Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi dự kiến tự mình mở một quán ăn nhỏ tại địa phương mà tôi đang sống dưới hình thức hộ kinh doanh. Tuy nhiên, tôi không rõ hiện nay pháp luật yêu cầu đối với hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh bao gồm những tài liệu gì? Và trình tự, thủ tục đăng ký cần thực hiện như thế nào? Mong Luật sư giải đáp!
MỤC LỤC
1. Đăng ký hộ kinh doanh là gì?
2. Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Đăng ký hộ kinh doanh là gì?
Đăng ký hộ kinh doanh được quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định số 168/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 của Chính Phủ về Đăng ký doanh nghiệp (sau đây gọi tắt là “Nghị định 168/2025/NĐ-CP”) như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
...
2. Đăng ký hộ kinh doanh là việc người thành lập hộ kinh doanh đăng ký nội dung đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế của hộ kinh doanh dự kiến thành lập, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh và các nghĩa vụ đăng ký khác theo quy định của Nghị định này.”
Như vậy, đăng ký hộ kinh doanh là thủ tục mà người thành lập hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện việc đăng ký nội dung đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế của hộ dự kiến thành lập hoặc đăng ký thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh và các nghĩa vụ đăng ký khác theo quy định của pháp luật.
Xác định rõ phạm vi và nội dung của các hoạt động đăng ký trên không chỉ là cơ sở pháp lý quan trọng để hộ kinh doanh được công nhận và hoạt động hợp pháp mà còn là căn cứ để Nhà nước quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng như bảo đảm sự minh bạch, bình đẳng trong môi trường kinh tế.
2. Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh được quy định như thế nào?
Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh được quy định tại Điều 99 Nghị định 168/2025/NĐ-CP như sau:
“Điều 99. Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký thành lập hộ kinh doanh
1. Chủ hộ kinh doanh hoặc người được ủy quyền thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh gửi hồ sơ đăng ký thành lập hộ kinh doanh đến Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã nơi hộ kinh doanh đăng ký trụ sở.
2. Hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh bao gồm:
a) Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh;
b) Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Văn bản ủy quyền này phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
3. Sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã trao giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả, kiểm tra điều kiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo quy định tại khoản 2 Điều 85 Nghị định này. Trường hợp hồ sơ đủ điều kiện cấp, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và gửi thông báo về Cơ quan thuế quản lý trực tiếp hộ kinh doanh cho hộ kinh doanh trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ. Trường hợp hồ sơ không đủ điều kiện cấp, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ. Thông báo phải nêu rõ lý do và các yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ.”
Dẫn chiếu đến quy định tại khoản 2 Điều 85 Nghị định 168/2025/NĐ-CP như sau:
“Điều 85. Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh
...
2. Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh được cấp cho hộ kinh doanh. Hộ kinh doanh được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Ngành, nghề kinh doanh không bị cấm đầu tư kinh doanh;
b) Tên hộ kinh doanh được đặt theo đúng quy định tại Điều 86 Nghị định này;
c) Có hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh hợp lệ;
d) Nộp đủ lệ phí theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí.”
Như vậy, chủ hộ kinh doanh hoặc người được ủy quyền thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh chịu trách nhiệm gửi hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh đến Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã nơi dự kiến đặt trụ sở hộ kinh doanh. Hồ sơ đăng ký bao gồm các giấy tờ, tài liệu sau:
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh;
- Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập.
Lưu ý rằng, trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập ủy quyền cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh và thực hiện việc đăng ký thì văn bản ủy quyền này phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, để bảo đảm quá trình đăng ký được diễn ra thuận lợi, Thông tư số 68/2025/TT-BTC ngày 01/7/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính đã quy định cụ thể giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh theo Mẫu số 1 tại Phụ lục II được ban hành kèm theo Thông tư 68/2025/TT-BTC này.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã hẹn trả kết quả và đồng thời, tiến hành xem xét, kiểm tra các điều kiện liên quan đến ngành, nghề kinh doanh, tên hộ kinh doanh và tính hợp lệ của hồ sơ đăng ký để cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật. Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, nếu hộ kinh doanh bảo đảm đầy đủ các điều kiện nêu trên, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và gửi thông báo về Cơ quan thuế quản lý trực tiếp hộ kinh doanh cho hộ kinh doanh. Đồng thời, cũng trong thời hạn trên, nếu hồ sơ không đủ điều kiện cấp thì Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã phải thực hiện nghĩa vụ thông báo đến chủ thể nộp hồ sơ văn bản kèm theo lý do cụ thể và các yêu cầu sửa đổi, bổ sung khác theo luật định.
Trân trọng./.
