1. Giải thích từ ngữ

Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng được hiểu là hành vi của cá nhân hoặc tổ chức khi thực hiện các hành vi vi phạm quy định pháp luật liên quan đến quá trình đầu tư, xây dựng các công trình công hoặc tư nhân, dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như thiệt hại về kinh tế, gây nguy hiểm cho an toàn công trình, làm tổn hại môi trường hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng.

2. Tội danh

“Điều 224. Tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng

1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Quyết định đầu tư xây dựng không đúng quy định của Luật xây dựng;

b) Lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán, điều chỉnh dự toán, nghiệm thu công trình sử dụng vốn của Nhà nước trái với quy định của Luật xây dựng;

c) Lựa chọn nhà thầu không đủ điều kiện năng lực để thực hiện hoạt động xây dựng;

d) Dàn xếp, thông đồng làm sai lệch kết quả lập dự án, khảo sát, thiết kế, giám sát thi công, xây dựng công trình.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:

a) Vì vụ lợi;

b) Có tổ chức;

c) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

d) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng là hành vi xâm phạm đến những quy định của Nhà nước về quản lý chất lượng công trình trong lĩnh vực xây dựng, đồng thời xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan liên quan đến hành vi:

- Thực hiện đầu tư không đúng quy định về trình tự, thủ tục đầu tư:Thực hiện các hoạt động đầu tư không tuân theo các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục. Điều này có thể bao gồm việc bỏ qua các bước cần thiết như thẩm định dự án, phê duyệt thiết kế hoặc không thực hiện các thủ tục đấu thầu theo quy định.

Ví dụ: Một doanh nghiệp nhận dự án xây dựng công trình hạ tầng mà không thực hiện thẩm định tác động môi trường theo yêu cầu của pháp luật, dẫn đến việc dự án này sau đó gây ra ô nhiễm nghiêm trọng cho khu vực xung quanh.

- Thi công công trình không tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật:Thực hiện thi công công trình mà không tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật đã được quy định, dẫn đến việc công trình không đảm bảo chất lượng hoặc an toàn.

Ví dụ: Một công trình cầu vượt được xây dựng với vật liệu kém chất lượng hoặc không đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, dẫn đến việc cầu bị sập khi đưa vào sử dụng, gây thương vong cho người dân và thiệt hại kinh tế nghiêm trọng.

- Sử dụng vốn đầu tư sai mục đích hoặc không đúng quy định:Sử dụng nguồn vốn đầu tư cho các mục đích khác không liên quan đến dự án hoặc sử dụng vốn một cách lãng phí, không đúng quy định dẫn đến việc lãng phí nguồn lực và gây thất thoát tài sản nhà nước.

Ví dụ: Vốn đầu tư công trình xây dựng bệnh viện được sử dụng một phần để xây dựng khu nhà ở riêng cho cán bộ quản lý dự án không nằm trong kế hoạch dự tính, làm thiếu hụt nguồn vốn cho dự án bệnh viện, khiến dự án bị đình trệ và gây thiệt hại lớn cho cộng đồng.

- Không giám sát hoặc kiểm tra công trình đúng quy định, dẫn đến sai phạm nghiêm trọng:Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đủ các hoạt động giám sát, kiểm tra trong quá trình xây dựng, khiến các sai phạm xảy ra mà không được phát hiện kịp thời, gây hậu quả nghiêm trọng.

Ví dụ: Một dự án đường cao tốc bị thi công chậm tiến độ và không đảm bảo chất lượng do nhà thầu sử dụng vật liệu không đúng tiêu chuẩn nhưng các cơ quan chức năng không giám sát hoặc bỏ qua các báo cáo kiểm tra chất lượng dẫn đến việc đường cao tốc nhanh chóng xuống cấp và gây tai nạn.

Các hành vi vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng thường dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như:

- Thiệt hại kinh tế:Gây lãng phí hoặc thất thoát lớn về vốn đầu tư, làm tăng chi phí sửa chữa hoặc khắc phục hậu quả.

- Ảnh hưởng an toàn công trình: Các công trình không đảm bảo tiêu chuẩn có thể sụp đổ, gây thiệt hại về người và tài sản.

- Môi trường: Vi phạm quy định về đầu tư có thể dẫn đến hủy hoại môi trường, gây ô nhiễm, và tác động xấu đến sức khỏe cộng đồng.

- Mất lòng tin:Gây suy giảm lòng tin của người dân vào các cơ quan quản lý và hệ thống pháp luật, ảnh hưởng đến uy tín của nhà nước và các tổ chức liên quan.

Lưu ý: Người thực hiện một trong các hành vi trên chỉ cấu thành tội phạm nếu gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên hoặc gây thiệt hại dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này nhưng vẫn còn vi phạm.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Mặt chủ quan của vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng là người phạm tội thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý. Người phạm tội biết rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, nhưng vẫn mong muốn thực hiện.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này có thể là bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên theo Điều 12 Bộ luật Hình sự và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự theo Điều 21 Bộ luật Hình sự.

Ngoài ra, chủ thể còn phải đáp ứng điều kiện đặc biệt là việc phải là người có chức vụ, quyền hạn trong hoạt động đầu tư công trình xây dựng.

Trân trọng./.