Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế là những ai? Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Những chủ thể nào được xác định là Thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế? Việc xác lập tư cách, quyền và nghĩa vụ để được công nhận là Thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế được quy định và thực hiện theo cơ sở pháp lý nào?
MỤC LỤC
1. Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế là những ai?
2. Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
2.1. Đăng ký, công nhận và chấm dứt tư cách thành viên Trung tâm tài chính quốc tế
2.2. Quyền của Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế
2.3. Nghĩa vụ của Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế
Trả lời:
1. Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế là những ai?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 222/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày: 01/9/2025) quy định như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị quyết này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
2. Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế (sau đây gọi là Thành viên) là chủ thể được ghi nhận là Thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế theo hình 2 thức đăng ký hoặc được công nhận Thành viên hoặc được cấp giấy phép thành lập, hoạt động theo quy định tại Nghị quyết này và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, bao gồm:
a) Ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty chứng khoán, doanh nghiệp bảo hiểm và doanh nghiệp tái bảo hiểm;
b) Quỹ đầu tư và quản lý tài sản;
c) Tổ chức hạ tầng thị trường;
d) Tổ chức công nghệ tài chính và tài sản số;
đ) Tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ;
e) Tổ chức phi tài chính;
g) Các chủ thể khác theo quy định của Chính phủ.”
Khái niệm “Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế” là một nội dung mang tính chất pháp lý nền tảng nhằm xác định rõ các chủ thể được tham gia, hoạt động và thụ hưởng các cơ chế, chính sách đặc thù tại Trung tâm tài chính quốc tế được thành lập theo Nghị quyết 222/2025/QH15.
Việc công nhận một chủ thể là Thành viên được thực hiện thông qua ba hình thức hợp pháp: Đăng ký, công nhận hoặc cấp phép thành lập, hoạt động, tùy theo tính chất tổ chức và quy định chi tiết của pháp luật chuyên ngành liên quan. Điều này thể hiện sự linh hoạt, minh bạch và thống nhất trong việc mở rộng thành phần tham gia, đồng thời vẫn bảo đảm cơ sở pháp lý rõ ràng, có kiểm soát và có điều kiện về mặt hành chính – kỹ thuật.
2. Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
2.1. Đăng ký, công nhận và chấm dứt tư cách thành viên Trung tâm tài chính quốc tế
Căn cứ theo Điều 10 Nghị quyết 222/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày: 01/9/2025) quy định như sau:
“Điều 10. Đăng ký, công nhận và chấm dứt tư cách thành viên
1. Các tổ chức, doanh nghiệp được đăng ký làm Thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế khi đáp ứng các tiêu chuẩn về năng lực tài chính, uy tín và có lĩnh 8 vực hoạt động phù hợp với định hướng phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế theo quy định tại Nghị quyết này và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, trừ trường hợp quy định tại khoản 4, 5 và 6 Điều này.
2. Hiện diện tại Trung tâm tài chính quốc tế của các chủ thể sau đây có quyền đề nghị được công nhận làm Thành viên mà không cần thực hiện thủ tục đăng ký:
a) Tổ chức tài chính, quỹ đầu tư hoặc doanh nghiệp thuộc danh sách Fortune Global 500 do Tạp chí Fortune công bố tại thời điểm đăng ký, hoặc công ty mẹ trực tiếp của các tổ chức, quỹ, doanh nghiệp này, trừ các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm;
b) Các tổ chức tài chính thuộc nhóm mười doanh nghiệp hàng đầu trong nước về vốn điều lệ trong từng lĩnh vực tương ứng, trừ lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm.
3. Nhà đầu tư phải thành lập pháp nhân là Thành viên tại Trung tâm tài chính quốc tế theo quy định tại Nghị quyết này và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này.
4. Nhà đầu tư là ngân hàng nước ngoài, ngân hàng thương mại trong nước phải thành lập hiện diện tại Trung tâm tài chính quốc tế theo hình thức quy định tại khoản 1 Điều 17 của Nghị quyết này.
5. Nhà đầu tư hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán phải thành lập hiện diện dưới hình thức là công ty trách nhiệm hữu hạn theo Giấy phép thành lập và hoạt động do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp. Các tổ chức này chỉ được cung cấp dịch vụ tại Trung tâm tài chính quốc tế và nước ngoài. Việc cấp phép thành lập, phạm vi hoạt động, nội dung hoạt động và các vấn đề liên quan khác của tổ chức nêu trên thực hiện theo quy định của Chính phủ.
6. Nhà đầu tư hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm phải thành lập hiện diện dưới hình thức là công ty trách nhiệm hữu hạn theo Giấy phép thành lập và hoạt động do Bộ Tài chính cấp. Việc cấp phép thành lập, phạm vi hoạt động, nội dung hoạt động và các vấn đề liên quan khác của tổ chức nêu trên thực hiện theo quy định của Chính phủ.
7. Thành viên được cấp mã số định danh riêng và được ghi nhận vào Sổ đăng ký Thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế. Mã số định danh có giá trị tương đương với mã số doanh nghiệp theo Hệ thống thông tin đăng ký doanh nghiệp.
8. Hệ thống đăng ký và công nhận Thành viên do Cơ quan điều hành xây dựng, quản lý và vận hành, bao gồm Cổng thông tin đăng ký thành viên và Cơ sở dữ liệu về thành viên, chia sẻ dữ liệu với các cơ quan có liên quan để đơn giản hoá thủ tục hành chính trong Trung tâm tài chính quốc tế.”
Dẫn chiếu đến khoản 1 Điều 17 Nghị quyết 222/2025/QH15 quy định như sau:
“Điều 17. Chính sách về hoạt động ngân hàng
1. Thành viên được cấp Giấy phép thành lập và hoạt động tại Trung tâm tài chính quốc tế để thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng dưới các hình thức sau:
a) Ngân hàng thương mại trách nhiệm hữu hạn một thành viên;
b) Chi nhánh ngân hàng nước ngoài.”
Theo đó, có thể thấy việc đăng ký, công nhận và chấm dứt tư cách Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế là một nội dung cốt lõi nhằm bảo đảm tính minh bạch, đồng bộ và kiểm soát chặt chẽ hệ sinh thái các chủ thể tham gia vào Trung tâm tài chính quốc tế. Nghị quyết 222/2025/QH15 đã thiết lập một cơ chế pháp lý rõ ràng, phân biệt cụ thể giữa các hình thức gia nhập của tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước, đồng thời áp dụng các tiêu chí nghiêm ngặt về năng lực tài chính, uy tín và lĩnh vực hoạt động phù hợp với định hướng phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế.
2.2. Quyền của Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế
Căn cứ theo khoản 1 Điều 11 Nghị quyết 222/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày: 01/9/2025) quy định như sau:
“Điều 11. Quyền của Thành viên và nhà đầu tư nước ngoài
1. Quyền của Thành viên:
a) Được thành lập công ty quản lý vốn (công ty holding) để huy động vốn từ nước ngoài và quản lý đầu tư, trừ trường hợp Thành viên là ngân hàng thương mại;
b) Được huy động vốn từ các tổ chức, cá nhân ngoài lãnh thổ Việt Nam, người không cư trú mà không phải thực hiện thủ tục cấp phép với cơ quan quản lý nhà nước nhưng phải thực hiện chế độ báo cáo, khai báo thông tin theo quy định của Chính phủ;
c) Khoản nợ của Thành viên với tổ chức, cá nhân ngoài lãnh thổ Việt Nam không tính vào nợ nước ngoài của quốc gia trong điều hành, giám sát các chỉ tiêu an toàn nợ nước ngoài;
d) Được quyền tự do tiến hành các hoạt động đầu tư, kinh doanh với tổ chức, cá nhân ngoài lãnh thổ Việt Nam, người không cư trú hoặc với Thành viên khác theo giấy phép hoặc đăng ký được cấp cho Thành viên đó theo quy định tại Nghị quyết này và văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành;
đ) Đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng khi được cấp phép thành lập mới tại Trung tâm tài chính quốc tế thì Giấy phép thành lập và hoạt động đồng thời là Giấy chứng nhận đăng ký Thành viên;
e) Thành viên được lựa chọn áp dụng Chuẩn mực quốc tế về kế toán (IAS/IFRS) do Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế ban hành hoặc các nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung (Chuẩn mực kế toán hoặc Chuẩn mực báo cáo tài chính) của các quốc gia: Ô-xtrây-li-a, Bra-xin, Ca-na-đa, các quốc gia thành viên liên minh châu Âu, Hồng Kông (Trung Quốc), Nhật Bản, Mê-hi-cô, Niu Di-lân, Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nga, Xinh-ga-po, Thụy Sỹ, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và Việt Nam. Trường hợp các chủ thể đã lựa chọn áp dụng Chuẩn mực kế toán khác với Chuẩn mực kế toán Việt Nam thì không phải lập báo cáo tài chính theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam;
g) Các quyền khác theo quy định tại Nghị quyết này và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành.”
Quyền của Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế được xác lập một cách toàn diện và có tính đặc thù nhằm bảo đảm điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động đầu tư, kinh doanh và hội nhập quốc tế của các chủ thể hoạt động trong hệ sinh thái tài chính đặc biệt này. Trên cơ sở quy định pháp lý cụ thể, Thành viên được trao nhiều quyền năng vượt trội mà trong các khuôn khổ pháp lý thông thường không có hoặc bị giới hạn.
Tóm lại, hệ thống quyền của Thành viên được quy định tại Điều 11 Nghị quyết 222/2025/QH15 thể hiện tư duy cải cách mạnh mẽ, hướng tới môi trường tài chính cởi mở, thông lệ quốc tế, cạnh tranh và hấp dẫn nhà đầu tư. Đây là nền tảng pháp lý then chốt để Trung tâm tài chính quốc tế phát triển theo đúng định hướng là trung tâm tài chính mang tầm khu vực và toàn cầu, đồng thời vẫn bảo đảm được an ninh tài chính, chủ quyền pháp lý và lợi ích quốc gia.
2.3. Nghĩa vụ của Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế
Căn cứ theo Điều 12 Nghị quyết 222/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày: 01/9/2025) quy định như sau:
“Điều 12. Nghĩa vụ của Thành viên
1. Tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Thành viên và các tổ chức, cá nhân hoạt động tại Trung tâm tài chính quốc tế có nghĩa vụ tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật Việt Nam về phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
2. Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về thuế; lập, nộp và công khai báo cáo tài chính; kiểm toán báo cáo tài chính và công bố thông tin theo thông lệ quốc tế mà Việt Nam là thành viên và các chuẩn mực quốc tế về quản trị tài chính.
3. Hoạt động đầu tư từ Trung tâm tài chính quốc tế vào phần còn lại của Việt Nam; từ phần còn lại của Việt Nam vào Trung tâm tài chính quốc tế phải tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật liên quan khác. Chính phủ quy định cơ chế đặc thù đối với thủ tục, điều kiện đầu tư từ Trung tâm tài chính quốc tế vào phần còn lại của Việt Nam và từ phần còn lại của Việt Nam vào Trung tâm tài chính quốc tế; cơ chế đặc thù đối với điều kiện tiếp cận thị trường, điều kiện tiếp cận đất đai và mặt bằng sản xuất kinh doanh.
4. Tuân thủ quy chế của Sở giao dịch hàng hóa được thành lập tại Trung tâm tài chính quốc tế về quy trình phát hành, niêm yết, giao dịch, mua lại, chuyển nhượng các công cụ tài chính khác niêm yết trên Sở giao dịch hàng hóa. Điều lệ và các quy tắc hoạt động của Sở giao dịch hàng hoá tuân thủ các chuẩn mực quốc tế.
5. Bảo đảm tiêu chuẩn thành viên trong suốt quá trình hoạt động. Trường hợp không bảo đảm tiêu chuẩn thành viên thì phải thực hiện thủ tục chấm dứt tư cách thành viên.
6. Tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế về bảo mật dữ liệu được công bố, thừa nhận áp dụng tại Việt Nam. Thành viên phải xây dựng hệ thống an toàn thông tin, mã hoá dữ liệu tài chính; chịu trách nhiệm báo cáo sự cố lộ thông tin cho Cơ quan điều hành trong vòng 48 giờ kể từ thời điểm xảy ra sự cố.
7. Các nghĩa vụ khác theo quy định tại Nghị quyết này và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành.”
Nghĩa vụ của Thành viên Trung tâm tài chính quốc tế được quy định tại Điều 12 Nghị quyết 222/2025/QH15 nhằm thiết lập một khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, bảo đảm tính minh bạch, tuân thủ pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế trong suốt quá trình hoạt động của các chủ thể trong Trung tâm. Các nghĩa vụ này không chỉ mang tính bắt buộc về mặt pháp lý, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an toàn hệ thống tài chính quốc gia, phòng ngừa rủi ro và duy trì sự ổn định, uy tín của Trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam.
Như vậy, quy định trên không chỉ xác định đầy đủ hệ thống nghĩa vụ pháp lý của Thành viên, mà còn đặt ra các chuẩn mực quốc tế, góp phần xây dựng một môi trường tài chính minh bạch, an toàn, cạnh tranh và bền vững, phù hợp với mục tiêu phát triển Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam theo hướng hội nhập toàn diện và chuyên nghiệp.
Trân trọng./.
