1. Giải thích từ ngữ

Phá hoại chính sách đoàn kết được hiểu là hành vi tuyên truyền, kích động hoặc bằng thủ đoạn khác chia rẽ sự đoàn kết thống nhất toàn dân, đoàn kết dân tộc, tôn giáo, đoàn kết quốc tế với mục đích chống chính quyền nhân dân.

2. Tội danh

“Điều 116. Tội phá hoại chính sách đoàn kết

1. Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây nhằm chống chính quyền nhân dân, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Gây chia rẽ giữa các tầng lớp nhân dân, giữa nhân dân với chính quyền nhân dân, với lực lượng vũ trang nhân dân, với các tổ chức chính trị - xã hội;

b) Gây hằn thù, kỳ thị, chia rẽ, ly khai dân tộc, xâm phạm quyền bình đẳng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam;

c) Gây chia rẽ người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa người theo các tôn giáo khác nhau, chia rẽ các tín đồ tôn giáo với chính quyền nhân dân, với các tổ chức chính trị - xã hội;

d) Phá hoại việc thực hiện chính sách đoàn kết quốc tế.

2. Phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.”

3. Cấu thành tội phạm

3.1. Khách thể của tội phạm

Phá hoại chính sách đoàn kết gây ra sự chia rẽ và phân hóa trong xã hội bằng cách làm giảm sự gắn kết giữa các tầng lớp nhân dân, giữa nhân dân với chính quyền và giữa các lực lượng vũ trang. Nó còn bao gồm việc làm tổn hại đến mối quan hệ giữa các tổ chức chính trị và xã hội. Hành vi này cũng gây ra sự kỳ thị, thù hằn, và ly khai giữa các nhóm dân tộc, làm tổn hại đến quyền bình đẳng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Ngoài ra, hành vi phá hoại chính sách đoàn kết cũng có thể gây chia rẽ giữa những người theo tôn giáo và những người không theo tôn giáo, giữa các tín đồ của các tôn giáo khác nhau, cũng như giữa tín đồ tôn giáo với chính quyền và các tổ chức chính trị – xã hội. Hành vi này còn phá hoại việc thực hiện chính sách đoàn kết quốc tế, làm tổn hại đến mối quan hệ đối ngoại của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Tóm lại, tội phạm phá hoại chính sách đoàn kết xâm phạm trực tiếp đến chính sách đoàn kết, làm tổn hại đến an ninh quốc gia của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trên các lĩnh vực xã hội, dân tộc, tôn giáo và đối ngoại.

3.2. Mặt khách quan của tội phạm

Tội phá hoại chính sách đoàn kết được cấu thành từ các hành vi cụ thể sau đây:

- Thứ nhất, hành vi gây chia rẽ:

+ Hành vi này bao gồm việc tạo ra sự chia rẽ giữa các tầng lớp nhân dân, giữa nhân dân với lực lượng vũ trang nhân dân, với chính quyền nhân dân và các tổ chức xã hội. Điều này thể hiện qua việc cố tình tạo ra hoặc khai thác, làm sâu thêm những sự bất đồng, thiếu nhất trí, mâu thuẫn và xung đột vốn có về lợi ích, quan điểm, nhận thức và tình cảm giữa các nhóm trong xã hội. Đôi khi, hành vi này cũng gây ra thù hằn giữa một bộ phận người dân với lực lượng vũ trang nhân dân. Thủ đoạn thường được sử dụng trong hành vi này bao gồm tuyên truyền xuyên tạc, bôi nhọ danh tiếng của cán bộ, công chức nhà nước, lãnh đạo Đảng và Nhà nước, cũng như các chiến sĩ lực lượng vũ trang.

+ Hành vi này cũng có thể xảy ra trong lĩnh vực tôn giáo, khi gây chia rẽ giữa những người theo tôn giáo và những người không theo tôn giáo, giữa các tín đồ của các tôn giáo khác nhau, hoặc giữa các tín đồ tôn giáo với chính quyền nhân dân và các tổ chức xã hội. Người phạm tội có thể lợi dụng niềm tin tôn giáo, cũng như những phức tạp và thiếu sót trong việc thực hiện tôn giáo, để xuyên tạc, bôi nhọ và làm mất lòng tin, tạo ra sự bất hòa giữa các nhóm tôn giáo và giữa tôn giáo với chính quyền.

- Thứ hai, hành vi gây hằn thù, kỳ thị, chia rẽ, ly khai dân tộc và xâm phạm quyền bình đẳng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam:

+ Hành vi gây thù hằn là việc tạo ra mâu thuẫn và hận thù giữa các dân tộc, có thể là giữa dân tộc thiểu số và dân tộc đa số, hoặc giữa các dân tộc thiểu số với nhau. Kỳ thị là hành vi tạo ra sự miệt thị, coi thường những dân tộc khác so với dân tộc mình. Người phạm tội có thể lợi dụng sự mê tín, lạc hậu, hoặc những hiềm khích lịch sử để gây chia rẽ, hoặc khai thác những phong tục, tập quán dân tộc khác nhau, và quyền uy sẵn có để tạo sự kỳ thị dân tộc.

+ Họ cũng có thể lợi dụng những sơ hở trong việc thực thi chính sách và pháp luật để phá hoại sự đoàn kết dân tộc, hoặc thực hiện hành vi phân biệt đối xử giữa các dân tộc, tạo ra sự không bình đẳng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Hành vi gây thù hằn và kỳ thị có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như hoạt động ly khai, kích động ly khai là một trong những biểu hiện của loại tội phạm này.

- Thứ ba, hành vi phá hoại việc thực hiện chính sách đoàn kết quốc tế:Hành vi này liên quan đến việc phá hoại các chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước nhằm củng cố và tăng cường mối quan hệ với các nước, cũng như phá hoại việc thực hiện chính sách đoàn kết của Đảng và Nhà nước đối với các dân tộc yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Người phạm tội có thể xuyên tạc chính sách đối ngoại, cản trở việc thực hiện các chính sách đoàn kết quốc tế, hoặc lợi dụng những vấn đề lịch sử để chia rẽ và phá hoại sự đoàn kết quốc tế.

3.3. Mặt chủ quan của tội phạm

- Về lỗi: Người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội này với lỗi cố ý, tức là họ có nhận thức rõ ràng về tính chất nguy hiểm của hành vi mà họ thực hiện, và hiểu rằng việc thành lập hoặc phá hoại chính sách đoàn kết là điều gây hại cho xã hội. Người phạm tội có thể dự đoán trước được những hậu quả nghiêm trọng sẽ xảy ra từ hành vi của mình, nhưng dù vậy, họ vẫn quyết định thực hiện các hành vi vi phạm đó, với ý thức và mong muốn cụ thể về việc gây ra những hệ lụy tiêu cực cho xã hội.

- Về mục đích: Mục đích chủ yếu của người phạm tội trong trường hợp này là nhằm chống lại chính quyền nhân dân. Hành vi của họ không chỉ đơn thuần là phá hoại mà còn được thực hiện với ý định rõ ràng là gây tổn hại đến uy tín và sự ổn định của chính quyền, từ đó làm suy yếu vai trò và ảnh hưởng của chính quyền đối với xã hội.

Lưu ý: Nếu một cá nhân thực hiện hành vi có hại cho sự đoàn kết dân tộc do thiếu hiểu biết về chủ trương chính sách, thiếu ý thức, hoặc vì lạc hậu, mà không có ý định cụ thể nhằm chống lại chính quyền nhân dân, thì hành vi đó sẽ không được coi là tội phạm phá hoại chính sách đoàn kết. Điều này có nghĩa là mục đích chống chính quyền nhân dân là yếu tố cần thiết để cấu thành tội phạm trong trường hợp này.

3.4. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phá hoại chính sách đoàn kết là bất kỳ ai gồm công dân Việt Nam, người nước ngoài hay người không có quốc tịch.

Người phạm tội phải từ đủ 16 tuổi trở lên có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự bao gồm năng lực nhận thức và năng lực làm chủ hành vi. Thiếu một trong hai năng lực này, người đó bị coi là không có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc bị hạn chế năng lực chịu trách nhiệm hình sự và được loại trừ trách nhiệm hình sự theo Điều 21 Bộ luật Hình sự.

Trân trọng./.