồn vốn lớn để phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng, đẩy mạnh tiềm lực kinh tế - xã hội sâu rộng là luôn luôn tồn tại. Do đó, pháp luật nước ta đặt ra cơ chế xúc tiến đầu tư – một thuật ngữ cho phép cơ quan có thẩm quyền, tổ chức, cá nhân cùng phối hợp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc luân chuyển vốn, cung cấp thông tin, hỗ trợ pháp lý cần thiết và các hoạt động khác thúc đẩy sự phát triển của môi trường đầu tư.
Hiện nay, Luật Đầu tư 2020 không có định nghĩa xúc tiến đầu tư. Tuy nhiên, dựa trên các quy định của pháp luật liên quan, xúc tiến đầu tư được hiểu là hoạt động nhằm xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách, định hướng, chương trình nhằm thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư, tìm kiếm đối tác, kết nối liên vùng, liên ngành và các mục đích khác phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.
Xúc tiến đầu tư có các vai trò quan trọng như:
- Đây là cầu nối giữa nhà nước, nhà đầu tư trong thực hiện các mục tiêu phát triển quốc gia. Giúp nhà đầu tư tiếp cận các yếu tố cần thiết cho quyết định đầu tư, đánh giá đúng tiềm năng, cơ hội trước và trong suốt quá trình đầu tư;
- Là kênh xây dựng hình ảnh môi trường đầu tư quốc gia, tăng tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư nước ngoài và một số vai trò khác.
Như vậy, xúc tiến đầu tư là một bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế – xã hội, đóng vai trò cầu nối giữa Nhà nước, doanh nghiệp và nhà đầu tư trong và ngoài nước. Hoạt động này không chỉ góp phần thu hút, duy trì và mở rộng nguồn vốn đầu tư, mà còn giúp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, mở rộng thị trường và tạo việc làm bền vững. Việc hoàn thiện khung pháp lý về xúc tiến đầu tư, đặc biệt qua các quy định của Luật Đầu tư 2020 và các văn bản pháp luật liên quan, thể hiện sự chủ động và định hướng chiến lược của Nhà nước trong việc xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, hiệu quả và phù hợp với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế.
2. Hoạt động xúc tiến đầu tư được quy định như thế nào?
Các hoạt động xúc tiến đầu tư đang được đẩy nhanh theo yêu cầu phát triển đất nước, sự cần thiết tận dụng nguồn vốn từ nước ngoài và phát huy đa dạng thế mạnh quốc gia,… Theo quy định pháp luật hiện hành, hoạt động xúc tiến đầu tư được tổ chức, chỉ đạo, thực hiện bởi sự tham gia của nhiều chủ thể, cơ quan nhà nước khác nhau tại Điều 74 Luật Đầu tư 2020 như sau:
“Điều 74. Hoạt động xúc tiến đầu tư
1. Chính phủ chỉ đạo xây dựng, tổ chức thực hiện chính sách, định hướng xúc tiến đầu tư nhằm thúc đẩy, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư theo ngành, vùng và đối tác phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ; bảo đảm thực hiện các chương trình, hoạt động xúc tiến đầu tư có tính liên vùng, liên ngành, gắn kết với xúc tiến thương mại và xúc tiến du lịch.
2. Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch, Chương trình xúc tiến đầu tư quốc gia; điều phối các hoạt động xúc tiến đầu tư liên vùng, liên tỉnh; theo dõi, giám sát và đánh giá hiệu quả xúc tiến đầu tư trên địa bàn cả nước.
3. Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch, chương trình xúc tiến đầu tư trong các lĩnh vực, địa bàn thuộc phạm vi quản lý phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Chương trình xúc tiến đầu tư quốc gia.
4. Kinh phí xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình xúc tiến đầu tư được bố trí từ ngân sách nhà nước và các nguồn hỗ trợ hợp pháp khác.
5. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.”
* Lưu ý: Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính được hợp nhất thành Bộ Tài chính (căn cứ Mục 2.3 Phần II Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và khoản 6 Điều 1 Nghị quyết số 176/2025/QH15 ngày 18/02/2025 của Quốc hội về Cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV).
Từ quy định trên có thể thấy, Chính phủ là cơ quan trung tâm có vai trò chỉ đạo xây dựng tổ chức thực hiện chính sách, định hướng xúc tiến đầu tư. Mục đích nhằm thúc đẩy, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư theo ngành, vùng và đối tác phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ. Đồng thời, hoạt động xúc tiến đầu tư đòi hỏi không thể thực hiện tuỳ tiện, thiếu trọng tâm mà phải có tính liên vùng, liên ngành, gắn kết với xúc tiến thương mại và xúc tiến du lịch. Đảm bảo tính cân đối giữa các vùng, miền, hài hoà giữa phát triển kinh tế - thương mại và phát triển ngành du lịch.
Bộ Tài chính – dựa trên chính sách, định hướng của Chính phủ có nhiệm vụ tổ chức thực hiện theo kế hoạch, Chương trình xúc tiến đầu tư quốc gia; điều phối các hoạt động xúc tiến đầu tư liên vùng, liên tỉnh; theo dõi, giám sát và đánh giá hiệu quả xúc tiến đầu tư trên địa bàn cả nước.
Ở phạm vi hẹp hơn, Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, theo nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch, chương trình xúc tiến đầu tư trong các lĩnh vực, địa bàn thuộc phạm vi quản lý phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Chương trình xúc tiến đầu tư quốc gia.
Bên cạnh đó, điều luật chỉ ra kinh phí xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình xúc tiến đầu tư được trích lập, bố trí từ ngân sách nhà nước và các nguồn hỗ trợ hợp pháp khác (như tài trợ, hợp tác quốc tế hoặc nguồn xã hội hóa). Quy định này vừa bảo đảm tính chủ động của Nhà nước, vừa khuyến khích huy động nguồn lực xã hội, góp phần mở rộng quy mô và nâng cao hiệu quả của các chương trình xúc tiến đầu tư.
Từ các phân tích trên có thể thấy rằng, Điều 74 Luật Đầu tư 2020 nêu trên có ý nghĩa quan trọng trong việc thiết lập khuôn khổ pháp lý thống nhất cho hoạt động xúc tiến đầu tư, bảo đảm sự phối hợp nhịp nhàng giữa trung ương và địa phương, đồng thời nâng cao hiệu quả thu hút và sử dụng vốn, góp phần thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội quốc gia. Đây không chỉ là công cụ pháp lý chiến lược, góp phần định hình mô hình quản trị đầu tư hiện đại, minh bạch và bền vững mà còn tạo nền tảng để Việt Nam nâng tầm vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, thu hút dòng vốn đầu tư có chất lượng, hướng tới phát triển kinh tế xanh và hội nhập sâu với kinh tế thế giới.
Trân trọng./.
