Ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện và điều kiện đối với ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi muốn đầu tư chứng khoán vào một công ty đang có sự phát triển ổn định ở nước ngoài nhưng tôi được biết việc đầu tư này cần đáp ứng các điều kiện đầu tư kinh doanh nhất định. Tuy nhiên, tôi chưa nhận thức được pháp luật đang quy định ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện sẽ liên quan đến những lĩnh vực nào và điều kiện kèm theo là gì. Vì vậy, tôi muốn hỏingành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện và điều kiện đối với ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện được quy định như thế nào theo quy định của pháp luật hiện hành? Kính mong Luật sư giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
1. Ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện gồm những ngành, nghề nào?
2. Điều kiện đối với ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện gồm những ngành, nghề nào?
Để đảm bảo trật tự quản lý nhà nước đối với những ngành, nghề có rủi ro cao, vốn đầu tư lớn hoặc tầm ảnh hưởng kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng sâu rộng,… đồng thời giúp dòng vốn đầu tư ra nước ngoài được định hướng đúng, an toàn, phù hợp với lợi ích quốc gia và phát triển bền vững, pháp luật nước ta đã có quy định những ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện. Theo đó, các ngành, nghề cụ thể được liệt kê tại Điều 54 Luật Đầu tư 2020 như sau:
“Điều 54. Ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện
1. Ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện bao gồm:
a) Ngân hàng;
b) Bảo hiểm;
c) Chứng khoán;
d) Báo chí, phát thanh, truyền hình;
đ) Kinh doanh bất động sản.
2. Điều kiện đầu tư ra nước ngoài trong ngành, nghề quy định tại khoản 1 Điều này được quy định tại luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ và điều ước quốc tế về đầu tư mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.”
Quy định này cho phép nhận biết các ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện và các văn bản chứa đựng điều kiện cụ thể đối với từng ngành, nghề đó. Cụ thể:
- Ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện bao gồm:
+ Ngân hàng: Bởi đây là hoạt động đầu tư kinh doanh liên quan trực tiếp đến hệ thống tài chính – tiền tệ quốc gia, nếu không đặt ra những điều kiện bắt buộc thì các rủi ro dây chuyền, thất thoát ngoại tệ, phá vỡ tính ổn định tỷ giá, chính sách tiền tệ trong nước,… sẽ dễ dàng xảy ra và xuất hiện với tần suất cao, khó kiểm soát;
+ Bảo hiểm: Nếu cho phép phân tán quá mức nguồn vốn kinh doanh đối với ngành, nghề liên quan đến quyền lợi của rất nhiều chủ thể trong xã hội này thì nguy cơ mất khả năng chi trả không chỉ ở phạm vi trong nước mà còn ở nước ngoài, ảnh hưởng đến niềm tin và an toàn – an sinh xã hội là rất lớn. Do đó, việc kiểm soát dòng vốn, năng lực tài chính, quản trị rủi ro và các khía cạnh quan trọng khác thông qua các điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành, nghề bảo hiểm sẽ mang tính thiết thực và hết sức quan trọng để bảo vệ phần đông quyền lợi người dân;
+ Chứng khoán: Bởi sự tan vỡ thị trường chứng khoán là nguyên nhân của rất nhiều khủng hoảng tài chính, sự suy thoái của nền kinh tế. Vì vậy, việc kiểm soát chặt chẽ quá trình đầu tư kinh doanh trong ngành, nghề này trên toàn cầu là quan trọng để đảm bảo sự ổn định không chỉ của nền kinh tế quốc gia mà cả ở phạm vi quốc tế;
+ Báo chí, phát thanh, truyền hình bởi tính ảnh hưởng an ninh, chính trị, định hướng tư tưởng, văn hoá cao của các ngành, nghề này;
+ Kinh doanh bất động sản: Do ngành bất động sản liên quan đến dòng vốn lớn, dài hạn, dễ phát sinh rủi ro và tiêu cực nên phải có điều kiện quản lý chặt chẽ, minh bạch. Nếu không doanh nghiệp có thể lợi dụng để chuyển vốn ra nước ngoài bất hợp pháp, gây ảnh hưởng đến thị trường trong nước, gia tăng các rủi ro tài chính và ảnh hưởng tới chính sách phát triển bất động sản quốc gia.
- Các văn bản chứa đựng điều kiện cụ thể đối với từng ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện bao gồm:
+ Luật, nghị quyết của Quốc hội;
+ Pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội;
+ Nghị định của Chính phủ;
+ Điều ước quốc tế về đầu tư mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
Việc quy định rõ phạm vi các văn bản được quy định hoặc được căn cứ vào để xác định điều kiện kinh doanh đối với từng ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện là tiền đề giúp nhà đầu tư tiến hành đầu tư kinh doanh nhận biết những điều kiện mà mình phải thoả mãn trước và trong quá trình đầu tư. Đồng thời, hỗ trợ cơ quan nhà nước có thẩm quyền dễ dàng áp dụng, xử phạt trong phạm vi quản lý của mình.
Như vậy, quy định tại Điều 54 Luật Đầu tư 2020 liên quan đến ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện thể hiện rõ định hướng quản lý thận trọng của Nhà nước đối với những lĩnh vực có tính nhạy cảm cao về kinh tế, tài chính và chính trị – xã hội. Việc liệt kê cụ thể các ngành như ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, báo chí – phát thanh – truyền hình và kinh doanh bất động sản cho thấy đây là những lĩnh vực vừa có tác động trực tiếp đến an ninh tài chính quốc gia, trật tự xã hội, vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro trong việc dịch chuyển vốn và ảnh hưởng đến lợi ích công cộng. Đồng thời, cũng khẳng định điều kiện đầu tư ra nước ngoài trong các ngành này không được quy định tùy tiện, mà phải dựa trên các văn bản pháp lý có giá trị pháp lý cao như luật, nghị quyết của Quốc hội, nghị định của Chính phủ và các điều ước quốc tế. Cách quy định này bảo đảm sự minh bạch, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, đồng thời tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho nhà đầu tư, giúp họ nhận diện trước các ràng buộc pháp lý khi tham gia hoạt động đầu tư quốc tế trong các lĩnh vực đặc thù.
2. Điều kiện đối với ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện được quy định như thế nào?
Đi kèm với ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện chính là các điều kiện về vốn, giấy phép, trình độ chuyên môn, cơ sở vật chất, quản trị và các điều kiện khác đối với từng ngành, nghề cụ thể. Theo đó, Điều 72 Nghị định số 31/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số Điều của Luật Đầu tư quy định về điều kiện đối với ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện như sau:
“Điều 72. Điều kiện đối với ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện
1. Đối với các ngành, nghề ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều 54 của Luật Đầu tư, nhà đầu tư phải đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật trong lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán và được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản.
2. Đối với ngành, nghề báo chí, phát thanh, truyền hình quy định tại điểm d khoản 1 Điều 54 của Luật Đầu tư, nhà đầu tư là tổ chức đã được cấp phép hoạt động báo chí, phát thanh, truyền hình tại Việt Nam và được Bộ Thông tin và Truyền thông đồng ý bằng văn bản.
3. Đối với ngành, nghề kinh doanh bất động sản quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 54 của Luật Đầu tư, nhà đầu tư là doanh nghiệp thành lập theo Luật Doanh nghiệp.”
* Lưu ý: Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Khoa học và Công nghệ được hợp nhất thành Bộ Khoa học và Công nghệ (căn cứ Mục 2.3 Phần II Kết luận số 121-KL/TW ngày 24/01/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và khoản 11 Điều 1 Nghị quyết số 176/2025/QH15 ngày 18/02/2025 của Quốc hội về Cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV).
Như vậy, nhằm đảm bảo kiểm soát chặt chẽ những lĩnh vực đầu tư có ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế, chính trị, xã hội, Điều luật nêu trên đã quy định các điều kiện phải thoả mãn khi nhà đầu tư kinh doanh trong các ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện như sau:
- Đối với các ngành, nghề ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, nhà đầu tư phải đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật trong lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán và phải được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản.
- Đối với ngành, nghề báo chí, phát thanh, truyền hình, nhà đầu tư là tổ chức đã được cấp phép hoạt động báo chí, phát thanh, truyền hình tại Việt Nam và được Bộ Khoa học và Công nghệ đồng ý bằng văn bản.
- Đối với ngành, nghề kinh doanh bất động sản, nhà đầu tư là doanh nghiệp thành lập theo Luật Doanh nghiệp.
Từ đó, quy định đã tạo ra cơ chế sàng lọc giúp bảo đảm chỉ những nhà đầu tư có năng lực, uy tín và tuân thủ pháp luật mới được phép tham gia đầu tư ra nước ngoài trong các lĩnh vực nhạy cảm. Điều này góp phần giữ vững an ninh tài chính, an ninh thông tin và ổn định thị trường, đồng thời nâng cao hình ảnh, uy tín của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.
Trân trọng./.
