Nhà đầu tư chiến lược là gì? Chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược tại Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Khái niệm "nhà đầu tư chiến lược" tại Trung tâm tài chính quốc tế được hiểu như thế nào? Theo quy định pháp luật hiện hành và chính sách pháp lý dành cho nhóm nhà đầu tư này, bao gồm tiêu chí xác định, quyền lợi, cơ chế ưu đãi cũng như nghĩa vụ pháp lý được thiết kế và áp dụng cụ thể ra sao?
MỤC LỤC
1. Nhà đầu tư chiến lược là gì?
Trả lời:
1. Nhà đầu tư chiến lược là gì?
Căn cứ theo khoản 8 Điều 3 Nghị quyết số 222/2025/QH15 ngày 27/6/2025 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam (“Nghị quyết số 222/2025/QH15”) quy định như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị quyết này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
8. Nhà đầu tư chiến lược là Thành viên đáp ứng tiêu chí về ngành nghề kinh doanh, năng lực tài chính, uy tín và có cam kết đầu tư lâu dài tại Trung tâm tài chính quốc tế.”
Theo đó, một nhà đầu tư chiến lược được định danh được hiểu là “Thành viên đáp ứng tiêu chí về ngành nghề kinh doanh, năng lực tài chính, uy tín và có cam kết đầu tư lâu dài”. Cách định nghĩa này vừa đảm bảo tính khách quan dựa trên các tiêu chí rõ ràng như: Ngành nghề, năng lực tài chính, uy tín,… vừa thể hiện định hướng lựa chọn có chiến lược của Nhà nước trong thu hút các nhà đầu tư không chỉ mạnh về tài chính, mà còn có giá trị lâu dài và phù hợp với tầm nhìn phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, yếu tố cam kết đầu tư lâu dài là điểm nhấn đặc biệt, phản ánh rõ quan điểm nhất quán trong thu hút những nhà đầu tư không theo xu hướng ngắn hạn hay đầu cơ, mà thật sự đồng hành cùng quá trình xây dựng hệ sinh thái tài chính hiện đại, chuyên sâu và bền vững. Việc xác định đúng và trao quyền cho các nhà đầu tư chiến lược góp phần quan trọng trong việc giữ ổn định cấu trúc thị trường, thúc đẩy chuyển giao công nghệ tài chính, gia tăng hiệu quả vận hành và nâng cao vị thế của Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.
2. Chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược tại Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
Căn cứ theo Điều 26 Nghị quyết số 222/2025/QH15 quy định như sau:
“Điều 26. Chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược
1. Cơ quan điều hành ban hành quy định về tiêu chí và thủ tục lựa chọn nhà đầu tư chiến lược.
2. Nhà đầu tư chiến lược có các quyền sau đây:
a) Được ưu tiên lựa chọn là nhà đầu tư thực hiện các dự án đầu tư quan trọng để phát triển hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ Trung tâm tài chính quốc tế. Trong trường hợp có từ 02 nhà đầu tư trở lên quan tâm cùng một dự án, nhà đầu tư chiến lược sẽ được ưu tiên;
b) Được Nhà nước cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp thực hiện dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 8 của Nghị quyết này;
c) Được tham gia đầu tư, phát triển kinh doanh, quản lý vận hành, cho thuê lại hoặc chuyển nhượng các dự án đầu tư trong Trung tâm tài chính quốc tế;
d) Được cung cấp dịch vụ hỗ trợ đầu tư, dịch vụ giải phóng mặt bằng cho nhà đầu tư khác trong Trung tâm tài chính quốc tế và thu phí dịch vụ theo quy định;
đ) Được đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng quy mô lớn nhằm hỗ trợ phát triển Trung tâm tài chính quốc tế, bao gồm việc phát triển các khu phức hợp và hệ sinh thái để thu hút tổ chức tài chính, tập đoàn đa quốc gia, chuyên gia, doanh nhân quốc tế đến sinh sống, làm việc tại Trung tâm tài chính quốc tế;
e) Được tham gia cùng cơ quan quản lý trong việc lập, điều chỉnh quy hoạch phát triển Trung tâm tài chính quốc tế;
g) Được hưởng các ưu đãi đầu tư theo quy định tại Nghị quyết này.
3. Nhà đầu tư chiến lược có các nghĩa vụ sau đây:
a) Đảm bảo năng lực tài chính và kinh nghiệm để thực hiện hiệu quả các dự án đầu tư được giao; cam kết đầu tư lâu dài và hỗ trợ phát triển Trung tâm tài chính quốc tế;
b) Trường hợp được lựa chọn làm nhà đầu tư của các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng thì phải hoàn thành đầu tư trong thời hạn không quá 05 năm và không được chuyển nhượng các dự án này trong vòng 10 năm kể từ ngày được chấp thuận đầu tư, trừ trường hợp đặc biệt được Chính phủ cho phép;
c) Hỗ trợ quảng bá Trung tâm tài chính quốc tế tại các diễn đàn quốc tế; phối hợp với cơ quan quản lý để thu hút các nhà đầu tư, định chế tài chính đa quốc gia đến Trung tâm tài chính quốc tế;
d) Cung cấp các dịch vụ cần thiết cho nhà đầu tư thứ cấp theo cam kết.
4. Cơ quan điều hành ký thỏa thuận với từng nhà đầu tư chiến lược để ghi nhận cam kết và các ưu đãi, trách nhiệm tương ứng.
5. Trong quá trình thực hiện dự án đầu tư, trường hợp nhà đầu tư chiến lược không đáp ứng điều kiện về vốn, tiến độ đầu tư và điều kiện khác đối với nhà đầu tư chiến lược thì không được hưởng ưu đãi theo quy định tại Nghị quyết này và bị xử lý theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về đất đai và pháp luật khác có liên quan. Nhà đầu tư chịu trách nhiệm về các hậu quả phát sinh do không thực hiện đúng cam kết của mình theo quy định của pháp luật.”
Dẫn chiếu đến điểm đ khoản 2 Điều 8 Nghị quyết số 222/2025/QH15 quy định như sau:
“Điều 8. Thành lập Trung tâm tài chính quốc tế
...
2. Việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế bao gồm các nội dung sau đây:
...
đ) Danh mục ngành, nghề, sản phẩm, dịch vụ ưu tiên phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế;”
Theo đó, chính sách ưu đãi dành cho nhà đầu tư chiến lược không chỉ dừng lại ở ưu tiên về tiếp cận cơ hội đầu tư, miễn đấu giá đất hay tham gia phát triển, vận hành hạ tầng và dịch vụ thiết yếu, mà còn mở rộng đến quyền tham gia vào quá trình quy hoạch, điều phối phát triển Trung tâm tài chính quốc tế, từ đó khẳng định vai trò “đồng kiến tạo thể chế và thị trường” của khối nhà đầu tư chiến lược. Đây là một hướng tiếp cận mang tính hợp tác công – tư (PPP) theo chiều sâu, đặt niềm tin vào năng lực đồng hành và góp phần hình thành diện mạo toàn diện cho Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Mặt khác, cùng với các quyền lợi rõ ràng, Nghị quyết cũng đặt ra hệ thống nghĩa vụ, trách nhiệm ràng buộc nhằm bảo đảm tính cam kết, hiệu quả và bền vững trong thực thi. Nhà đầu tư chiến lược không chỉ phải chứng minh năng lực tài chính và thực hiện dự án đúng tiến độ, mà còn bị giới hạn về quyền chuyển nhượng dự án hạ tầng trong vòng 10 năm. Đồng thời, họ có nghĩa vụ hỗ trợ quảng bá hình ảnh, thu hút đối tác quốc tế và cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho các nhà đầu tư thứ cấp. Điều này bảo đảm rằng, các ưu đãi đặc biệt chỉ được trao cho những chủ thể thực sự tích cực đóng góp vào sự phát triển toàn diện của Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Đặc biệt, việc Cơ quan điều hành ký thỏa thuận riêng với từng nhà đầu tư chiến lược để xác lập các cam kết song phương là một điểm nổi bật, thể hiện tính linh hoạt nhưng vẫn bảo đảm trách nhiệm pháp lý và tính ràng buộc cao. Đồng thời, quy định về việc thu hồi ưu đãi nếu nhà đầu tư vi phạm điều kiện cũng góp phần tăng cường kỷ luật thị trường, bảo vệ lợi ích quốc gia và tạo ra một môi trường đầu tư minh bạch, bình đẳng, có trách nhiệm.
Tóm lại, cơ chế chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược không chỉ là công cụ thu hút vốn đầu tư có chọn lọc, mà còn là nền tảng thiết chế đặc thù nhằm huy động trí tuệ, kinh nghiệm và cam kết đồng hành lâu dài của những chủ thể hàng đầu, từ đó góp phần xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam trở thành một cấu phần có sức cạnh tranh khu vực và toàn cầu.
Trân trọng./.
