Phiếu lý lịch tư pháp là gì? Việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Phiếu lý lịch tư pháp được hiểu như thế nào theo quy định của pháp luật hiện hành và việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện theo trình tự, điều kiện, thẩm quyền ra sao đối với từng đối tượng có quyền yêu cầu?
MỤC LỤC
1. Phiếu lý lịch tư pháp là gì?
2. Việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Phiếu lý lịch tư pháp là gì?
Căn cứ theo khoản 4 Điều 2 Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 nêu định nghĩa về phiếu lý lịch tư pháp như sau:
“Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
4. Phiếu lý lịch tư pháp là phiếu do cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cấp có giá trị chứng minh cá nhân có hay không có án tích; bị cấm hay không bị cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị Tòa án tuyên bố phá sản.”
Có thể thấy phiếu lý lịch tư pháp là văn bản pháp lý có giá trị xác nhận về tình trạng án tích và năng lực pháp lý của cá nhân có bị cấm trong việc đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã trong một số trường hợp cụ thể khi doanh nghiệp, hợp tác xã bị Tòa án tuyên bố phá sản.
Phiếu này do cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp có thẩm quyền cấp, đóng vai trò là căn cứ quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước, tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, công chức, viên chức, cũng như trong thủ tục hành chính, tư pháp và trong các lĩnh vực pháp luật khác. Việc ban hành phiếu lý lịch tư pháp nhằm đảm bảo tính minh bạch, xác thực thông tin về nhân thân, tư pháp của công dân, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể trong quan hệ pháp luật. Đây là công cụ thiết yếu góp phần tăng cường hiệu quả của hoạt động phòng, chống tội phạm và quản lý xã hội trong nền pháp luật hiện hành.
2. Việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 7 và Điều 41 Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 quy định về việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp như sau:
“Điều 7. Quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp
1. Công dân Việt Nam, người nước ngoài đã hoặc đang cư trú tại Việt Nam có quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp của mình.
2. Cơ quan tiến hành tố tụng có quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp để phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử.
3. Cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội có quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp để phục vụ công tác quản lý nhân sự, hoạt động đăng ký kinh doanh, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã.”
và
“Điều 41. Phiếu lý lịch tư pháp
1. Phiếu lý lịch tư pháp gồm có:
a) Phiếu lý lịch tư pháp số 1 cấp cho cá nhân, cơ quan, tổ chức quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 7 của Luật này;
b) Phiếu lý lịch tư pháp số 2 cấp cho cơ quan tiến hành tố tụng quy định tại khoản 2 Điều 7 của Luật này và cấp theo yêu cầu của cá nhân để người đó biết được nội dung về lý lịch tư pháp của mình.
2. Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định mẫu Phiếu lý lịch tư pháp.”
Theo đó, việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện trên cơ sở quyền yêu cầu hợp pháp của các chủ thể có liên quan. Pháp luật phân biệt rõ ràng hai loại Phiếu lý lịch tư pháp:
- Phiếu lý lịch tư pháp số 1: Nhằm mục đích hành chính thông thường, như xin việc, du học, định cư hoặc thành lập, quản lý doanh nghiệp,… cấp cho các nhóm đối tượng sau:
+ Công dân Việt Nam, người nước ngoài đã hoặc đang cư trú tại Việt Nam có quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp của mình;
+ Cơ quan tiến hành tố tụng có quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp để phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử.
- Phiếu lý lịch tư pháp số 2: Nhằm phục vụ các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử của cơ quan tiến hành tố tụng hay cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội có quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp để phục vụ công tác quản lý nhân sự, hoạt động đăng ký kinh doanh, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã và các cá nhân có nhu cầu biết toàn bộ nội dung về lý lịch tư pháp của chính mình, bao gồm cả thông tin về án tích đã được xóa.
Việc phân định hai loại phiếu nêu trên cho thấy tính chặt chẽ và phù hợp với từng mục đích sử dụng trong thực tiễn, đảm bảo sự bảo mật thông tin tư pháp cá nhân, đồng thời phục vụ hiệu quả các yêu cầu về quản lý nhà nước và bảo vệ quyền lợi của công dân. Hệ thống cấp Phiếu lý lịch tư pháp theo luật định góp phần tăng cường tính minh bạch, kỷ cương pháp luật và là công cụ quan trọng trong việc xác minh tư cách pháp lý của cá nhân trong các giao dịch ở các lĩnh vực theo quy định pháp luật.
Trân trọng./.
