Nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức trong việc tiếp nhận, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích và hình thức cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Pháp luật hiện hành quy định cụ thể như thế nào về nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc tiếp nhận và cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích? Đồng thời, những hình thức nào được pháp luật cho phép trong quá trình thực hiện việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích nhằm bảo đảm tính đầy đủ, kịp thời, chính xác và phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính, chuyển đổi số hiện nay?
MỤC LỤC
3. Hình thức cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án là gì?
Trả lời:
1. Nhiệm vụ, quyền hạn của Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia trong việc tiếp nhận, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích được pháp luật quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 22 Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia trong việc tiếp nhận, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích như sau:
“Điều 22. Nhiệm vụ, quyền hạn của Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia trong việc tiếp nhận, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích
1. Tiếp nhận đầy đủ, kịp thời thông tin lý lịch tư pháp về án tích do Viện kiểm sát nhân dân tối cao, cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Công an và cơ quan thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng cung cấp. Việc tiếp nhận thông tin lý lịch tư pháp về án tích phải được ghi vào sổ tiếp nhận theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định.
2. Gửi bản sao quyết định, giấy chứng nhận, giấy xác nhận, văn bản thông báo do cơ quan có thẩm quyền cung cấp theo quy định tại khoản 1 Điều 18 và Điều 19 của Luật này cho Sở Tư pháp nơi người bị kết án thường trú; trường hợp không xác định được nơi thường trú thì gửi cho Sở Tư pháp nơi người đó tạm trú trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định, giấy chứng nhận, giấy xác nhận, văn bản thông báo.”
Dẫn chiếu đến khoản 1 Điều 18 và Điều 19 Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 quy định như sau:
“Điều 18. Nhiệm vụ của cơ quan Công an trong việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích
1. Giám thị trại giam, giám thị trại tạm giam có nhiệm vụ gửi giấy chứng nhận đã chấp hành xong hình phạt tù, giấy chứng nhận đặc xá, đại xá cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày cấp giấy chứng nhận.
…”
và
“Điều 19. Nhiệm vụ của cơ quan thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng trong việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích
1. Giám thị trại giam, giám thị trại tạm giam có nhiệm vụ gửi giấy chứng nhận đã chấp hành xong hình phạt tù, giấy chứng nhận đặc xá, đại xá cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày cấp giấy chứng nhận.
2. Cơ quan thi hành án quân khu và tương đương có nhiệm vụ gửi quyết định, giấy xác nhận, văn bản thông báo quy định tại khoản 11 Điều 15 của Luật này cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày ra quyết định, cấp giấy xác nhận hoặc kể từ ngày người bị kết án đã thực hiện xong nghĩa vụ thi hành án.”
Có thể khẳng định rằng: Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia đóng vai trò trung tâm đầu mối trong việc tiếp nhận và luân chuyển thông tin về án tích nhằm bảo đảm tính đầy đủ, kịp thời và thống nhất trong quản lý dữ liệu lý lịch tư pháp. Việc tiếp nhận thông tin phải được thực hiện từ các cơ quan có thẩm quyền như Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, đồng thời phải được ghi nhận bằng văn bản theo mẫu thống nhất, bảo đảm tính pháp lý và minh bạch trong quy trình tiếp nhận.
Song song đó, Trung tâm lý lịch tư pháp còn có trách nhiệm chuyển tiếp thông tin đến các Sở Tư pháp cấp tỉnh nơi người bị kết án thường trú hoặc tạm trú trong thời hạn luật định, cụ thể là không quá 10 ngày kể từ thời điểm nhận được tài liệu từ cơ quan có thẩm quyền.
Quy định này thể hiện rõ nguyên tắc phối hợp liên ngành, phân công trách nhiệm cụ thể, đồng thời đặt ra yêu cầu về tính kịp thời và chính xác trong quản lý thông tin lý lịch tư pháp, góp phần bảo đảm quyền tiếp cận thông tin và phục vụ công tác quản lý nhà nước về tư pháp một cách hiệu quả và thống nhất trên phạm vi cả nước.
2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Tư pháp trong việc tiếp nhận, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích được pháp luật quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 23 Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Tư pháp trong việc tiếp nhận, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích như sau:
“Điều 23. Nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Tư pháp trong việc tiếp nhận, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích
1. Sở Tư pháp có nhiệm vụ tiếp nhận đầy đủ, kịp thời thông tin lý lịch tư pháp về án tích do các cơ quan, tổ chức cung cấp theo quy định của Luật này.
Trường hợp người bị kết án thường trú ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác, Sở Tư pháp có nhiệm vụ gửi thông tin lý lịch tư pháp của người đó cho Sở Tư pháp nơi người đó thường trú trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được thông tin; trường hợp không xác định được nơi thường trú của người bị kết án thì gửi thông tin lý lịch tư pháp cho Sở Tư pháp nơi người đó tạm trú; trường hợp không xác định được nơi thường trú hoặc nơi tạm trú của người bị kết án thì Sở Tư pháp gửi thông tin lý lịch tư pháp cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia.
2. Việc tiếp nhận thông tin lý lịch tư pháp về án tích tại Sở Tư pháp phải được ghi vào sổ tiếp nhận theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định.”
Từ quy định trên, có thể thấy Sở Tư pháp giữ vai trò là đơn vị tuyến đầu ở địa phương trong việc tiếp nhận và điều phối thông tin lý lịch tư pháp về án tích. Việc tiếp nhận phải được thực hiện đầy đủ, kịp thời từ các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền và được ghi chép thống nhất theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định, bảo đảm tính pháp lý, minh bạch và kiểm soát chặt chẽ.
Ngoài ra, Sở Tư pháp còn có trách nhiệm chuyển giao thông tin đến đúng cơ quan tư pháp cấp tỉnh nơi người bị kết án thường trú hoặc tạm trú và trong trường hợp không xác định được nơi cư trú thì gửi về Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, với thời hạn thực hiện không quá 10 ngàykể từ ngày nhận được thông tin.
Những quy định này thể hiện rõ tính phối hợp liên thông theo chiều ngang và chiều dọc trong hệ thống quản lý lý lịch tư pháp, đồng thời đề cao trách nhiệm chủ động, chính xác và kịp thời của Sở Tư pháp nhằm bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong việc cung cấp và lưu trữ thông tin án tích, phục vụ công tác quản lý nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong xã hội.
3. Hình thức cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án là gì?
Căn cứ theo Điều 25 Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 quy định về hình thức cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích như sau:
“Điều 25. Hình thức cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích
Thông tin lý lịch tư pháp về án tích được gửi trực tiếp, qua bưu điện hoặc mạng Internet, mạng máy tính.”
Có thể thấy, pháp luật đã thiết lập ba hình thức cung cấp thông tin lý lịch tư pháp về án tích, bao gồm: Gửi trực tiếp, gửi qua bưu điện và gửi thông qua mạng Internet hoặc mạng máy tính.
Việc quy định đa dạng các phương thức này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức tiếp cận thông tin lý lịch tư pháp một cách linh hoạt và hiệu quả, mà còn góp phần hiện đại hóa công tác quản lý hồ sơ tư pháp trong bối cảnh chuyển đổi số của ngành tư pháp.
Như vậy, quy định trên không chỉ là sự ghi nhận về mặt thủ tục mà còn là nền tảng quan trọng cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý lý lịch tư pháp, phù hợp với xu hướng cải cách hành chính và xây dựng Chính phủ điện tử theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Trân trọng./.
