Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền là gì? Hành vi nào lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm?

Luật sư cho tôi hỏi: Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường và lạm dụng vị trí độc quyền là gì? Hai khái niệm này được hiểu như thế nào trong Luật Cạnh tranh? Bên cạnh đó, những hành vi nào bị coi là lạm dụng vị trí thống lĩnh hoặc độc quyền và bị pháp luật cấm? Rất mong luật sư giải thích giúp để tôi hiểu rõ hơn, tránh vi phạm khi hoạt động kinh doanh. Xin cảm ơn!

MỤC LỤC

1. Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền là gì?

2. Hành vi nào lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm?

Trả lời:

1. Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền là gì?

Trong bối cảnh thị trường vận hành theo cơ chế cạnh tranh, pháp luật đã quy định rõ các khái niệm để tạo cơ sở pháp lý cho việc nhận diện và xử lý hành vi gây tổn hại đến môi trường cạnh tranh lành mạnh. Tại khoản 5 Điều 3 Luật Cạnh tranh 2018 quy định về lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền như sau:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

5. Lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền là hành vi của doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường, vị trí độc quyền gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh.”

Như vậy, lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền được hiểu là hành vi của doanh nghiệp mà có vị trí thống lĩnh thị trường, vị trí độc quyền gây tác động hoặc là có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh. Theo đó, tác động hạn chế cạnh tranh là tác động mà loại trừ, làm giảm, sai lệch hoặc cản trở cạnh tranh trên thị trường.

2. Hành vi nào lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm?

Nhằm ngăn chặn các hành vi làm méo mó cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp khác trên thị trường, Điều 27 của Luật Cạnh tranh 2018 đã quy định rõ các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường và vị trí độc quyền bị cấm, chi tiết như sau:

“Điều 27. Hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm

1. Doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường thực hiện hành vi sau đây:

a) Bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến loại bỏ đối thủ cạnh tranh;

b) Áp đặt giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý hoặc ấn định giá bán lại tối thiểu gây ra hoặc có khả năng gây ra thiệt hại cho khách hàng;

c) Hạn chế sản xuất, phân phối hàng hóa, dịch vụ, giới hạn thị trường, cản trở sự phát triển kỹ thuật, công nghệ gây ra hoặc có khả năng gây ra thiệt hại cho khách hàng;

d) Áp dụng điều kiện thương mại khác nhau trong các giao dịch tương tự dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến ngăn cản doanh nghiệp khác tham gia, mở rộng thị trường hoặc loại bỏ doanh nghiệp khác;

đ) Áp đặt điều kiện cho doanh nghiệp khác trong ký kết hợp đồng mua, bán hàng hóa, dịch vụ hoặc yêu cầu doanh nghiệp khác, khách hàng chấp nhận các nghĩa vụ không liên quan trực tiếp đến đối tượng của hợp đồng dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến ngăn cản doanh nghiệp khác tham gia, mở rộng thị trường hoặc loại bỏ doanh nghiệp khác;

e) Ngăn cản việc tham gia hoặc mở rộng thị trường của doanh nghiệp khác;

g) Hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường bị cấm theo quy định của luật khác.

2. Doanh nghiệp có vị trí độc quyền thực hiện hành vi sau đây:

a) Hành vi quy định tại các điểm b, c, d, đ và e khoản 1 Điều này;

b) Áp đặt điều kiện bất lợi cho khách hàng;

c) Lợi dụng vị trí độc quyền để đơn phương thay đổi hoặc hủy bỏ hợp đồng đã giao kết mà không có lý do chính đáng;

d) Hành vi lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm theo quy định của luật khác.”

Như vậy, quy định trên đã quy định chi tiết các hành vi mà doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường cũng như doanh nghiệp có vị trí độc quyền không được phép thực hiện. Việc kiểm soát chặt chẽ những hành vi này là cần thiết để ngăn chặn sự lạm dụng vị thế và duy trì cạnh tranh công bằng trên thị trường. Đây cũng là cơ sở pháp lý cụ thể để doanh nghiệp căn cứ tránh thực hiện các hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.

Trân trọng./.