Phần mềm chuyên dụng là gì? Trách nhiệm thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được quy định như thế nào? Liên kết, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các cơ sở dữ liệu khác có liên quan được thực hiện ra sao?
Luật sư cho tôi hỏi: Trong hoạt động quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, "phần mềm chuyên dụng" được hiểu và quy định như thế nào theo pháp luật hiện hành? Bên cạnh đó, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị có liên quan trong việc triển khai, thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, vận hành cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được xác định ra sao? Đồng thời, việc kết nối, liên thông, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác được tổ chức thực hiện như thế nào theo quy định pháp luật?
MỤC LỤC
1. Phần mềm chuyên dụng là gì?
Trả lời:
1. Phần mềm chuyên dụng là gì?
Căn cứ theo khoản 3 Điều 2 Thông tư số 06/2013/TT-BTP quy định như sau:
“Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Thông tư này, các từ ngữ sau đây được hiểu như sau:
…
3. “Phần mềm chuyên dụng” là phần mềm được xây dựng nhằm phục vụ hoạt động tiếp nhận, kiểm tra, phân loại thông tin, lập Lý lịch tư pháp, cập nhật thông tin lý lịch tư pháp, khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về công nghệ thông tin.”
Theo đó, phần mềm chuyên dụng trong lĩnh vực lý lịch tư pháp được xem là công cụ công nghệ thông tin được xây dựng có mục tiêu, chức năng và phạm vi sử dụng rõ ràng, cụ thể nhằm phục vụ trực tiếp cho toàn bộ quy trình nghiệp vụ liên quan đến việc quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp. Phần mềm này đóng vai trò thiết yếu trong các hoạt động nghiệp vụ như: Tiếp nhận, kiểm tra, phân loại thông tin lý lịch tư pháp; lập hồ sơ lý lịch tư pháp; cập nhật dữ liệu mới và khai thác, sử dụng hiệu quả cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.
Đặc biệt, phần mềm chuyên dụng này phải bảo đảm sự phù hợp với các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật về công nghệ thông tin do Nhà nước ban hành, từ đó bảo đảm tính bảo mật, đồng bộ, chính xác và an toàn thông tin trong môi trường số hóa tư pháp.
2. Trách nhiệm thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 5 Thông tư số 06/2013/TT-BTP quy định như sau:
“Điều 5. Trách nhiệm thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp
1. Giám đốc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia có trách nhiệm sau đây:
a) Chủ trì, phối hợp với Cục Công nghệ thông tin tổ chức triển khai thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp;
b) Theo dõi, cập nhật tình hình và báo cáo Bộ trưởng việc triển khai thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp;
c) Quản lý việc kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin dưới dạng dữ liệu điện tử giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp tại Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia với các Sở Tư pháp và các cơ sở dữ liệu khác có liên quan.
2. Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin có trách nhiệm sau đây:
a) Phối hợp với Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia tổ chức triển khai và báo cáo Bộ trưởng việc thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp;
b) Khắc phục sự cố kỹ thuật trong thực hiện kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin dưới dạng dữ liệu điện tử giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp tại Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia với các Sở Tư pháp và các cơ sở dữ liệu khác có liên quan.
3. Giám đốc Sở Tư pháp có trách nhiệm triển khai thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp.”
Từ quy định trên có thể thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là một nhiệm vụ trọng tâm và bắt buộc, được phân công rõ ràng giữa các đơn vị có liên quan trong hệ thống tổ chức của Bộ Tư pháp, đảm bảo thực hiện đồng bộ, hiệu quả và đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa hoạt động lý lịch tư pháp trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia.
Như vậy, hệ thống trách nhiệm được xác lập một cách rõ ràng, phân cấp hợp lý, có sự phối hợp chặt chẽ, bảo đảm việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực lý lịch tư pháp diễn ra bài bản, đúng quy định pháp luật, phù hợp với yêu cầu phát triển hiện đại và số hóa của nền hành chính tư pháp quốc gia.
3. Liên kết, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các cơ sở dữ liệu khác có liên quan được thực hiện ra sao?
Căn cứ theo Điều 6 Thông tư số 06/2013/TT-BTP quy định như sau:
“Điều 6. Liên kết, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các cơ sở dữ liệu khác có liên quan
1. Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia có trách nhiệm nghiên cứu, đề xuất việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác có liên quan của cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát, Công an, cơ quan quản lý hộ tịch, cơ quan thi hành án dân sự.
Việc phối hợp cung cấp thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp tại Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Sở Tư pháp với cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu về dân cư, hộ tịch, hộ khẩu, chứng minh nhân dân được thực hiện theo quy định tại Điều 5, Điều 16 Nghị định số 111/2010/NĐ-CP và Điều 24 Thông tư liên tịch số 04/2012/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 10/5/2012 hướng dẫn trình tự; thủ tục tra cứu, xác minh, trao đổi, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp (sau đây gọi là Thông tư liên tịch số 04/2012/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP).
2. Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Cục Công nghệ thông tin nghiên cứu giải pháp kỹ thuật để thực hiện việc trao đổi, cung cấp, chia sẻ thông tin dưới dạng dữ liệu điện tử giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp với các cơ sở dữ liệu khác có liên quan theo quy định tại khoản 1 Điều này.”
Theo đó, việc liên kết và chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành có liên quan là một nội dung quan trọng trong quá trình hiện đại hóa công tác lý lịch tư pháp, nhằm tăng cường hiệu quả phối hợp liên ngành, đảm bảo tính chính xác, đầy đủ và kịp thời của thông tin. Trách nhiệm chính trong việc tổ chức và triển khai hoạt động này được giao cho Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia. Cụ thể:
- Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia có trách nhiệm nghiên cứu, đề xuất các phương án kết nối giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các cơ sở dữ liệu khác như: cơ sở dữ liệu chuyên ngành của Tòa án, Viện kiểm sát, Bộ Công an, cơ quan hộ tịch, cơ quan thi hành án dân sự,...
- Việc chia sẻ thông tin giữa Trung tâm, Sở Tư pháp với các cơ sở dữ liệu về dân cư, hộ tịch, hộ khẩu, chứng minh nhân dân được thực hiện theo quy định pháp luật hiện hành, đặc biệt là Nghị định số 111/2010/NĐ-CP và Thông tư liên tịch số 04/2012/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP, đây là những văn bản hướng dẫn cụ thể về trình tự, thủ tục trao đổi và xác minh thông tin lý lịch tư pháp.
Ngoài ra, Trung tâm còn chủ trì phối hợp với Cục Công nghệ thông tin để nghiên cứu giải pháp kỹ thuật nhằm thực hiện việc kết nối, chia sẻ dữ liệu điện tử một cách an toàn, hiệu quả, có kiểm soát, qua đó hỗ trợ việc khai thác thông tin phục vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp và các yêu cầu hành chính – tư pháp khác.
Như vậy, cơ chế liên kết, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp với các hệ thống dữ liệu chuyên ngành khác không chỉ góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực lý lịch tư pháp mà còn bảo đảm quyền tiếp cận thông tin một cách chính xác, nhanh chóng cho tổ chức, cá nhân có liên quan, phù hợp với nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh thông tin trong môi trường số hiện nay.
Trân trọng./.
