1. Giải thích từ ngữ

Vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên được hiểu là hành vi của cá nhân hoặc tổ chức thực hiện các hoạt động nghiên cứu, thăm dò, hoặc khai thác tài nguyên thiên nhiên mà không tuân thủ các quy định của pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường, kinh tế hoặc xã hội.

2. Tội danh

“Điều 227. Tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên

1. Người nào vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên trong đất liền, hải đảo, nội thủy, vùng lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa và vùng trời của Việt Nam mà không có giấy phép hoặc không đúng với nội dung giấy phép thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Khoáng sản trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

đ) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác 500.000.000 đồng trở lên;

b) Khoáng sản trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;

c) Có tổ chức;

d) Gây sự cố môi trường;

đ) Làm chết người;

e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng.

4. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Thực hiện một trong các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này, thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc khoáng sản trị giá từ 700.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%; thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc khoáng sản trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 700.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 7.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;

c) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội phạm này là trật tự quản lý kinh tế mà cụ thể là các quy định của Nhà nước về quản lý trong lĩnh vực nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên.

Đối tượng tác động của tội phạm này là tài nguyên như: quặng, rừng, các nguồn năng lượng,… Tài nguyên là những sản phẩm tự nhiên chưa qua chế biến hoặc qua quá trình sản xuất.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan của tội phạm này liên quan đến các hành vi cụ thể mà cá nhân hoặc tổ chức thực hiện trong quá trình nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên thiên nhiên mà vi phạm các quy định của pháp luật. Cụ thể:

- Thực hiện nghiên cứu, thăm dò tài nguyên không có giấy phép hoặc vượt quá phạm vi được cấp phép:Cá nhân hoặc tổ chức tiến hành các hoạt động nghiên cứu, thăm dò tài nguyên mà không có giấy phép hợp lệ từ cơ quan chức năng hoặc hoạt động vượt quá phạm vi, địa điểm hoặc thời gian được cấp phép.

Ví dụ: Một công ty tiến hành thăm dò dầu khí ở một khu vực chưa được cơ quan chức năng cấp phép gây ra nguy cơ tiềm ẩn đối với môi trường và cộng đồng địa phương.

- Khai thác tài nguyên không đúng quy định, vượt quá hạn mức được cấp phép:Khai thác tài nguyên thiên nhiên như khoáng sản, rừng, nước ngầm,… mà không tuân thủ đúng các quy định về số lượng, phương pháp khai thác hoặc vượt quá hạn mức được cấp phép.

Ví dụ: Một doanh nghiệp khai thác cát từ sông vượt quá khối lượng được cấp phép gây xói mòn bờ sông và làm biến đổi dòng chảy tự nhiên.

- Sử dụng công nghệ, phương pháp khai thác gây hại cho môi trường:Sử dụng các phương pháp, công nghệ lạc hậu hoặc không được phép dẫn đến ô nhiễm môi trường, phá hoại hệ sinh thái hoặc gây nguy hiểm cho con người và động vật.

Ví dụ: Một công ty khai thác mỏ sử dụng hóa chất độc hại để tách vàng mà không có hệ thống xử lý nước thải, dẫn đến ô nhiễm nguồn nước ngầm và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của cư dân trong khu vực.

- Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các biện pháp bảo vệ, phục hồi môi trường sau khai thác:Sau khi khai thác tài nguyên, không tiến hành hoặc tiến hành không đầy đủ các biện pháp phục hồi môi trường, gây hậu quả xấu đến hệ sinh thái và cộng đồng.

Ví dụ: Sau khi khai thác gỗ, một công ty không thực hiện việc trồng cây phục hồi rừng, để lại vùng đất trống trơ trọi, dẫn đến xói mòn và mất cân bằng sinh thái.

Lưu ý: Người thực hiện hành vi trên bị coi là phạm tội khi có một trong các dấu hiệu sau:

- Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên nước, dầu khí hoặc khoáng sản khác từ 100.000.000 đồng trở lên;

- Khoáng sản trị giá từ 500.000.000 đồng trở lên;

- Gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể lên đến 61% trở lên;

- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% trở lên;

- Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều 227 này hoặc bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Hậu quả của tội vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên có thể rất nghiêm trọng và ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều khía cạnh của môi trường, kinh tế, và xã hội. Dưới đây là các hậu quả chính:

- Thiệt hại môi trường:

+ Ô nhiễm môi trường: Các hành vi khai thác không đúng quy định, như sử dụng hóa chất độc hại hoặc thiết bị lạc hậu, có thể gây ô nhiễm không khí, nước, và đất, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và hệ sinh thái.

+ Mất cân bằng sinh thái: Khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên, như khai thác gỗ hoặc khoáng sản, có thể làm mất cân bằng sinh thái, dẫn đến mất môi trường sống của các loài động thực vật và giảm đa dạng sinh học.

+ Suy thoái đất đai: Các hoạt động khai thác như khai thác cát hay khai thác mỏ có thể gây xói mòn đất, lún đất và làm giảm khả năng phục hồi của đất, gây hại lâu dài cho hệ sinh thái.

- Thiệt hại kinh tế:

+ Mất giá trị tài nguyên: Việc khai thác không đúng quy định có thể làm giảm giá trị của tài nguyên thiên nhiên, làm cho nguồn tài nguyên trở nên kém hiệu quả hoặc không còn giá trị khai thác.

+ Chi phí khôi phục: Thiệt hại môi trường và đất đai có thể yêu cầu chi phí cao để khôi phục hoặc cải thiện, gánh nặng này có thể được chuyển cho nhà nước hoặc cộng đồng địa phương.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

Người hoặc pháp nhân thương mại thực hiện tội phạm với lỗi cố ý, có thể là lỗi cố ý trực tiếp hoặc lỗi cố ý gián tiếp. Tức là người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội hoàn toàn nhận thức được hành vi của mình là hành vi không được phép nhưng vẫn muốn thực hiện hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra hoặc dù không mong muốn nhưng vẫn có ý thức bỏ mặc cho hậu quả xảy ra.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này có thể là bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên theo Điều 12 Bộ luật Hình sự và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự theo Điều 21 Bộ luật Hình sự.

Pháp nhân thương mại đủ các điều kiện được quy định tại Điều 75 Bộ luật Hình sự có thể trở thành chủ thể của tội phạm này.

Trân trọng./.