Thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội được quy định như thế nào?

Luật sư cho tôi hỏi: Gần khu vực tôi sinh sống đang dự định tiến hành xây dựng một khu du lịch sinh thái thông qua việc chuyển mục đích sử dụng đất rừng sản xuất. Tuy nhiên, vì nhiều người dân có sinh kế từ việc khai thác, trồng trọt trên khu đất này nên dự án chịu sự phản đối, tẩy chay kịch liệt. Đồng thời, tôi được biết rằng, một dự án có chuyển mục đích sử dụng đất rừng sản xuất sẽ phải có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội. Tôi không rõ thông tin này có đúng không nên tôi muốn hỏi Luật sư rằng: Theo quy định của pháp luật hiện hành thì thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội được quy định như thế nào? Kính mong Luật sư giải đáp giúp tôi.

MỤC LỤC

1. Chấp thuận chủ trương đầu tư là gì?

2. Thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội được quy định như thế nào?

Trả lời:

1. Chấp thuận chủ trương đầu tư là gì?   

Định nghĩa chấp thuận chủ trương đầu tư được quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Đầu tư 2020 như sau:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Chấp thuận chủ trương đầu tư là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận về mục tiêu, địa điểm, quy mô, tiến độ, thời hạn thực hiện dự án; nhà đầu tư hoặc hình thức lựa chọn nhà đầu tư và các cơ chế, chính sách đặc biệt (nếu có) để thực hiện dự án đầu tư.

…”

Theo đó, chấp thuận chủ trương đầu tư là công việc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận các nội dung liên quan đến một dự án đầu tư gồm: mục tiêu, địa điểm, quy mô, tiến độ, thời hạn thực hiện dự án đầu tư; nhà đầu tư hoặc hình thức lựa chọn nhà đầu tư, các cơ chế, chính sách đặc biệt (nếu có).

Giai đoạn này có vai trò, ý nghĩa quan trọng như:

- Là thủ tục đầu tiên, tiên quyết để kích hoạt các giai đoạn, quy trình tiếp theo của một dự án đầu tư;

- Là bước khởi đầu quan trọng cho thấy bức tranh toàn diện bản chất của dự án về tính khả thi, tính ảnh hưởng kinh tế - xã hội nhằm giúp cơ quan có thẩm quyền kiểm soát, sàng lọc các dự án phù hợp với quy hoạch, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia. Phòng tránh nguy cơ phát sinh những bất cập, rủi ro không đáng có nếu một dự án đầu tư có tác động sâu rộng đến nhiều khía cạnh xã hội không được kiểm soát, quản lý ngay từ đầu.

2. Thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội được quy định như thế nào?  

Thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội được quy định tại Điều 30 Luật Đầu tư 2020 sửa đổi, bổ sung 2025 như sau:

“Điều 30. Thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội

Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư sau đây:

1. Dự án đầu tư ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, bao gồm:

b) Dự án đầu tư có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ đầu nguồn, rừng phòng hộ biên giới từ 50 ha trở lên; rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát bay và rừng phòng hộ chắn sóng, lấn biển từ 500 ha trở lên; rừng sản xuất từ 1.000 ha trở lên;

2. Dự án đầu tư có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ 02 vụ trở lên với quy mô từ 500 ha trở lên;

3. Dự án đầu tư có yêu cầu di dân tái định cư từ 20.000 người trở lên ở miền núi, từ 50.000 người trở lên ở vùng khác;

4. Dự án đầu tư có yêu cầu áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt cần được Quốc hội quyết định.”

Theo đó, Quốc hội sẽ có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư với các dự án đầu tư gồm:

- Các dự án ảnh hưởng lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường liên quan đến tài nguyên rừng và sử dụng tài nguyên rừng;

- Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa hoặc có yêu cầu di dân theo số lượng, quy mô lớn bởi đây là các dự án có nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia, tác động sâu rộng đến sinh kế, đời sống người dân.

- Đồng thời, điều luật còn quy định thêm trường hợp nhằm dự báo, lường trước liên quan đến những dự án đầu tư có yêu cầu áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt cần được Quốc hội quyết định. Giúp hạn chế tình trạng dự án đầu tư có tác động lớn nhưng không được kiểm soát, giám sát từ cơ quan cao nhất là Quốc hội, dẫn đến nguy cơ ảnh hưởng đến người dân, tiềm ẩn các rủi ro kinh tế - xã hội.

Như vậy, Quốc hội là cơ quan quan trọng có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của các dự án có phạm vi và tác động đặc biệt lớn, có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều mặt của đời sống xã hội. Từ đó, sự xem xét, đánh giá và đưa ra quyết định của cơ quan này đảm bảo độ tin cậy, thống nhất và vì lợi ích chung của quốc gia, toàn thể dân tộc.

Trả lời câu hỏi: Dự án có chuyển mục đích sử dụng đất rừng sản xuất có thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội hay không? Dựa trên những dữ liệu được bạn đưa ra, chúng tôi chưa đủ cơ sở để khẳng định dự án có hay không thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội. Bởi theo quy định, trong trường hợp dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất rừng sản xuất đạt từ 1.000 ha trở lên thì thuộc thẩm quyền chấp thuận đầu tư của Quốc hội, trường hợp dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất chưa đủ 1.000 ha thì sẽ không thuộc thẩm quyền chấp thuận đầu tư của Quốc hội. Do đó, trước hết, bạn cần xác định, tìm hiểu rõ quy mô và bản chất của dự án, đặc biệt là diện tích đất rừng sản xuất dự kiến chuyển đổi. Đây sẽ là căn cứ quan trọng để xem xét và kết luận dự án có thuộc thẩm quyền chấp thuận của Quốc hội hay không.

Trân trọng./.