Tài chính là gì? Thị trường vốn là gì? Chính sách tài chính, phát triển thị trường vốn áp dụng trong Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tài chính là gì? Thị trường vốn là gì? Pháp luật Việt Nam quy định như thế nào về chính sách tài chính và các biện pháp phát triển thị trường vốn áp dụng trong Trung tâm tài chính quốc tế? Những nội dung cụ thể về ưu đãi tài chính, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, thị trường tài chính xanh và cơ chế quản lý rủi ro trong lĩnh vực tài chính – vốn được thực hiện ra sao trong khuôn khổ pháp lý đặc thù của Trung tâm này?
MỤC LỤC
1. Tài chính là gì? Thị trường vốn là gì?
Trả lời:
1. Tài chính là gì? Thị trường vốn là gì?
Tài chính được hiểu là một lĩnh vực liên quan đến việc quản lý tiền bạc và các nguồn lực tài chính. Nó bao gồm các hoạt động như lập kế hoạch, huy động, sử dụng và kiểm soát các quỹ tài chính để đạt được mục tiêu cá nhân, tổ chức hoặc xã hội.
Thị trường vốn được hiểu là nơi cung cấp vốn đầu tư ngắn hạn, trung hạn và dài hạn cho nhiều đối tượng, phục vụ cho mục tiêu mở rộng sản xuất kinh doanh. Các chủ thể trên thị trường vốn gồm có các chủ thể trong chính quyền trung ương, địa phương, các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế.
2. Chính sách tài chính, phát triển thị trường vốn áp dụng trong Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
Căn cứ theo Điều 18 Nghị quyết số 222/2025/QH15 ngày 27/6/2025 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam quy định như sau:
“Điều 18. Chính sách tài chính, phát triển thị trường vốn
1. Quy định đối với doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo:
a) Được cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo khi đáp ứng các tiêu chí theo quy định của Cơ quan điều hành;
b) Được huy động vốn bằng cơ chế gọi vốn cộng đồng hoặc cơ chế chào bán riêng lẻ thông qua nền tảng huy động vốn của tổ chức được Cơ quan điều hành cấp phép theo hướng dẫn của Chính phủ. Tổ chức trong nước và nước ngoài được tham gia vào hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo;
c) Được áp dụng các cơ chế ưu đãi, hỗ trợ, bao gồm ưu đãi về thuế. Tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch, đầu tư vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được áp dụng các quy định ưu đãi về thuế;
d) Thực hiện chế độ báo cáo, công bố thông tin theo quy định.
2. Phát triển thị trường tài chính xanh:
a) Các sản phẩm tài chính được cấp chứng nhận xanh khi đáp ứng các tiêu chí theo quy định của Cơ quan điều hành và được phát hành, giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế;
b) Tổ chức phát hành sản phẩm tài chính xanh, nhà đầu tư sản phẩm tài chính xanh được áp dụng các cơ chế ưu đãi, hỗ trợ, bao gồm ưu đãi về thuế;
c) Tổ chức phát hành sản phẩm tài chính xanh phải tuân thủ chế độ báo cáo, công bố thông tin theo quy định.
3. Thành viên được áp dụng quy trình, thủ tục và triển khai các giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm, tái bảo hiểm theo quy trình, thủ tục đơn giản.
4. Chính phủ xây dựng hệ thống thông tin thị trường minh bạch và chuyên sâu; cải thiện cơ cấu và quy định quản lý rủi ro để tăng tính cạnh tranh, bao gồm quản lý rủi ro hoạt động (ORM), quản lý rủi ro thị trường (MRM), đặc biệt là quản lý rủi ro tín dụng (CRM) theo thông lệ quốc tế và tiêu chuẩn của các Trung tâm tài chính trên thế giới.”
Quy định pháp luật đã đặt ra một khuôn khổ pháp lý chuyên biệt, hiện đại và mang tính định hướng chiến lược cho việc triển khai chính sách tài chính và phát triển thị trường vốn trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Các quy định này thể hiện rõ mục tiêu tạo lập một môi trường tài chính năng động, sáng tạo, thân thiện với nhà đầu tư, đồng thời bảo đảm các nguyên tắc quản trị minh bạch và an toàn tài chính theo thông lệ quốc tế.
Trước hết, chính sách tài chính hướng đến khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo bằng cách thiết lập các cơ chế hỗ trợ rõ ràng và thực chất. Cụ thể, doanh nghiệp khởi nghiệp được cấp Giấy chứng nhận khi đáp ứng tiêu chí nhất định, đồng thời được tiếp cận nguồn vốn thông qua các hình thức phi truyền thống như gọi vốn cộng đồng và chào bán riêng lẻ trên các nền tảng công nghệ. Việc cho phép cả tổ chức trong và ngoài nước tham gia hoạt động huy động vốn không chỉ góp phần thúc đẩy luồng vốn vào khu vực đổi mới sáng tạo, mà còn tạo cơ chế huy động linh hoạt, phi tập trung và minh bạch.
Bên cạnh đó, các chủ thể liên quan như doanh nghiệp khởi nghiệp, nhà đầu tư và tổ chức trung gian còn được hưởng các cơ chế ưu đãi tài chính – đặc biệt là ưu đãi về thuế, cho thấy nỗ lực của nhà nước trong việc hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có sức hấp dẫn quốc tế. Tuy nhiên, để bảo đảm minh bạch và phòng ngừa rủi ro, các doanh nghiệp vẫn phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin theo quy định.
Ở góc độ phát triển thị trường tài chính xanh, Nghị quyết đặt trọng tâm vào việc hình thành một phân khúc tài chính bền vững, khi yêu cầu các sản phẩm tài chính xanh phải được chứng nhận trên cơ sở tiêu chí rõ ràng và chỉ được phát hành/giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế nếu đáp ứng tiêu chuẩn đó. Các tổ chức phát hành và nhà đầu tư tài chính xanh cũng được hưởng cơ chế ưu đãi tương tự, nhằm hướng thị trường vốn vào mục tiêu phát triển bền vững, phù hợp với cam kết quốc tế của Việt Nam về tăng trưởng xanh và biến đổi khí hậu.
Đồng thời, Nghị quyết cũng cho phép các Thành viên tại Trung tâm được thực hiện thủ tục đơn giản để triển khai các giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm và tái bảo hiểm, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút thêm các định chế tài chính quốc tế tham gia vào thị trường bảo hiểm hiện đang là một lĩnh vực vốn có tiềm năng lớn nhưng còn chưa phát triển tương xứng.
Cuối cùng, nhằm nâng cao hiệu quả vận hành thị trường, Chính phủ được giao trách nhiệm xây dựng hệ thống thông tin thị trường minh bạch, chuyên sâu, đồng thời cải thiện quy định quản lý rủi ro theo các tiêu chuẩn quốc tế, bao gồm: quản lý rủi ro hoạt động (ORM), rủi ro thị trường (MRM) và rủi ro tín dụng (CRM). Điều này cho thấy rõ định hướng xây dựng một hệ thống tài chính – thị trường vốn chuyên nghiệp, an toàn và có khả năng cạnh tranh toàn cầu, tương thích với các Trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu thế giới.
Tóm lại, chính sách tài chính và phát triển thị trường vốn tại Trung tâm tài chính quốc tế theo quy định tại Điều 18 Nghị quyết 222/2025/QH15 là một bước đi thể chế quan trọng, có tính cải cách mạnh mẽ, mở rộng không gian tài chính và nâng cao năng lực thu hút vốn trong và ngoài nước, tạo nền tảng vững chắc để hình thành một Trung tâm tài chính hiện đại, bền vững và tích hợp toàn cầu.
Trân trọng./.
