Các sàn giao dịch và nền tảng giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế được quy định thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Việc thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được pháp luật quy định như thế nào? Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được pháp luật ra sao? Cơ chế quản lý, giám sát, chính sách ưu đãi đối với các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch bao gồm những gì?
MỤC LỤC
1. Việc thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được pháp luật quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Việc thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được pháp luật quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 13 Nghị quyết 222/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày: 01/9/2025) quy định như sau:
“Điều 13. Thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch
Các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được thành lập và hoạt động trong Trung tâm tài chính quốc tế trong các lĩnh vực sau:
1. Giao dịch hàng hóa và phái sinh hàng hóa;
2. Giao dịch tín chỉ các-bon;
3. Giao dịch sản phẩm văn hóa, nghệ thuật;
4. Giao dịch kim loại quý hiếm;
5. Giao dịch sản phẩm tài chính xanh;
6. Các giao dịch và loại hình nền tảng giao dịch mới khác theo nhu cầu phát triển.”
Từ quy định tại Điều 13 Nghị quyết số 222/2025/QH15, có thể thấy rằng: Việc thành lập và vận hành các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch trong Trung tâm tài chính quốc tế được pháp luật ghi nhận như một trụ cột quan trọng trong hệ sinh thái tài chính đặc thù, phản ánh định hướng mở rộng và hiện đại hóa thị trường tài chính của Việt Nam theo xu thế toàn cầu. Theo đó, pháp luật không những xác định rõ các lĩnh vực được phép thành lập sàn và nền tảng giao dịch, mà còn thể hiện tư duy đổi mới, đón đầu các loại hình giao dịch tiên tiến trong tương lai.
Cụ thể, Trung tâm tài chính quốc tế cho phép thành lập và vận hành các sàn giao dịch trong 6 nhóm lĩnh vực trọng điểm. Bao gồm: (i) giao dịch hàng hóa và các sản phẩm phái sinh, (ii) giao dịch tín chỉ các-bon – lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh chuyển đổi xanh, (iii) giao dịch sản phẩm văn hóa – nghệ thuật, (iv) giao dịch kim loại quý hiếm, (v) giao dịch sản phẩm tài chính xanh và (vi) các loại hình giao dịch mới khác theo nhu cầu thực tiễn. Danh mục này không đóng khung cố định mà được pháp luật mở rộng, linh hoạt để thích ứng với sự vận động nhanh chóng của thị trường tài chính – công nghệ toàn cầu.
2. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được pháp luật quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 14 Nghị quyết 222/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày: 01/9/2025) quy định như sau:
“Điều 14. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch
1. Các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc thị trường, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, minh bạch; khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài.
2. Việc tổ chức và hoạt động của các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch phải tuân thủ các chuẩn mực quốc tế về giao dịch, thanh toán, công bố thông tin và quản trị rủi ro.
3. Các tổ chức thành lập sàn giao dịch, nền tảng giao dịch có trách nhiệm xây dựng và ban hành quy chế nội bộ về niêm yết, giao dịch, thanh toán, quản lý tài sản và thành viên phù hợp với đặc điểm của từng loại hình giao dịch sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
4. Thành viên đáp ứng điều kiện tham gia sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được cung cấp sản phẩm, dịch vụ và giao dịch theo quy định của sàn giao dịch, nền tảng giao dịch.”
Theo đó, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế được thiết lập một cách chặt chẽ, khoa học và định hướng theo thông lệ quốc tế, nhằm đảm bảo hiệu quả vận hành, minh bạch thị trường và thu hút nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế.
Trước hết, các sàn và nền tảng giao dịch phải tuân thủ nguyên tắc thị trường, tức là vận hành dựa trên quy luật cung – cầu, cạnh tranh lành mạnh và minh bạch, không bị can thiệp hành chính bất hợp lý, từ đó tạo dựng lòng tin đối với các chủ thể tham gia và đảm bảo hiệu quả phân bổ nguồn lực trong nền kinh tế. Đồng thời, quy định này cũng khuyến khích tối đa sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài, qua đó góp phần quốc tế hóa hoạt động tài chính tại Việt Nam.
Thứ hai, pháp luật yêu cầu việc tổ chức và vận hành các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch phải tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, đặc biệt về giao dịch, thanh toán, công bố thông tin và quản trị rủi ro – đây là những lĩnh vực cốt lõi bảo đảm tính chuyên nghiệp, công bằng và an toàn của thị trường tài chính. Việc tiệm cận các chuẩn mực toàn cầu không chỉ nâng cao năng lực quản trị nội tại mà còn giúp Trung tâm tài chính quốc tế có thể liên thông với các thị trường quốc tế.
Thứ ba, pháp luật giao cho các tổ chức thành lập sàn giao dịch, nền tảng giao dịch trách nhiệm ban hành quy chế nội bộ chuyên biệt, bao gồm các nội dung về niêm yết, giao dịch, thanh toán, quản lý tài sản và thành viên. Những quy chế này phải phù hợp với đặc thù từng loại hình giao dịch và cần có sự phê duyệt từ cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm tính hợp pháp và kiểm soát được rủi ro vận hành.
Cuối cùng, chỉ những Thành viên đủ điều kiện theo quy định mới được phép tham gia và giao dịch trên các sàn, nền tảng giao dịch, thể hiện nguyên tắc kiểm soát đầu vào chặt chẽ nhằm bảo vệ tính toàn vẹn của thị trường và đảm bảo chỉ các chủ thể đủ năng lực, minh bạch và đáng tin cậy mới được hoạt động trong môi trường tài chính đặc thù này.
3. Cơ chế quản lý, giám sát, chính sách ưu đãi đối với các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được pháp luật quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 15 Nghị quyết 222/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày: 01/9/2025) quy định như sau:
“Điều 15. Cơ chế quản lý, giám sát, chính sách ưu đãi đối với các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch
Các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được thành lập theo quy định của Nghị quyết này và tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trên các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch này được hưởng các ưu đãi, hỗ trợ theo quy định tại Nghị quyết này và quy định của pháp luật có liên quan.”
Cơ chế quản lý, giám sát và chính sách ưu đãi đối với các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch trong Trung tâm tài chính quốc tế được pháp luật quy định theo hướng linh hoạt, hiệu quả và đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động thị trường, đồng thời vẫn bảo đảm yêu cầu kiểm soát và minh bạch.
Cụ thể, qua quy định trên có thể thấy rằng các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch được thành lập theo quy định của Nghị quyết 222/2025/QH15 tức là phải đáp ứng đầy đủ điều kiện về pháp lý, tổ chức và chuyên môn sẽ hoạt động trong khuôn khổ pháp luật chuyên biệt, đồng thời chịu sự quản lý và giám sát bởi cơ quan có thẩm quyền theo mô hình đặc thù của Trung tâm tài chính quốc tế. Việc tổ chức quản lý, giám sát ở đây không chỉ mang tính chất hành chính thông thường mà còn gắn liền với thông lệ quốc tế, bảo đảm thị trường vận hành hiệu quả, an toàn và chuyên nghiệp.
Đáng chú ý, pháp luật còn quy định các tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động trên các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi và hỗ trợ, không chỉ trong nội dung của Nghị quyết 222/2025/QH15 mà còn theo các quy định pháp luật liên quan. Điều này thể hiện một chủ trương rõ ràng của Nhà nước trong việc tạo lập môi trường đầu tư – kinh doanh thuận lợi, cạnh tranh và hấp dẫn, nhất là nhằm thu hút các nhà đầu tư chiến lược, tổ chức tài chính lớn và các công ty công nghệ tài chính tiên phong trong và ngoài nước.
Tóm lại, quy định trên không chỉ xác lập cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý và giám sát chuyên biệt đối với các sàn và nền tảng giao dịch trong Trung tâm tài chính quốc tế, mà còn nhấn mạnh đến các chính sách ưu đãi vượt trội, qua đó khuyến khích sự tham gia rộng rãi, chất lượng cao và bền vững của các chủ thể thị trường. Đây là một bước đi phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời bảo đảm yêu cầu phát triển đồng bộ, minh bạch và hội nhập sâu rộng của thị trường tài chính Việt Nam.
Trân trọng./.
