Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là gì? Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là đại diện của một doanh nghiệp nhỏ mới khởi nghiệp trong lĩnh vực đổi mới công nghệ. Trong quá trình tìm kiếm nguồn vốn để phát triển dự án, tôi được biết hiện nay có Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp như chúng tôi. Tuy nhiên, tôi chưa nắm rõ bản chất và quy định cụ thể của loại quỹ này. Mong luật sư tư vấn giúp tôi, xin cảm ơn.

MỤC LỤC

1. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là gì?

2. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

Trả lời:

1. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là gì?

Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là một trong những công cụ quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Căn cứ tại khoản 2 Điều 2 Nghị định số 38/2018/NĐ-CP ngày 11/3/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 38/2018/NĐ-CP”) xác định cách hiểu về quỹ này như sau:

“Điều 2. Giải thích từ ngữ

Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

2. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là quỹ được hình thành từ vốn góp của các nhà đầu tư tư nhân để thực hiện đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.”

Như vậy, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được hiểu là quỹ được hình thành từ vốn góp của các nhà đầu tư tư nhân để thực hiện đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. Đây là cơ chế pháp lý quan trọng giúp huy động vốn từ các nhà đầu tư tư nhân vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Nhờ đó, quỹ không chỉ tạo nguồn tài chính hỗ trợ trực tiếp cho các doanh nghiệp khởi nghiệp mà còn thúc đẩy hình thành hệ thống doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo, khuyến khích sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân trong lĩnh vực này.

2. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được quy định như thế nào?

Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là công cụ quan trọng để huy động nguồn lực từ các nhà đầu tư tư nhân, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Do đó, Điều 5 Nghị định số 38/2018/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 Nghị định số 210/2025/NĐ-CP ngày 21/7/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2018/NĐ-CP ngày 11/3/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo đã ghi nhận chi tiết như sau:

“Điều 5. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo

1. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo không có tư cách pháp nhân, có từ 02 đến tối đa 30 nhà đầu tư góp vốn thành lập trên cơ sở Điều lệ quỹ. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo không được góp vốn vào quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo khác.

2. Tài sản góp vốn có thể bằng Đồng Việt Nam, quyền sử dụng đất, quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, bí quyết kỹ thuật và các tài sản khác có thể định giá được bằng Đồng Việt Nam.

3. Danh mục hoạt động đầu tư của quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo:

a) Đầu tư vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Tổng mức đầu tư không quá 50% vốn điều lệ của doanh nghiệp sau khi nhận đầu tư;

b) Đầu tư các công cụ đầu tư có thể chuyển đổi;

c) Đầu tư quyền mua cổ phần tại doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Giao dịch này không được chuyển nhượng cho các bên thứ ba.

4. Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được sử dụng vốn nhàn rỗi từ vốn góp của các nhà đầu tư để gửi tiền có kỳ hạn hoặc mua chứng chỉ tiền gửi tại các tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật nhưng phải đảm bảo an toàn vốn. Công ty quản lý quỹ chỉ được gửi tiền và mua chứng chỉ tiền gửi tại các tổ chức tín dụng đã được Ban đại diện quỹ phê duyệt.

5. Toàn bộ số vốn góp và tài sản của các nhà đầu tư tại quỹ phải được hạch toán độc lập với nguồn vốn và tài sản của công ty thực hiện quản lý quỹ. Các nhà đầu tư góp vốn thành lập quỹ tự thỏa thuận về thẩm quyền quyết định danh mục hoạt động đầu tư và nội dung này phải được quy định tại Điều lệ quỹ và hợp đồng với công ty thực hiện quản lý quỹ (nếu có).”

Theo đó, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo không có tư cách pháp nhân, được thành lập bởi 02 đến tối đa là 30 nhà đầu tư góp vốn thành lập trên cơ sở Điều lệ quỹ. Đồng thời, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo này không được góp vốn vào quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo khác, nhằm đảm bảo tính linh hoạt, tập trung quản lý vốn và đồng thời tránh việc hình thành các quỹ “chồng chéo” không kiểm soát được.

Bên cạnh đó, tài sản góp vốn có thể bằng Đồng Việt Nam, quyền sử dụng đất, quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, bí quyết kỹ thuật và các tài sản khác có thể định giá được bằng Đồng Việt Nam. Điều này giúp huy động đa dạng nguồn lực, không chỉ từ vốn tài chính mà còn từ tài sản hữu hình và vô hình, tạo điều kiện thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong các doanh nghiệp mới khởi nghiệp.

Không những vậy, pháp luật còn ghi nhận danh mục hoạt động đầu tư của quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, gồm:

- Đầu tư vào doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Tổng mức đầu tư không quá 50% vốn điều lệ của doanh nghiệp sau khi nhận đầu tư;

- Đầu tư các công cụ đầu tư có thể chuyển đổi;

- Đầu tư quyền mua cổ phần tại doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Giao dịch này không được chuyển nhượng cho các bên thứ ba.

Có thể thấy, danh mục này giúp giới hạn rủi ro, đảm bảo dòng vốn tập trung vào mục tiêu chính là hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, đồng thời giữ quyền kiểm soát của quỹ đối với các khoản đầu tư.

Ngoài ra, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo được sử dụng vốn nhàn rỗi từ vốn góp của các nhà đầu tư để gửi tiền có kỳ hạn hoặc mua chứng chỉ tiền gửi tại các tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật nhưng phải đảm bảo an toàn vốn. Công ty quản lý quỹ chỉ được gửi tiền và mua chứng chỉ tiền gửi tại các tổ chức tín dụng đã được Ban đại diện quỹ phê duyệt. Điều này vừa giúp tối ưu hóa lợi ích từ vốn nhàn rỗi, vừa đảm bảo an toàn tài sản của các nhà đầu tư và giảm thiểu rủi ro tài chính.

Hơn nữa, toàn bộ số vốn góp và tài sản của các nhà đầu tư tại quỹ phải được hạch toán độc lập với nguồn vốn và tài sản của công ty thực hiện quản lý quỹ. Các nhà đầu tư góp vốn thành lập quỹ tự thỏa thuận về thẩm quyền quyết định danh mục hoạt động đầu tư và nội dung này phải được quy định tại Điều lệ quỹ và hợp đồng với công ty thực hiện quản lý quỹ (nếu có). Nhờ đó, quy định vừa đảm bảo minh bạch trong quản lý, phân quyền rõ ràng, vừa tạo cơ sở pháp lý để nhà đầu tư tham gia quyết định một cách chủ động, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và vận hành quỹ.

Từ những phân tích trên, ta thấy rằng quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo là cơ chế pháp lý quan trọng giúp tập trung và khai thác hiệu quả nguồn lực từ các nhà đầu tư tư nhân. Các quy định về vốn góp, danh mục đầu tư và quản lý quỹ đảm bảo tính minh bạch, an toàn và kiểm soát rủi ro. Đồng thời, cơ chế hạch toán độc lập và phân quyền quyết định nâng cao hiệu quả vận hành, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Nhờ đó, quỹ thúc đẩy sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, đồng thời góp phần hình thành hệ thống đổi mới sáng tạo lành mạnh.

Trân trọng./.