Thị phần là gì? Nguyên tắc xác định thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan được thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi đang chuẩn bị mở rộng hoạt động kinh doanh và muốn hiểu rõ hơn về khái niệm thị phần để đánh giá vị trí của công ty mình trên thị trường. Vậy thị phần là gì? Và pháp luật hiện hành quy định như thế nào về nguyên tắc xác định thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan? Mong luật sư giải đáp.
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Thị phần là gì?
Hiện nay chưa có quy định pháp luật nào định nghĩa thị phần là gì, tuy nhiên, Điều 10 Luật Cạnh tranh 2018 quy định về việc xác định thị phần cũng như thị phần kết hợp như sau:
“Điều 10. Xác định thị phần và thị phần kết hợp
1. Căn cứ vào đặc điểm, tính chất của thị trường liên quan, thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan được xác định theo một trong các phương pháp sau đây:
a) Tỷ lệ phần trăm giữa doanh thu bán ra của doanh nghiệp này với tổng doanh thu bán ra của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm;
b) Tỷ lệ phần trăm giữa doanh số mua vào của doanh nghiệp này với tổng doanh số mua vào của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm;
c) Tỷ lệ phần trăm giữa số đơn vị hàng hóa, dịch vụ bán ra của doanh nghiệp này với tổng số đơn vị hàng hóa, dịch vụ bán ra của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm;
d) Tỷ lệ phần trăm giữa số đơn vị hàng hóa, dịch vụ mua vào của doanh nghiệp này với tổng số đơn vị hàng hóa, dịch vụ mua vào của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm.
2. Thị phần kết hợp là tổng thị phần trên thị trường liên quan của các doanh nghiệp tham gia vào hành vi hạn chế cạnh tranh hoặc tập trung kinh tế.
3. Doanh thu để xác định thị phần quy định tại khoản 1 Điều này được xác định theo chuẩn mực kế toán Việt Nam.
4. Trong trường hợp doanh nghiệp hoạt động kinh doanh chưa đủ 01 năm tài chính thì doanh thu, doanh số, số đơn vị hàng hóa, dịch vụ bán ra, mua vào để xác định thị phần quy định tại khoản 1 Điều này được tính từ thời điểm doanh nghiệp bắt đầu hoạt động cho đến thời điểm xác định thị phần.
5. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.”
Dựa vào quy định trên của pháp luật, ta có thể hiểu thị phần là tỷ lệ phần trăm phản ánh quy mô hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp so với tổng quy mô của toàn bộ các doanh nghiệp đang hoạt động trên cùng một thị trường liên quan, trong một khoảng thời gian xác định. Việc xác định thị phần có thể dựa trên doanh thu bán ra; doanh số mua vào; số đơn vị hàng hóa, dịch vụ bán ra; số đơn vị hàng hóa, dịch vụ mua vào của doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm. Tùy vào đặc điểm, tính chất của thị trường liên quan mà có thể lựa chọn phương pháp phù hợp để xác định thị phần.
2. Nguyên tắc xác định thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan được thực hiện như thế nào?
Căn cứ theo Điều 9 Nghị định số 35/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Cạnh tranh quy định về nguyên tắc xác định thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan như sau:
“Điều 9. Nguyên tắc xác định thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan
1. Thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan được xác định theo một trong các phương pháp quy định tại Điều 10 Luật Cạnh tranh.
2. Trong quá trình xác định thị phần, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia có quyền tham vấn ý kiến của các cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có chuyên môn.”
Như vậy, theo quy định của pháp luật, khi xác định thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan, các cá nhân, tổ chức cần tuân theo 02 nguyên tắc trên. Bên cạnh việc thực hiện đúng các phương pháp xác định thị phần, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia còn có quyền tham vấn ý kiến của các cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực, các doanh nghiệp, tổ chức cả các cá nhân có chuyên môn trong quá trình xác định đó.
Thị phần không chỉ đơn thuần là con số biểu thị tỷ lệ doanh thu của một công ty so với tổng doanh thu của thị trường mà còn là thước đo đánh giá sự cạnh tranh và vị thế của doanh nghiệp trong ngành. Để mở rộng thị phần, doanh nghiệp cần xây dựng và triển khai các chiến lược kinh doanh phù hợp với bối cảnh thị trường. Một chiến lược hiệu quả sẽ tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt, giúp doanh nghiệp vượt lên trước các đối thủ.
Trân trọng./.
