Việc điều động, cách chức Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân 02 cấp được thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Việc điều động, cách chức các chức danh lãnh đạo chủ chốt trong Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và cấp xã được pháp luật hiện hành quy định thực hiện theo cơ chế nào? Mong nhận được sự phản hồi từ Luật sư, xin cảm ơn!
MỤC LỤC
1. Ủy ban nhân dân ở cấp chính quyền địa phương do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu là cơ quan gì?
Trả lời:
1. Ủy ban nhân dân ở cấp chính quyền địa phương do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu là cơ quan gì?
Căn cứ theo khoản 1 Điều 114 Hiến pháp năm 2013 và khoản 1 Điều 6 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (Luật số: 72/2025/QH15) có hiệu lực từ ngày 16/6/2025 quy định như sau:
“Điều 114.
1. Ủy ban nhân dân ở cấp chính quyền địa phương do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước Hội đồng nhân dân và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên.”
và
“Điều 6. Ủy ban nhân dân
1. Ủy ban nhân dân ở cấp chính quyền địa phương do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu ra, là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật và nghị quyết của Hội đồng nhân dân ở địa phương, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương, Hội đồng nhân dân cùng cấp và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên.”
Theo đó, Ủy ban nhân dân hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã) là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, đồng thời là cơ quan chấp hành của Hội đồng nhân dân cùng cấp, được thành lập thông qua việc bầu cử bởi Hội đồng nhân dân.
Ủy ban nhân dân có trách nhiệm tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật và nghị quyết của Hội đồng nhân dân, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước tại địa phương và chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương, Hội đồng nhân dân cùng cấp và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên.
Với vị trí là cầu nối giữa quyền lực nhà nước trung ương và địa phương, Ủy ban nhân dân vừa bảo đảm sự thống nhất trong quản lý hành chính nhà nước, vừa thể hiện tính chủ động, linh hoạt trong điều hành các vấn đề kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh tại địa bàn quản lý.
Đồng thời, cơ quan này chịu trách nhiệm kép khi vừa trước Hội đồng nhân dân – đại diện cho Nhân dân địa phương, vừa trước cơ quan hành chính cấp trên, qua đó phản ánh rõ nguyên tắc kết hợp giữa tính dân chủ đại diện và tính điều hành hành chính thống nhất, góp phần bảo đảm hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước ở cấp cơ sở.
2. Việc điều động, cách chức Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân 02 cấp được thực hiện như thế nào?
Căn cứ theo Điều 41 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (Luật số: 72/2025/QH15) có hiệu lực từ ngày 16/6/2025 quy định như sau:
“Điều 41. Điều động, cách chức Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân
1. Thủ tướng Chính phủ quyết định điều động Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định điều động Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã.
2. Thủ tướng Chính phủ quyết định cách chức Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định cách chức Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã khi Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân có hành vi vi phạm pháp luật hoặc không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao.
3. Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân được điều động hoặc bị cách chức chấm dứt việc thực hiện nhiệm vụ kể từ khi quyết định điều động, cách chức có hiệu lực.
4. Hội đồng nhân dân không thực hiện thủ tục miễn nhiệm, bãi nhiệm đối với các trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này. Thường trực Hội đồng nhân dân báo cáo Hội đồng nhân dân tại kỳ họp gần nhất đối với các trường hợp không thực hiện thủ tục miễn nhiệm, bãi nhiệm tại Hội đồng nhân dân quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.”
Việc điều động và cách chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và cấp xã được thực hiện thông qua quyết định hành chính của người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền, thay vì thông qua thủ tục miễn nhiệm hoặc bãi nhiệm tại Hội đồng nhân dân. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định điều động, cách chức Chủ tịch và Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, trong khi Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền tương ứng đối với các chức danh tại Ủy ban nhân dân cấp xã. Việc điều động và cách chức chỉ phát sinh hiệu lực và làm chấm dứt nhiệm vụ của người được phân công kể từ thời điểm quyết định có hiệu lực pháp luật.
Đặc biệt, đối với các trường hợp bị điều động hoặc cách chức theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 41 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (Luật số: 72/2025/QH15), Hội đồng nhân dân không tiến hành thủ tục miễn nhiệm, bãi nhiệm, mà Thường trực Hội đồng nhân dân chỉ có trách nhiệm báo cáo lại tại kỳ họp gần nhất. Quy định này vừa bảo đảm tính chủ động, linh hoạt, thống nhất trong công tác tổ chức cán bộ, vừa giữ vững nguyên tắc phân cấp, phân quyền, đề cao trách nhiệm hành pháp trong quản lý chính quyền địa phương, đồng thời bảo đảm cơ sở pháp lý rõ ràng, minh bạch trong xử lý kỷ luật hoặc sắp xếp cán bộ theo yêu cầu công vụ.
Trân trọng./.
