Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là gì? Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào? Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là người sáng lập một doanh nghiệp nhỏ hoạt động trong lĩnh vực công nghệ nông nghiệp. Doanh nghiệp của tôi đang phát triển sản phẩm ứng dụng công nghệ mới nhằm tối ưu hóa quy trình trồng trọt và quản lý dữ liệu nông sản, tuy nhiên nguồn lực tài chính và nhân sự còn hạn chế. Tôi nghe nói pháp luật có quy định riêng về doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo cùng với các chính sách hỗ trợ đặc thù cho nhóm doanh nghiệp này, nhưng tôi chưa rõ thế nào là doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, chính sách hỗ trợ cụ thể ra sao? Và tiêu chí để xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào? Mong luật sư giải đáp giúp tôi, xin cảm ơn.

MỤC LỤC

1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là gì?

2. Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

3. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

Trả lời:

1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là gì?

Trong bối cảnh nền kinh tế tri thức và công nghệ phát triển mạnh mẽ, hoạt động khởi nghiệp sáng tạo đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới, tạo việc làm và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 đã dành sự quan tâm đặc biệt đến nhóm doanh nghiệp này thông qua việc xác định rõ khái niệm “doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo” tại khoản 2 Điều 3 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017 như sau:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

2. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh.”

Theo đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được hiểu là những doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh.

Nội dung này không chỉ mang tính chất định nghĩa pháp lý mà còn thể hiện định hướng chiến lược của Nhà nước trong việc khuyến khích và phát triển hệ thống khởi nghiệp sáng tạo. Việc xác định rõ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo là cơ sở quan trọng để xây dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp này phát huy tiềm năng, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

2. Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

Trong bối cảnh nền kinh tế đổi mới sáng tạo đang trở thành động lực phát triển chủ yếu của nhiều quốc gia, việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là chính sách quan trọng nhằm khuyến khích hình thành các mô hình kinh doanh mới, ứng dụng công nghệ tiên tiến và khai thác hiệu quả tài sản trí tuệ. Vì vậy, Điều 17 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa 2017 đã ghi nhận:

“Điều 17. Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo

1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được hỗ trợ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

a) Có thời gian hoạt động không quá 05 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu;

b) Chưa thực hiện chào bán chứng khoán ra công chúng đối với công ty cổ phần.

2. Nội dung hỗ trợ bao gồm:

a) Hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao công nghệ; hỗ trợ sử dụng trang thiết bị tại cơ sở kỹ thuật; hỗ trợ tham gia cơ sở ươm tạo, khu làm việc chung; hướng dẫn thử nghiệm, hoàn thiện sản phẩm mới, dịch vụ và mô hình kinh doanh mới;

b) Hỗ trợ đào tạo, huấn luyện chuyên sâu về xây dựng, phát triển sản phẩm; thu hút đầu tư; tư vấn về sở hữu trí tuệ; thực hiện các thủ tục về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, đo lường, chất lượng;

c) Hỗ trợ thông tin, truyền thông, xúc tiến thương mại, kết nối mạng lưới khởi nghiệp sáng tạo, thu hút đầu tư từ các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo;

d) Hỗ trợ thực hiện thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, khai thác và phát triển tài sản trí tuệ;

đ) Trong từng thời kỳ, Chính phủ quyết định chính sách cấp bù lãi suất đối với khoản vay của doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Việc cấp bù lãi suất được thực hiện thông qua các tổ chức tín dụng.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.”

Theo đó, để được hỗ trợ, thì doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo cần đáp ứng các điều kiện:

- Có thời gian hoạt động không quá 05 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu;

- Chưa thực hiện chào bán chứng khoán ra công chúng đối với công ty cổ phần.

Những điều kiện này giúp xác định đúng đối tượng thụ hưởng chính sách, đảm bảo nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước được tập trung cho các doanh nghiệp mới thành lập, còn non trẻ và cần sự hỗ trợ ban đầu để phát triển. Đồng thời, việc yêu cầu doanh nghiệp chưa chào bán chứng khoán ra công chúng cũng giúp phân biệt rõ với các doanh nghiệp đã có tiềm lực tài chính và khả năng huy động vốn độc lập, qua đó bảo đảm tính công bằng, hiệu quả và đúng mục tiêu của chính sách hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo.

Bên cạnh đó, nội dung hỗ trợ cho những doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo gồm:

- Hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao công nghệ; hỗ trợ sử dụng trang thiết bị tại cơ sở kỹ thuật; hỗ trợ tham gia cơ sở ươm tạo, khu làm việc chung; hướng dẫn thử nghiệm, hoàn thiện sản phẩm mới, dịch vụ và mô hình kinh doanh mới, giúp doanh nghiệp tiếp cận công nghệ, hoàn thiện sản phẩm và mô hình kinh doanh nhanh hơn;

- Hỗ trợ đào tạo, huấn luyện chuyên sâu về xây dựng, phát triển sản phẩm; thu hút đầu tư; tư vấn về sở hữu trí tuệ; thực hiện các thủ tục về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, đo lường, chất lượng; từ đó nâng cao năng lực quản trị, kỹ năng phát triển sản phẩm và tuân thủ quy định pháp lý.

- Hỗ trợ thông tin, truyền thông, xúc tiến thương mại, kết nối mạng lưới khởi nghiệp sáng tạo, thu hút đầu tư từ các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo;

- Hỗ trợ thực hiện thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, khai thác và phát triển tài sản trí tuệ, điều này giúp biến ý tưởng và sáng chế thành sản phẩm có giá trị kinh tế;

- Trong từng thời kỳ, Chính phủ quyết định chính sách cấp bù lãi suất đối với khoản vay của doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Việc cấp bù lãi suất được thực hiện thông qua các tổ chức tín dụng.

Các chính sách hỗ trợ này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước trong việc thúc đẩy hệ thống khởi nghiệp sáng tạo. Qua đó, giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa có điều kiện phát triển ổn định, nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Những quy định tại Điều 17 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 thể hiện chính sách hỗ trợ toàn diện, có trọng tâm và phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Việc xác định rõ điều kiện thụ hưởng giúp đảm bảo công bằng và tập trung nguồn lực cho đúng đối tượng cần hỗ trợ. Các nội dung hỗ trợ đa dạng từ công nghệ, đào tạo đến xúc tiến thương mại, tài chính đã tạo nền tảng vững chắc để doanh nghiệp phát triển bền vững. Đồng thời, chính sách cấp bù lãi suất thể hiện sự đồng hành thiết thực của Nhà nước trong việc tháo gỡ khó khăn về vốn. Nhìn chung, các biện pháp này góp phần hình thành hệ thống khởi nghiệp sáng tạo năng động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế quốc gia.

3. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng đề cao đổi mới sáng tạo, việc xác định chính xác doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là cơ sở quan trọng để triển khai các chính sách hỗ trợ hiệu quả. Do đó, Điều 20 Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đã ghi nhận các tiêu chí nhận diện doanh nghiệp này như sau:

“Điều 20. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo

Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được xác định theo một trong các tiêu chí sau đây:

1. Sản xuất, kinh doanh sản phẩm hình thành từ sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, phần mềm máy tính, ứng dụng trên điện thoại di động, điện toán đám mây, giông vật nuôi mới, giống cây trồng mới, giống thủy sản mới, giống cây lâm nghiệp mới

2. Sản xuất, kinh doanh sản phẩm được tạo ra từ các dự án sản xuất thử nghiệm, sản phẩm mẫu và hoàn thiện công nghệ; sản xuất, kinh doanh sản phẩm đạt giải tại các cuộc thi khởi nghiệp, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, quốc tế và các giải thưởng về khoa học và công nghệ theo quy định của pháp luật về giải thưởng khoa học và công nghệ

3. Có giải pháp công nghệ hoặc mô hình kinh doanh mới có khả năng tăng trưởng doanh thu của doanh nghiệp đạt tối thiểu 20% trong 02 năm liên tiếp trên cơ sở phân tích các yếu tố thị phần, khả năng phát triển của sản phẩm, dịch vụ và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.”

Như vậy, doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo được xác định theo một trong các tiêu chí gồm:

- Việc sản xuất, kinh doanh sản phẩm được hình thành từ sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, phần mềm máy tính, ứng dụng trên điện thoại di động, điện toán đám mây, giông vật nuôi mới, giống cây trồng mới, giống thủy sản mới, giống cây lâm nghiệp mới. Tiêu chí này thể hiện tính sáng tạo và giá trị khoa học, công nghệ trong hoạt động kinh doanh, góp phần thúc đẩy đổi mới và ứng dụng thành tựu khoa học vào thực tiễn.

- Việc sản xuất, kinh doanh sản phẩm được tạo ra từ các dự án sản xuất thử nghiệm, sản phẩm mẫu và hoàn thiện công nghệ; sản xuất, kinh doanh sản phẩm đạt giải tại các cuộc thi khởi nghiệp, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, quốc tế và các giải thưởng về khoa học và công nghệ theo quy định của pháp luật về giải thưởng khoa học và công nghệ. Từ đó, chứng minh được tính khả thi và giá trị thương mại của sáng kiến, đồng thời khẳng định năng lực nghiên cứu, phát triển của doanh nghiệp trong hệ thống đổi mới, sáng tạo.

- Có giải pháp công nghệ hoặc mô hình kinh doanh mới có khả năng tăng trưởng doanh thu của doanh nghiệp đạt tối thiểu 20% trong 02 năm liên tiếp trên cơ sở phân tích các yếu tố thị phần, khả năng phát triển của sản phẩm, dịch vụ và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Việc xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo theo các tiêu chí nêu trên không chỉ đảm bảo nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước được tập trung đúng đối tượng mà còn thúc đẩy môi trường kinh doanh năng động, sáng tạo. Nhờ đó, các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo mới thành lập có điều kiện phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh, đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Trân trọng./.