Các hành vi nào bị cấm trong việc quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp? Hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp; sử dụng phiếu lý lịch tư pháp sẽ bị xử phạt như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Những hành vi nào không được phép thực hiện trong quá trình quản lý, khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp? Trường hợp cá nhân hoặc tổ chức vi phạm các quy định liên quan đến việc sử dụng cơ sở dữ liệu, yêu cầu cấp hoặc sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp thì sẽ bị xử lý như thế nào theo quy định của pháp luật? Xin cảm ơn!
MỤC LỤC
1. Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là gì?
2. Các hành vi nào bị cấm trong việc quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp?
Trả lời:
1. Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là gì?
Căn cứ theo khoản 1 Điều 11 Luật Lý lịch tư pháp 2009 quy định như sau:
“Điều 11. Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp
1. Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là tập hợp các thông tin về án tích, tình trạng thi hành án; về cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị Tòa án tuyên bố phá sản được cập nhật và xử lý theo quy định của Luật này.”
Từ quy định tại khoản 1 Điều 11 Luật Lý lịch tư pháp 2009, có thể hiểu rằng cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là một hệ thống thông tin pháp lý chuyên biệt, có tính hệ thống và chính thức, do Nhà nước xây dựng và quản lý nhằm tập hợp, lưu trữ, cập nhật và xử lý các dữ liệu liên quan đến án tích, tình trạng thi hành án và các quyết định cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã trong trường hợp phá sản theo bản án, quyết định của Tòa án.
Cơ sở dữ liệu này không chỉ phục vụ cho việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho cá nhân, tổ chức mà còn là công cụ pháp lý quan trọng để các cơ quan nhà nước thực hiện quản lý nhân sự, hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và phòng ngừa tội phạm. Với tính chính xác, đầy đủ và được xử lý theo đúng quy định pháp luật, cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp góp phần bảo đảm tính minh bạch, công khai, công bằng trong quản lý tư pháp, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực pháp luật, dân sự, kinh doanh và an ninh trật tự.
2. Các hành vi nào bị cấm trong việc quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp?
Căn cứ theo Điều 8 Luật Lý lịch tư pháp 2009 quy định như sau:
“Điều 8. Các hành vi bị cấm
1. Khai thác, sử dụng trái phép, làm sai lệch, hủy hoại dữ liệu lý lịch tư pháp.
2. Cung cấp thông tin lý lịch tư pháp sai sự thật.
3. Giả mạo giấy tờ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
4. Tẩy xoá, sửa chữa, giả mạo Phiếu lý lịch tư pháp.
5. Cấp Phiếu lý lịch tư pháp có nội dung sai sự thật, trái thẩm quyền, không đúng đối tượng.
6. Sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp của người khác trái pháp luật, xâm phạm bí mật đời tư của cá nhân.”
Những quy định hành vi nào bị cấm trong việc quản lý, sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp này thể hiện rõ mục tiêu của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền nhân thân, quyền bí mật đời tư của cá nhân, đồng thời ngăn chặn hành vi lợi dụng lý lịch tư pháp để mưu cầu lợi ích cá nhân, trục lợi, hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người khác. Bên cạnh đó, quy định này cũng là cơ sở quan trọng để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tư pháp, góp phần giữ gìn kỷ cương pháp luật và bảo vệ trật tự xã hội.
3. Hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp; sử dụng phiếu lý lịch tư pháp sẽ bị xử phạt như thế nào?
Căn cứ theo Điều 47 Nghị định số 82/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi điểm a khoản 44 Điều 1 Nghị định số 117/2024/NĐ-CP quy định như sau:
“Điều 47. Hành vi vi phạm quy định về sử dụng và khai thác cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp; yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp; sử dụng phiếu lý lịch tư pháp
1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi gian dối trong lập tờ khai yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp.
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng đối với hành vi tẩy xoá, sửa chữa làm sai lệch nội dung phiếu lý lịch tư pháp dưới mọi hình thức.
3. Phạt tiền từ 7.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Sử dụng phiếu lý lịch tư pháp của người khác trái pháp luật, xâm phạm đời tư của cá nhân;
b) Sử dụng giấy tờ của người khác để yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp trái pháp luật;
c) Khai thác, sử dụng trái phép, làm sai lệch, hủy hoại hồ sơ lý lịch tư pháp bằng giấy;
d) Truy cập trái phép, trộm cắp, phá hoại dữ liệu lý lịch tư pháp điện tử;
đ) Phát tán chương trình tin học gây hại cho mạng máy tính, hệ thống thông tin dữ liệu lý lịch tư pháp điện tử.
4. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại các điểm d và đ khoản 3 Điều này;
b) Tịch thu tang vật là giấy tờ, văn bản bị tẩy xoá, sửa chữa làm sai lệch nội dung đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2 Điều này.
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc nộp lại bản chính giấy tờ, văn bản bị tẩy xoá, sửa chữa làm sai lệch nội dung cho cơ quan, người có thẩm quyền đã cấp đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2 Điều này, trừ trường hợp bản chính đã bị tịch thu theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều này;
b) Kiến nghị cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xem xét, xử lý đối với giấy tờ, văn bản đã cấp do có hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 và điểm b khoản 3 Điều này.”
Như vậy, có thể thấy rằng hành vi vi phạm trong việc khai thác, sử dụng, yêu cầu và sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp được pháp luật quy định xử phạt hành chính rất rõ ràng, phân loại theo tính chất và mức độ nghiêm trọng của từng hành vi vi phạm.
Ngoài ra, pháp luật cũng quy định các biện pháp khắc phục hậu quả, bao gồm buộc nộp lại các văn bản bị sửa chữa, giả mạo và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý tiếp theo nếu vi phạm có dấu hiệu ảnh hưởng đến tính hợp pháp của giấy tờ đã được cấp.
Tóm lại, quy định nêu trên thể hiện rõ tính nghiêm minh của pháp luật trong việc bảo vệ tính xác thực, bảo mật và hiệu lực của thông tin lý lịch tư pháp, đồng thời ngăn chặn triệt để các hành vi lợi dụng hệ thống dữ liệu để mưu lợi hoặc xâm phạm quyền cá nhân, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tư pháp.
Trân trọng./.
