Tập trung kinh tế là gì? Tập trung kinh tế bao gồm các hình thức nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Công ty tôi đang có kế hoạch liên doanh với một đối tác trong cùng ngành để cùng mở nhà máy mới. Tôi nghe nói những hoạt động kiểu này có thể bị xem là tập trung kinh tế và phải tuân thủ quy định pháp luật. Vậy cụ thể tập trung kinh tế là gì? Và những trường hợp nào thì được coi là tập trung kinh tế theo quy định hiện hành ạ? Cảm ơn luật sư.
MỤC LỤC
2. Tập trung kinh tế bao gồm các hình thức nào?
Trả lời:
1. Tập trung kinh tế là gì?
Hiện nay, pháp luật cạnh tranh Việt Nam không đưa ra khái niệm mang tính khái quát để định nghĩa hành vi tập trung kinh tế mà chỉ liệt kê các hình thức tập trung kinh tế. Theo khoản 1 Điều 29 Luật Cạnh tranh 2018 thì tập trung kinh tế được thể hiện qua các hình thức bao gồm: sáp nhập doanh nghiệp; hợp nhất doanh nghiệp; mua lại doanh nghiệp; liên doanh giữa các doanh nghiệp và các hành vi tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật.
Ở mức độ khái quát nhất, tập trung kinh tế có thể hiểu là một quá trình tích tụ năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thông qua các hành vi tổ chức lại hoặc thông qua tăng trưởng nội sinh của doanh nghiệp trên cơ sở mở rộng năng lực sản xuất, kinh doanh. Nhưng trong thực tiễn, thuật ngữ này có thể được tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau và được hiểu theo nhiều cách tùy theo bối cảnh phân tích:
(1) Theo từ điển thuật ngữ kinh tế công nghiệp và Luật Cạnh tranh của OECD thì tập trung kinh tế được xem là mức độ tập trung tư bản, gồm các thành tố như doanh thu, tài sản hay việc làm trong ngành của các doanh nghiệp. Hay tập trung kinh tế là tình trạng khi một số ít công ty thực hiện một khối lượng lớn hoạt động kinh tế trên thị trường dựa trên tổng doanh thu, tài sản hoặc lao động sử dụng.
(2) Tập trung kinh tế là quá trình số lượng các doanh nghiệp độc lập cạnh tranh bị giảm đi thông qua các hành vi sáp nhập hoặc thông qua tăng trưởng nội sinh của doanh nghiệp trên cơ sở mở rộng sản xuất.
(3) Bản chất của tập trung kinh tế là tập trung sức mạnh thị trường.
Từ những phân tích trên cũng như mục đích điều chỉnh của Luật Cạnh tranh 2018, tập trung kinh tế có thể được định nghĩa là các hành vi tích tụ quyền lực thị trường của các doanh nghiệp với mục đích hạn chế cạnh tranh trên thị trường liên quan thông qua việc giảm bớt số lượng đối thủ cạnh tranh hoặc tạo ra sự liên kết giữa các đối thủ hoặc các chủ thể có mối quan hệ trong cùng chuỗi kinh doanh để hạn chế cạnh tranh.
2. Tập trung kinh tế bao gồm các hình thức nào?
Như đã nêu ở trên về các hình thức của tập trung kinh tế, với mục đích để nhận diện và quản lý các hoạt động tập trung kinh tế, Điều 29 Luật Cạnh tranh 2018 đã quy định chi tiết các hình thức này, làm cơ sở để cơ quan có thẩm quyền giám sát và đánh giá tác động của chúng đối với thị trường, cụ thể:
“Điều 29. Các hình thức tập trung kinh tế
1. Tập trung kinh tế bao gồm các hình thức sau đây:
a) Sáp nhập doanh nghiệp;
b) Hợp nhất doanh nghiệp;
c) Mua lại doanh nghiệp;
d) Liên doanh giữa các doanh nghiệp;
đ) Các hình thức tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật.
2. Sáp nhập doanh nghiệp là việc một hoặc một số doanh nghiệp chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của mình sang một doanh nghiệp khác, đồng thời chấm dứt hoạt động kinh doanh hoặc sự tồn tại của doanh nghiệp bị sáp nhập.
3. Hợp nhất doanh nghiệp là việc hai hoặc nhiều doanh nghiệp chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của mình để hình thành một doanh nghiệp mới, đồng thời chấm dứt hoạt động kinh doanh hoặc sự tồn tại của các doanh nghiệp bị hợp nhất.
4. Mua lại doanh nghiệp là việc một doanh nghiệp trực tiếp hoặc gián tiếp mua toàn bộ hoặc một phần vốn góp, tài sản của doanh nghiệp khác đủ để kiểm soát, chi phối doanh nghiệp hoặc một ngành, nghề của doanh nghiệp bị mua lại.
5. Liên doanh giữa các doanh nghiệp là việc hai hoặc nhiều doanh nghiệp cùng nhau góp một phần tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của mình để hình thành một doanh nghiệp mới.”
Như vậy, tập trung kinh tế được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm sáp nhập, hợp nhất, mua lại, liên doanh giữa các doanh nghiệp và các hình thức khác theo quy định của pháp luật. Việc nhận diện chính xác các hình thức này là bước đầu quan trọng để cơ quan chức năng có thể đánh giá tác động cạnh tranh, thẩm định và đưa ra quyết định phù hợp, bảo đảm hoạt động tập trung kinh tế không làm méo mó thị trường hay loại bỏ cạnh tranh, từ đó góp phần duy trì một môi trường cạnh tranh lành mạnh và cân bằng.
Trân trọng./.
