Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh được quy định thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Hiện tôi là chủ của một cửa hàng tạp hóahoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh, nhưng vì tuổi tác đã cao, tôi muốn ngừng việc buôn bán. Tuy nhiên, tôi vẫn còn một số khoản nợ thuế và chưa rõ phải xử lý như thế nào trước khi nộp hồ sơ chấm dứt hoạt động. Do đó, để việc chấm dứt hoạt động được công nhận hợp pháp, tôi cần chuẩn bị những giấy tờ gì? Và pháp luật hiện nay quy định về trình tự, thủ tục về vấn đề này ra sao? Mong Luật sư hỗ trợ, giải đáp!
MỤC LỤC
1. Đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh là gì?
Trả lời:
1. Đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh là gì?
Hiện nay không có quy định về thuật ngữ “Đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh”; tuy nhiên, dựa trên các quy định khác của pháp luật về đăng ký hộ kinh doanh thì có thể hiểu rằng, việc đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh là thủ tục hành chính, không chỉ làm kết thúc hoạt động của một mô hình kinh doanh mà còn liên quan đến nhiều khía cạnh pháp lý khác. Đây là quá trình xác nhận rằng hộ kinh doanh không còn quyền và nghĩa vụ pháp lý theo Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh đã được cơ quan có thẩm quyền cấp trước đó.
Có thể thấy, chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh là một quyết định quan trọng, do đó, việc thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục mà pháp luật đặt ra không chỉ giúp tiết kiệm tối đa thời gian, công sức của các chủ thể có liên quan mà còn bảo đảm tính minh bạch, chính xác trong quản lý nhà nước.
2. Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh được quy định thực hiện như thế nào?
Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh được quy định tại Điều 104 Nghị định số 168/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 của Chính Phủ về Đăng ký doanh nghiệp (sau đây gọi tắt là “Nghị định 168/2025/NĐ-CP”) như sau:
“Điều 104. Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh
1. Hồ sơ, trình tự, thủ tục đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh
a) Hộ kinh doanh có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản nợ, gồm cả nợ thuế và nghĩa vụ tài chính khác trước khi nộp hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh, trừ trường hợp hộ kinh doanh và chủ nợ có thỏa thuận khác;
b) Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày thanh toán hết các khoản nợ của hộ kinh doanh, hộ kinh doanh gửi hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động đến Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã. Hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh bao gồm thông báo chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh;
c) Sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã gửi thông tin về việc hộ kinh doanh đăng ký chấm dứt hoạt động cho Cơ quan thuế. Trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông tin, Cơ quan thuế gửi ý kiến về việc hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của hộ kinh doanh đến Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động của hộ kinh doanh, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã chuyển tình trạng pháp lý của hộ kinh doanh trong Cơ sở dữ liệu về đăng ký hộ kinh doanh sang tình trạng đã chấm dứt hoạt động nếu không nhận được ý kiến của Cơ quan thuế hoặc nhận được ý kiến của Cơ quan thuế xác nhận hộ kinh doanh đã hoàn thành nghĩa vụ thuế, đồng thời đăng tải thông báo về việc chấm dứt hoạt động của hộ kinh doanh trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Trường hợp Cơ quan thuế có ý kiến từ chối do hộ kinh doanh chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế theo quy định thì Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã ra thông báo cho hộ kinh doanh biết.
2. Sau 180 ngày kể từ ngày Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã thông báo tình trạng hộ kinh doanh đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp theo quy định tại khoản 8 Điều 107 Nghị định này mà không nhận được hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh và ý kiến phản đối bằng văn bản của Cơ quan quản lý thuế hoặc tổ chức, cá nhân và bên có liên quan khác thì Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã thực hiện chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh trong Cơ sở dữ liệu về đăng ký hộ kinh doanh, đồng thời ra thông báo về việc chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh. Thông tin về việc chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh được Hệ thống thông tin về đăng ký hộ kinh doanh truyền sang Hệ thống ứng dụng đăng ký thuế để cập nhật.
3. Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực, chính xác của hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh và những hệ quả phát sinh do hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh không trung thực, không chính xác gây ra.
4. Trường hợp hộ kinh doanh do một cá nhân thành lập mà cá nhân đó chết hoặc bị Tòa án tuyên bố đã chết thì hộ kinh doanh chấm dứt hoạt động. Người thừa kế hoặc người quản lý tài sản của chủ hộ kinh doanh theo quy định pháp luật nộp hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh đến Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã, Hồ sơ bao gồm thông báo chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh kèm theo bản sao giấy chứng tử hoặc bản sao quyết định của Tòa án tuyên bố chủ hộ kinh doanh đã chết. Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã xem xét tính hợp lệ của hồ sơ và thực hiện chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh trong Cơ sở dữ liệu về đăng ký hộ kinh doanh trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ. Thông tin về việc chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh được Hệ thống thông tin về đăng ký hộ kinh doanh truyền sang Hệ thống ứng dụng đăng ký thuế để cập nhật. Việc xử lý các khoản nợ, gồm cả nợ thuế và nghĩa vụ tài chính khác của hộ kinh doanh thực hiện theo quy định của Nghị định này, pháp luật về dân sự và pháp luật có liên quan.”
Dẫn chiếu đến quy định tại khoản 8 Điều 107 Nghị định 168/2025/NĐ-CP về trình tự, thủ tục thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh như sau:
“Điều 107. Trình tự, thủ tục thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh
...
8. Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã ban hành quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh đồng thời ra thông báo về việc hộ kinh doanh đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động, cập nhật tình trạng pháp lý của hộ kinh doanh sang tình trạng đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động, trừ trường hợp hộ kinh doanh bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh để thực hiện biện pháp cưỡng chế nợ thuế theo đề nghị của Cơ quan quản lý thuế. Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã đăng tải thông báo vi phạm, quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và thông báo về việc hộ kinh doanh đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.”
Quy định về chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh đã xây dựng cơ chế chặt chẽ, không chỉ bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật trong quản lý thuế mà còn góp phầnduy trì trật tự, kỷ cương trong hoạt động kinh doanh. Theo đó, các trường hợp chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh được quy định cụ thể như sau:
- Một là, hộ kinh doanh chấm dứt hoạt động theo hồ sơ đăng ký chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh;
- Hai là, hộ kinh doanh do một cá nhân thành lập mà cá nhân đó chết hoặc bị Tòa án tuyên bố đã chết thì hộ kinh doanh chấm dứt hoạt động.
Mỗi trường hợp đều được thiết lập trình tự, thủ tục rõ ràng nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Đồng thời, tùy vào tình huống cụ thể, hồ sơ đăng ký này có thể bao gồm: Thông báo chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh, bản sao giấy chứng tử hoặc bản sao quyết định của Tòa án tuyên bố chủ hộ kinh doanh đã chết. Nhằm tạo điều kiện cho việc đăng ký diễn ra thuận lợi, Thông tư số 68/2025/TT-BTC ngày 01/7/2025 của Bộ trưởng Bộ Tài chính đã quy định chi tiết thông báo về việc chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh theo Mẫu số 4 tại Phụ lục II được ban hành kèm theo Thông tư 68/2025/TT-BTC này.
Đặc biệt lưu ý, nếu hộ kinh doanh vi phạm dẫn đến việc cơ quan có thẩm quyền thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và đồng thời, thông báo về việc hộ kinh doanh đang làm thủ tục chấm dứt hoạt động theo quy định tại khoản 8 Điều 107 Nghị định 168/2025/NĐ-CP,thìsau 180 ngày kể từ khiCơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã thông báo vềtình trạng pháp lý nêu trên mà không nhận được hồ sơ đăng ký cũng nhưkhông có ý kiến phản đối từ cơ quan thuế hay cá nhân, tổ chức và các bên liên quan, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã có quyền thực hiện chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh trong Cơ sở dữ liệu về đăng ký hộ kinh doanh.
Việc chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh không chỉ là thủ tục pháp lý đơn thuần mà còn gắn liền với trách nhiệm cá nhân của chủ hộ. Do vậy, chủ hộ kinh doanh phải nhận thức rõ vai trò và nghĩa vụ của mình trong việc cung cấp thông tin một cách trung thực, chính xác khi đăng ký chấm dứt hoạt động. Mọi sai sót hoặc cố ý gian lận trong hồ sơ đăng ký không chỉ gây ra hệ quả pháp lý bất lợi cho chính chủ hộ mà còn làm ảnh hưởng đến sự ổn định trong môi trường kinh doanh.
Trân trọng./.
