Cá nhân khởi nghiệp sáng tạo là gì? Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì? Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì? Cơ chế, chính sách ưu đãi khác đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia và tổ chức, cá nhân hoạt động tại Trung tâm được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi biết tới Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia trong quá trình dự một hội thảo về công nghệ và muốn biết thêm những cá nhân, tổ chức đang hoạt động trong khuôn khổ Trung tâm này là ai. Để một mặt vừa nhằm mục đích tăng cường hợp tác với các chủ thể này, mặt khác nhằm xem xét công ty của tôi có phù hợp với yêu cầu của pháp luật để hoạt động tại Trung tâm hay không. Vì vậy, thưa Luật sư, theo quy định của pháp luật hiện hành thì định nghĩa cá nhân khởi nghiệp sáng tạo là gì? Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì? Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì? Đồng thời, các cơ chế, chính sách ưu đãi khác đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia và tổ chức, cá nhân hoạt động tại Trung tâm được quy định như thế nào? Kính mong Luật sư giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
1. Cá nhân khởi nghiệp sáng tạo là gì?
2. Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì?
3. Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì?
Trả lời:
1. Cá nhân khởi nghiệp sáng tạo là gì?
Định nghĩa cá nhân khởi nghiệp sáng tạo được quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định số 97/2025/NĐ-CP ngày 05/5/2025 của Chính phủ về việc quy định cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (sau đây gọi tắt là “Nghị định số 97/2025/NĐ-CP”) như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Cá nhân khởi nghiệp sáng tạo là người tham gia nghiên cứu, phát triển ý tưởng và kinh doanh sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới.
…”
Như vậy, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo là một con người cụ thể, có hành vi tham gia nghiên cứu, phát triển ý tưởng và kinh doanh sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mang tính mới, có giá trị khác biệt so với những gì đã và đang tồn tại trên thị trường.
Có thể thấy, các cá nhân này có vai trò rất quan trọng trong thúc đẩy sự phát triển của một quốc gia theo một mô hình, cách thức và phương án độc đáo, mới mẻ nhưng không kém đi tính ứng dụng, thiết thực cho đời sống. Từ đó, đóng góp vào công tác tạo ra việc làm, thúc đẩy đổi mới, cạnh tranh và giải quyết các vấn đề xã hội.
2. Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì?
Định nghĩa doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia được đề cập tại khoản 2 Điều 3 Nghị định số 97/2025/NĐ-CP:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
2. Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm là doanh nghiệp hoạt động tại Trung tâm được thành lập theo quy định của pháp luật để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh.
…”
Định nghĩa trên cho thấy doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia là doanh nghiệp đáp ứng 03 đặc điểm:
- Hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia;
- Được thành lập theo quy định của pháp luật;
- Có thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh có tính mới và khả năng tăng trưởng nhanh. Nói cách khác, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được hình thành dựa trên nền tảng tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh có sự khác biệt đối với các nền tảng tương ứng khác trên thị trường và đồng thời đáp ứng khả năng tăng trưởng nhanh trong lĩnh vực mình khai thác. Ví dụ như việc sử dụng các đối tượng quyền sở hữu trí tuệ để tạo ra các giá trị kinh tế, lợi thế cạnh tranh lớn hơn.
3. Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia là gì?
Định nghĩa doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia được quy định tại khoản 3 Điều 3 Nghị định số 97/2025/NĐ-CP như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
3. Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm là doanh nghiệp hoạt động tại Trung tâm có sản phẩm, dịch vụ hoặc quy trình sản xuất, kinh doanh mới hoặc được cải tiến (hoặc kết hợp của cả hai) khác biệt so với các sản phẩm, dịch vụ hoặc quy trình sản xuất, kinh doanh trước đây của doanh nghiệp và đã được giới thiệu ra thị trường hoặc được doanh nghiệp đưa vào sử dụng.
…”
Theo đó, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia có các đặc điểm:
- Là doanh nghiệp đang hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia;
- Có sản phẩm, dịch vụ hoặc quy trình sản xuất, kinh doanh mới hoặc được cải tiến (hoặc kết hợp của cả hai) khác biệt so với các sản phẩm, dịch vụ hoặc quy trình sản xuất, kinh doanh trước đây của doanh nghiệp và đã được giới thiệu ra thị trường hoặc được doanh nghiệp đưa vào sử dụng. Nói cách khác, hệ quy chiếu để nhận biết sự khác biệt của sản phẩm, dịch vụ hoặc quy trình sản xuất, kinh doanh mới là so với tất cả những gì đã và đang có trên thị trường. Hoặc trường hợp được cải tiến (hoặc vừa mang tính cải tiến vừa mang tính đổi mới) là đối tượng tương ứng của doanh nghiệp đã được công bố trước đây. Đồng thời, cái mới, cái cải tiến phải đáp ứng điều kiện đã được giới thiệu ra thị trường hoặc được doanh nghiệp đưa vào sử dụng.
Vậy, khi đáp ứng 02 điều kiện tiên quyết trên thì doanh nghiệp được gọi là doanh nghiệp đổi mới sáng tạo hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia.
4. Cơ chế, chính sách ưu đãi khác đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia và tổ chức, cá nhân hoạt động tại Trung tâm được quy định như thế nào?
Cơ chế, chính sách ưu đãi khác đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia và tổ chức, cá nhân hoạt động tại Trung tâm được quy định ở Điều 12 Nghị định số 97/2025/NĐ-CP như sau:
“Điều 12. Về cơ chế, chính sách khác
1. Cá nhân khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại Trung tâm được hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi sau:
a) Được huy động và nhận tài trợ từ các chương trình tài trợ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo của Nhà nước và các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh;
b) Được hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi và các thủ tục hành chính thuận lợi theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
2. Trung tâm được thành lập Quỹ Đổi mới sáng tạo Quốc gia theo mô hình doanh nghiệp, có chức năng huy động nguồn lực, quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo và hỗ trợ, tài trợ, đầu tư cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo. Quỹ Đổi mới sáng tạo Quốc gia hoạt động theo nguyên tắc thị trường, chấp nhận rủi ro, đảm bảo công khai, minh bạch. Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt Đề án thành lập, Điều lệ và quy định cơ chế hoạt động của Quỹ Đổi mới sáng tạo Quốc gia.”
Theo đó, tổ chức, cá nhân hoạt động tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia được hưởng các cơ chế, chính sách khác bao gồm: được huy động, nhận tài trợ; hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi và thủ tục hành chính thuận lợi. Ngoài ra, các tổ chức, cá nhân này còn được hỗ trợ bởi Quỹ Đổi mới sáng tạo – một Quỹ hoạt động theo nguyên tắc thị trường, chấp nhận rủi ro, đảm bảo công khai, minh bạch.
Tóm lại, các cơ chế, chính sách nêu trên đã tạo điều kiện thuận lợi cùng các cơ chế đặc thù tương đối lớn và mang ý nghĩa cao cho các cá nhân khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo. Từ đó, cho thấy sự quan tâm của Nhà nước và cả cộng đồng trong bảo vệ và nâng cao năng lực quốc gia trong chuyển đổi số, chuyển đổi công nghệ và các hình thức kinh doanh mới sáng tạo, hữu ích cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
Trân trọng./.
