Xác định giá trị vốn đầu tư; giám định giá trị vốn đầu tư; giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Mới đây doanh nghiệp của chúng tôi có nhận được văn bản đề nghị báo cáo và cung cấp các hồ sơ, tài liệu liên quan đến giá trị vốn đầu tư cùng với tài liệu về chất lượng máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ tại doanh nghiệp của tôi. Tuy nhiên, tôi vẫn chưa biết cơ sở của việc yêu cầu này là gì và việc giám định các yếu tố trên được thực hiện ra sao. Vì vậy, tôi muốn hỏi, xác định giá trị vốn đầu tư; giám định giá trị vốn đầu tư; giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ được quy định như thế nào theo pháp luật hiện hành? Kính mong Luật sư giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Vốn đầu tư là gì?
Vốn đầu tư là một thuật ngữ quan trọng trong pháp luật đầu tư và được xem là nguồn lực tài chính chủ yếu để doanh nghiệp hay nhà đầu tư triển khai các hoạt động từ chuẩn bị, xây dựng, mua sắm máy móc thiết bị đến đưa dự án vào vận hành. Không có vốn đầu tư hoặc xác định vốn đầu tư thiếu chính xác thì dự án không thể được phê duyệt, cấp phép hoặc khó có tính khả thi trong thực hiện. Do đó, với tầm quan trọng này, khoản 23 Điều 3 Luật Đầu tư 2020 đã đưa ra định nghĩa vốn đầu tư như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
23. Vốn đầu tư là tiền và tài sản khác theo quy định của pháp luật về dân sự và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên để thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh.”
Theo đó, vốn đầu tư được thừa nhận gồm tiền và các tài sản khác như máy móc thiết bị, nhà xưởng, giá trị quyền sở hữu trí tuệ, giá trị quyền sử dụng đất và các nguồn tài nguyên khác,… với điều kiện các loại tài sản này phải phù hợp theo quy định của pháp luật về dân sự và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Đồng thời, vốn phải đáp ứng điều kiện được đưa vào phục vụ cho hoạt động đầu tư kinh doanh, thu lợi nhuận thì mới xem là vốn đầu tư.
2. Xác định giá trị vốn đầu tư; giám định giá trị vốn đầu tư; giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ được quy định như thế nào?
Vốn đầu tư được xem là một khía cạnh quan trọng của dự án đầu tư bên cạnh máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ được sử dụng trong dự án. Việc xác định các yếu tố này là tiền đề để dự án đầu tư được hưởng các hỗ trợ, ưu đãi,… cũng như phải chịu sự quản lý sát sao hơn từ cơ quan nhà nước khi sự tồn tại bất lợi của các yếu tố này gây cản trở cho việc củng cố, phát triển môi trường đầu tư tại Việt Nam. Từ vấn đề này, Điều 45 Luật Đầu tư 2020 đã có quy định về xác định giá trị vốn đầu tư; giám định giá trị vốn đầu tư; giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ của dự án đầu tư để làm rõ, minh bạch việc xác định các khía cạnh này của dự án đầu tư như sau:
“Điều 45. Xác định giá trị vốn đầu tư; giám định giá trị vốn đầu tư; giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ
1. Nhà đầu tư chịu trách nhiệm bảo đảm chất lượng máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ để thực hiện dự án đầu tư theo quy định của pháp luật.
2. Nhà đầu tư tự xác định giá trị vốn đầu tư của dự án đầu tư sau khi dự án đầu tư đưa vào khai thác, vận hành.
3. Trong trường hợp cần thiết để bảo đảm thực hiện quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ hoặc để xác định căn cứ tính thuế, cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền yêu cầu thực hiện giám định độc lập giá trị vốn đầu tư, chất lượng và giá trị của máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ sau khi dự án đầu tư đưa vào khai thác, vận hành.
4. Nhà đầu tư phải chịu chi phí giám định trong trường hợp kết quả giám định dẫn đến làm tăng nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước.
5. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.”
Đồng thời, quy định tại Điều 45 Luật Đầu tư 2020 nêu trên được hướng dẫn bởi Điều 28 Nghị định số 31/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật Đầu tư như sau:
“Điều 28. Xác định giá trị vốn đầu tư; giám định giá trị vốn đầu tư; giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ
1. Vốn đăng ký thực hiện dự án đầu tư được xác định trên cơ sở:
a) Vốn góp của nhà đầu tư bằng tiền, máy móc, thiết bị, giá trị quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, bí quyết kỹ thuật, giá trị quyền sử dụng đất, tài sản khác theo pháp luật về dân sự, điều ước quốc tế về đầu tư;
b) Vốn huy động để thực hiện dự án đầu tư;
c) Lợi nhuận để lại của nhà đầu tư để tái đầu tư (nếu có).
2. Vốn đầu tư thực hiện của dự án đầu tư được xác định trên cơ sở vốn nhà đầu tư đã góp, huy động và lợi nhuận để lại để tái đầu tư trong quá trình thực hiện dự án. Nhà đầu tư tự xác định giá trị vốn đầu tư thực hiện của dự án đầu tư sau khi dự án được đưa vào khai thác, vận hành.
3. Việc giám định độc lập giá trị vốn đầu tư, chất lượng và giá trị của máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ sau khi dự án đầu tư được đưa vào khai thác, vận hành theo quy định tại khoản 3 Điều 45 của Luật Đầu tư được thực hiện trong các trường hợp sau:
a) Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư, cơ quan quản lý thuế có căn cứ xác định nhà đầu tư kê khai thuế không trung thực, chính xác, đầy đủ về giá trị vốn đầu tư theo quy định của pháp luật về thuế và quản lý thuế;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ có căn cứ xác định nhà đầu tư có dấu hiệu vi phạm về ứng dụng, chuyển giao công nghệ trong quá trình thực hiện dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về chuyển giao công nghệ.
4. Đối với trường hợp quy định tại điểm a khoản 3 Điều này, cơ quan quản lý thuế thực hiện giám định để xác định số tiền thuế phải nộp của nhà đầu tư; việc thuê tổ chức giám định độc lập để giám định giá trị vốn đầu tư của dự án do cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư thực hiện.
5. Đối với trường hợp quy định tại điểm b khoản 3 Điều này:
a) Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan tổ chức việc giám định chất lượng và giá trị của máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đối với dự án thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ;
b) Cơ quan chuyên môn về khoa học và công nghệ thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan tổ chức việc giám định chất lượng và giá trị của máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đối với dự án không thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản này;
c) Việc giám định chất lượng và giá trị máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ được thực hiện thông qua tham vấn Hội đồng tư vấn khoa học và công nghệ, tổ chức, chuyên gia giám định độc lập về máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ được sử dụng trong quá trình thực hiện dự án đầu tư;
d) Hồ sơ, trình tự, thủ tục thực hiện giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ thực hiện theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.
6. Chi phí tổ chức giám định theo quy định tại các khoản 4 và 5 Điều này được bố trí từ nguồn ngân sách nhà nước. Trường hợp kết quả giám định dẫn đến làm tăng nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, nhà đầu tư phải chịu chi phí giám định.”
Từ các quy định trên, có thể thấy nguyên tắc nhất quán trong xác định giá trị vốn đầu tư là nhà đầu tư sẽ tự mình xác định dựa trên các cơ sở do pháp luật đề ra. Đồng thời, chất lượng máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ cũng dựa trên yêu cầu nhà đầu tư phải tự chịu trách nhiệm bảo đảm. Điều này nhằm khuyến khích tính chủ động của nhà đầu tư trong kinh doanh và đảm bảo trách nhiệm giải trình của chủ thể đầu tư khi có vấn đề phát sinh.
Tuy nhiên, trong trường hợp cần thiết để bảo đảm thực hiện quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ hoặc để xác định căn cứ tính thuế, cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền sẽ có quyền giám định độc lập giá trị vốn đầu tư, chất lượng và giá trị của máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ sau khi dự án đầu tư đưa vào khai thác, vận hành. Cụ thể:
- Cơ quan quản lý thuế thực hiện giám định để xác định số tiền thuế phải nộp của nhà đầu tư trong trường hợp cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư, cơ quan quản lý thuế có căn cứ xác định nhà đầu tư kê khai thuế không trung thực, chính xác, đầy đủ về giá trị vốn đầu tư theo quy định của pháp luật về thuế và quản lý thuế;
- Bộ Khoa học và Công nghệ hoặc cơ quan chuyên môn về khoa học và công nghệ thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo phạm vi thẩm quyền chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan tổ chức việc giám định chất lượng và giá trị của máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ khi có căn cứ xác định nhà đầu tư có dấu hiệu vi phạm về ứng dụng, chuyển giao công nghệ trong quá trình thực hiện dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về chuyển giao công nghệ.
Lưu ý trong trường hợp kết quả giám định dẫn đến làm tăng nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, nhà đầu tư là chủ thể phải chịu chi phí giám định. Điều này làm nâng cao trách nhiệm của nhà đầu tư trong kê khai, quyết toán thuế hoặc bù đắp lại cho ngân sách nhà nước trong trường hợp có sự gian lận, sai sót đòi hỏi phải giám định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Như vậy, quy định về xác định giá trị vốn đầu tư, giám định giá trị vốn đầu tư, giám định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ không chỉ thể hiện nguyên tắc “trao quyền tự chủ” và tự chịu trách nhiệm cho nhà đầu tư, mà còn thiết lập cơ chế giám sát của Nhà nước nhằm bảo đảm tính minh bạch, khách quan trong quá trình thực hiện dự án. Quy định này qua đó góp phần hài hòa lợi ích công và lợi ích tư, đồng thời tạo lập một môi trường đầu tư ổn định, minh bạch và phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững.
Trân trọng./.
