Tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng được áp dụng trong việc xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Công ty tôi vừa rồi trong quá trình kinh doanh có ký một số thỏa thuận có dấu hiệu vi phạm pháp luật về cạnh tranh. Tuy nhiên, ngay sau đó chúng tôi đã chủ động chấm dứt, tự nguyện khai báo và hợp tác với cơ quan chức năng. Tôi băn khoăn không biết trong trường hợp này có được xem là tình tiết giảm nhẹ hay không? Và ngược lại, nếu doanh nghiệp cố tình che giấu, tái phạm thì có bị coi là tình tiết tăng nặng khi xử lý vi phạm không ạ? Mong luật sư tư vấn giúp tôi, xin cảm ơn.
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Tình tiết giảm nhẹ được áp dụng trong việc xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh được quy định như thế nào?
Trong quá trình xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh, ngoài việc xác định hành vi vi phạm và mức độ thiệt hại gây ra, pháp luật còn quy định về các tình tiết giảm nhẹ nhằm bảo đảm sự công bằng, nhân văn và phù hợp với thực tế khách quan. Những tình tiết này không chỉ giúp cơ quan có thẩm quyền cân nhắc, giảm nhẹ trách nhiệm cho người vi phạm trong một số trường hợp cụ thể mà còn khuyến khích các doanh nghiệp, cá nhân có hành động tích cực sau khi vi phạm. Cụ thể tại khoản 1, 3 Điều 5 Nghị định số 75/2019/NĐ-CP ngày 26/9/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh chi tiết như sau:
“Điều 5. Tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng
1. Tình tiết giảm nhẹ trong xử phạt vi phạm các quy định pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh bao gồm:
a) Người vi phạm đã có hành vi ngăn chặn, làm giảm bớt hậu quả của vi phạm hoặc tự nguyện khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại;
b) Người vi phạm đã tự nguyện khai báo, thành thật hối lỗi; tích cực giúp đỡ cơ quan chức năng phát hiện vi phạm, xử lý vi phạm;
c) Vi phạm do bị ép buộc hoặc bị lệ thuộc;
d) Vi phạm lần đầu.
...
3. Các tình tiết đã được sử dụng để áp dụng chính sách khoan hồng không được tính là một tình tiết giảm nhẹ.”
Theo đó, những tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trong xử phạt vi phạm các quy định pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh:
- Người vi phạm đã có hành vi ngăn chặn, làm giảm bớt hậu quả của vi phạm hoặc tự nguyện khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại;
- Người vi phạm đã tự nguyện khai báo, thành thật hối lỗi; tích cực giúp đỡ cơ quan chức năng phát hiện vi phạm, xử lý vi phạm;
- Vi phạm do bị ép buộc hoặc bị lệ thuộc;
- Vi phạm lần đầu.
Từ đó, ta thấy được rằng các tình tiết giảm nhẹ trong xử phạt vi phạm pháp luật cạnh tranh đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh mức xử phạt, vừa bảo đảm tính răn đe, vừa tạo điều kiện cho người vi phạm có cơ hội khắc phục hậu quả, sửa chữa sai lầm. Việc quy định cụ thể các tình tiết này thể hiện sự nhân văn và linh hoạt của pháp luật cạnh tranh, góp phần nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật và xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng.
Và cũng cần lưu ý rằng, các tình tiết đã được sử dụng để áp dụng chính sách khoan hồng không được tính là một tình tiết giảm nhẹ. Việc phân định rạch ròi giữa tình tiết giảm nhẹ và chính sách khoan hồng là hết sức cần thiết, nhằm tránh việc áp dụng chồng chéo hoặc lợi dụng để giảm nhẹ trách nhiệm quá mức cho người vi phạm. Chính sách khoan hồng được xây dựng với mục tiêu khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện khai báo, hợp tác trong việc phát hiện và xử lý hành vi vi phạm thỏa thuận hạn chế cạnh tranh, trong khi tình tiết giảm nhẹ lại tập trung vào việc xem xét, điều chỉnh mức xử phạt dựa trên thái độ và hoàn cảnh của người vi phạm. Sự tách bạch này bảo đảm tính minh bạch, công bằng trong quá trình xử lý, đồng thời duy trì được tính nghiêm minh của pháp luật cạnh tranh. Qua đó, vừa thúc đẩy ý thức tuân thủ pháp luật của các chủ thể kinh doanh, vừa củng cố niềm tin của xã hội vào cơ chế bảo vệ cạnh tranh công bằng, lành mạnh trên thị trường.
2. Tình tiết tăng nặng được áp dụng trong việc xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh được quy định ra sao?
Trong quá trình xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh, bên cạnh việc xem xét các tình tiết giảm nhẹ, ngoài ra còn quy định rõ những tình tiết tăng nặng. Đây là căn cứ để cơ quan có thẩm quyền áp dụng mức xử phạt nghiêm khắc hơn, bảo đảm tính răn đe, phòng ngừa và trừng trị thích đáng đối với các hành vi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường cạnh tranh lành mạnh. Theo khoản 2 Điều 5 Nghị định số 75/2019/NĐ-CP ngày 26/9/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh đã ghi nhận như sau:
“Điều 5. Tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng
2. Tình tiết tăng nặng trong xử phạt vi phạm các quy định pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh bao gồm:
a) Vi phạm có tổ chức;
b) Vi phạm nhiều lần; tái phạm;
c) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, thiên tai, thảm họa, dịch bệnh hoặc, những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để vi phạm;
d) Tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm mặc dù Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh hoặc cơ quan có thẩm quyền khác đã yêu cầu chấm dứt hành vi đó;
đ) Sau khi vi phạm đã có hành vi trốn tránh, che giấu vi phạm;
e) Vi phạm có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn.”
Như vậy, tình tiết tăng nặng trong xử phạt vi phạm các quy định pháp luật trong lĩnh vực cạnh tranh gồm:
- Vi phạm có tổ chức;
- Vi phạm nhiều lần; tái phạm;
- Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, thiên tai, thảm họa, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để vi phạm;
- Tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm mặc dù Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh hoặc cơ quan có thẩm quyền khác đã yêu cầu chấm dứt hành vi đó;
- Sau khi vi phạm đã có hành vi trốn tránh, che giấu vi phạm;
- Vi phạm có quy mô lớn, số lượng hoặc trị giá hàng hóa lớn.
Từ những sự ghi nhận trên, có thể thấy rằng tình tiết tăng nặng trong xử phạt vi phạm pháp luật cạnh tranh đóng vai trò quan trọng trong việc phân hóa trách nhiệm pháp lý, buộc các chủ thể vi phạm phải chịu mức xử phạt nghiêm khắc tương xứng. Điều này không chỉ góp phần bảo đảm trật tự cạnh tranh công bằng, mà còn nâng cao ý thức tuân thủ quy định của doanh nghiệp và cá nhân trong hoạt động kinh doanh. Qua đó, pháp luật cạnh tranh thể hiện được vai trò là công cụ hữu hiệu trong việc bảo vệ lợi ích công cộng, duy trì môi trường cạnh tranh minh bạch, lành mạnh và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Trân trọng./.
