Việc lấy lời khai trong tố tụng cạnh tranh được quy định thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi đang làm trong lĩnh vực kinh doanh phân phối hàng tiêu dùng. Gần đây, công ty tôi bị mời tham gia vào một vụ việc cạnh tranh vì có đơn khiếu nại cho rằng có thỏa thuận hạn chế cạnh tranh. Trong quá trình cơ quan điều tra làm việc, tôi được thông báo sẽ phải lên để cung cấp lời khai. Tôi muốn hỏi, việc lấy lời khai trong tố tụng cạnh tranh được pháp luật quy định và thực hiện như thế nào ạ? Có yêu cầu gì về hình thức, thủ tục hay quyền và nghĩa vụ của người khai không? Mong luật sư giải đáp giúp, xin cảm ơn.
MỤC LỤC
2. Việc lấy lời khai trong tố tụng cạnh tranh được quy định thực hiện như thế nào?
Trả lời:
1. Tố tụng cạnh tranh là gì?
Trong hoạt động thực thi pháp luật cạnh tranh, việc xác định rõ phạm vi và tính chất của quá trình xử lý vụ việc là điều cần thiết để bảo đảm tính thống nhất và minh bạch. Vì vậy, tại khoản 8 Điều 3 Luật Cạnh tranh 2018 đã đưa ra định nghĩa về "tố tụng cạnh tranh" nhằm làm rõ nội hàm của khái niệm này cũng như của toàn bộ quá trình pháp lý liên quan như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
8. Tố tụng cạnh tranh là hoạt động điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh và giải quyết khiếu nại quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh theo trình tự, thủ tục quy định tại Luật này.”
Như vậy, tố tụng cạnh tranh được hiểu là toàn bộ hoạt động điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh và giải quyết khiếu nại xử lý vụ việc cạnh tranh theo trình tự, thủ tục do Luật Cạnh tranh 2018 quy định. Việc làm rõ khái niệm này là cơ sở để các cơ quan có thẩm quyền thực hiện đúng chức năng, đồng thời giúp các bên liên quan nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình trong suốt quá trình giải quyết vụ việc. Điều này khẳng định tính nghiêm túc và chuyên nghiệp của quy trình giải quyết các vấn đề cạnh tranh, đảm bảo mọi vụ việc đều được xem xét một cách khách quan, công bằng và tuân thủ đúng pháp luật. Hiểu rõ quy trình này là yếu tố quan trọng để củng cố niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp vào tính minh bạch và hiệu quả của hệ thống pháp luật cạnh tranh.
2. Việc lấy lời khai trong tố tụng cạnh tranh được quy định thực hiện như thế nào?
Trong tố tụng cạnh tranh nói chung, trong quá trình điều tra, giải quyết vụ việc cạnh tranh nói riêng,việc lấy lời khai đúng trình tự, thủ tục đóng vai trò đặc biệt quan trọng nhằm thu thập, xác minh thông tin và chứng cứ hợp pháp từ các bên liên quan. Do đó, Điều 83 Luật Cạnh tranh 2018 đã quy định về lấy lời khai như sau:
“Điều 83. Lấy lời khai
1. Điều tra viên vụ việc cạnh tranh tiến hành lấy lời khai của bên khiếu nại, bên bị điều tra, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, người làm chứng, tổ chức, cá nhân liên quan khác để thu thập và xác minh các thông tin, chứng cứ cần thiết cho việc giải quyết vụ việc cạnh tranh.
2. Việc lấy lời khai quy định tại khoản 1 Điều này được tiến hành tại trụ sở của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Trong trường hợp cần thiết, việc lấy lời khai có thể được tiến hành bên ngoài trụ sở của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia.
3. Biên bản ghi lời khai phải được người khai tự đọc lại hay nghe đọc lại và ký tên hoặc điểm chỉ vào từng trang. Người khai có quyền yêu cầu ghi những sửa đổi, bổ sung vào biên bản ghi lời khai và ký tên hoặc điểm chỉ xác nhận. Biên bản còn phải có chữ ký của người lấy lời khai, người ghi biên bản vào từng trang.
4. Trường hợp người được lấy lời khai từ chối ký, điểm chỉ vào biên bản, điều tra viên vụ việc cạnh tranh tiến hành lấy lời khai phải ghi vào biên bản và nêu rõ lý do.”
Theo đó, điều tra viên vụ việc cạnh tranh sẽ tiến hành lấy lời khai của bên khiếu nại, bên bị điều tra, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, người làm chứng và cả các tổ chức, cá nhân liên quan khác để thu thập cũng như xác minh những thông tin, chứng cứ cần thiết cho việc giải quyết vụ việc cạnh tranh. Việc lấy lời khai nói trên được tiến hành tại trụ sở của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, chỉ những trường hợp cần thiết mới được tiến hành bên ngoài trụ sở của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Quy định này nhằm bảo đảm việc lấy lời khai được tiến hành trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, vừa tạo điều kiện cho cơ quan điều tra thu thập chứng cứ đầy đủ, khách quan, vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan trong quá trình giải quyết vụ việc cạnh tranh.
Bên cạnh đó, về biên bản ghi lời khai, pháp luật quy định phải được người khai tự đọc lại hoặc nghe đọc lại và ký tên hay điểm chỉ vào từng trang. Người khai có quyền yêu cầu ghi những sửa đổi, bổ sung vào biên bản ghi lời khai và ký tên hoặc điểm chỉ để xác nhận. Không những thế, biên bản này còn phải có chữ ký của người lấy lời khai, người ghi biên bản vào từng trang. Nếu người được lấy lời khai từ chối việc ký, điểm chỉ vào biên bản, điều tra viên vụ việc cạnh tranh, người mà tiến hành lấy lời khai, phải ghi vào biên bản và nêu rõ lý do của việc từ chối đó.
Từ những quy định trên có thể thấy, việc lấy lời khai trong tố tụng cạnh tranh là một thủ tục quan trọng, góp phần bảo đảm quá trình điều tra được tiến hành đầy đủ, khách quan và minh bạch. Cách thức lấy lời khai, cùng với yêu cầu chặt chẽ về việc lập, kiểm tra và xác nhận biên bản, không chỉ giúp cơ quan điều tra thu thập thông tin chính xác, kịp thời mà còn hạn chế những sai sót, mâu thuẫn hoặc khiếu nại phát sinh. Đồng thời, quy định này còn thể hiện sự bảo đảm về quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan khi họ được tham gia xác nhận nội dung lời khai, qua đó tăng tính công bằng, minh bạch và hiệu lực của hoạt động điều tra, giải quyết vụ việc cạnh tranh.
Trân trọng./.
