Công nhận quỹ xã hội, quỹ từ thiện đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ được thực hiện như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ xin phép thành lập quỹ xã hội. Tôi được thông báo rằng mình sắp đến giai đoạn xin công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động cũng như công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ. Tôi chưa rõ ở giai đoạn này mình cần phải làm gì, chuẩn bị gì cũng như các mốc thời gian như thế nào? Mong nhận được sự tư vấn từ Luật sư, xin cảm ơn!
MỤC LỤC
1. Thẩm quyền giải quyết các thủ tục về quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Thẩm quyền giải quyết các thủ tục về quỹ xã hội, quỹ từ thiện được quy định như thế nào?
Căn cứ theo Điều 18 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về việc tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện (“Nghị định số 93/2019/NĐ-CP”) được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 8 Điều 1 Nghị định số 136/2024/NĐ-CP ngày 23/10/2024 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 93/2019/NĐ quy định như sau:
“Điều 18. Thẩm quyền giải quyết các thủ tục về quỹ
1. Bộ trưởng Bộ Nội vụ có thẩm quyền cấp giấy phép thành lập và công nhận điều lệ; cho phép hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể, đổi tên quỹ; đình chỉ có thời hạn hoạt động; cho phép quỹ hoạt động trở lại sau khi bị đình chỉ có thời hạn; công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động; công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ; cấp lại giấy phép thành lập; công nhận sửa đổi, bổ sung điều lệ; mở rộng phạm vi hoạt động; thu hồi giấy phép thành lập, đối với:
a) Quỹ có phạm vi hoạt động toàn quốc hoặc liên tỉnh;
b) Quỹ có tổ chức, cá nhân nước ngoài góp tài sản với công dân, tổ chức Việt Nam để thành lập, hoạt động trong phạm vi tỉnh.
2. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền cấp giấy phép thành lập và công nhận điều lệ; cho phép hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể, đổi tên; đình chỉ có thời hạn hoạt động; cho phép quỹ hoạt động trở lại sau khi bị đình chỉ có thời hạn; mở rộng phạm vi hoạt động quỹ; công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động; công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ; cấp lại giấy phép thành lập; công nhận điều lệ sửa đổi, bổ sung; thu hồi giấy phép thành lập:
a) Quỹ hoạt động trong phạm vi cấp tỉnh;
b) Quỹ có tổ chức, cá nhân nước ngoài góp tài sản với công dân, tổ chức Việt Nam để thành lập, hoạt động trong phạm vi cấp huyện, xã.
3. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền cấp giấy phép thành lập và công nhận điều lệ; cho phép hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể, đổi tên; đình chỉ có thời hạn hoạt động; cho phép quỹ hoạt động trở lại sau khi bị đình chỉ có thời hạn; mở rộng phạm vi hoạt động quỹ; công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động; công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ; cấp lại giấy phép thành lập; công nhận điều lệ sửa đổi, bổ sung; thu hồi giấy phép thành lập đối với quỹ hoạt động trong phạm vi cấp huyện, xã; trừ trường hợp quỹ có tổ chức, cá nhân nước ngoài góp tài sản thành lập.
4. Việc tiếp nhận hồ sơ giải quyết các thủ tục về quỹ dưới hình thức trực tiếp hoặc qua hệ thống bưu chính hoặc trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công của cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Điều 18 Nghị định này.”
Ngoài ra, việc phân cấp nhiệm vụ quản lý nhà nước về quỹ xã hội, quỹ từ thiện còn được quy định tại Điều 12 Nghị định số 128/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ về việc quy định về phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước lĩnh vực nội vụ như sau:
“Điều 12. Phân cấp nhiệm vụ quản lý nhà nước về quỹ xã hội, quỹ từ thiện
Nhiệm vụ, quyền hạn về cấp giấy phép thành lập và công nhận điều lệ; cho phép hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể, đổi tên quỹ; đình chỉ có thời hạn hoạt động; cho phép quỹ hoạt động trở lại sau khi bị đình chỉ có thời hạn; công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động; công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ; cấp lại giấy phép thành lập; công nhận sửa đổi, bổ sung điều lệ; mở rộng phạm vi hoạt động; thu hồi giấy phép thành lập quy định tại Điều 18 của Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25 tháng 11 năm 2019 của Chính phủ về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 136/2024/NĐ-CP ngày 23 tháng 10 năm 2024 của Chính phủ (sau đây gọi là Nghị định số 93/2019/NĐ-CP) do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện đối với: Quỹ hoạt động trong phạm vi cấp tỉnh (bao gồm quỹ có tổ chức, cá nhân nước ngoài góp tài sản với công dân, tổ chức Việt Nam để thành lập, hoạt động trong phạm vi tỉnh, xã); trừ quỹ hoạt động trong phạm vi xã.”
Lưu ý: Đơn vị hành chính cấp huyện đã kết thúc hoạt động trong cả nước kể từ ngày 01/7/2025 căn cứ theo khoản 2 Điều 2 Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Theo đó, căn cứ theo khoản 7 Điều 58 Nghị định số 129/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ về việc quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Nội vụ liên quan đến việc giao trách nhiệm cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã thay cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện như sau:
“Điều 58. Trách nhiệm quản lý nhà nước về quỹ của Ủy ban nhân dân cấp xã
…
7. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều 18 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25 tháng 11 năm 2019 của Chính phủ về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 136/2024/NĐ-CP ngày 23 tháng 10 năm 2024), trừ quỹ có tổ chức, cá nhân nước ngoài góp tài sản thành lập.”
Từ những quy định trên, có thể thấy thẩm quyền giải quyết các thủ tục về quỹ xã hội, quỹ từ thiện được xác định theo phạm vi hoạt động của quỹ và yếu tố có hay không có tổ chức, cá nhân nước ngoài góp tài sản thành lập. Cụ thể, đối với quỹ hoạt động trên phạm vi toàn quốc hoặc liên tỉnh hoặc quỹ có yếu tố nước ngoài hoạt động trong phạm vi tỉnh, thẩm quyền thuộc Bộ trưởng Bộ Nội vụ.
Trường hợp quỹ hoạt động trong phạm vi cấp tỉnh, bao gồm cả quỹ có yếu tố nước ngoài nhưng chỉ hoạt động trong phạm vi tỉnh, xã, thẩm quyền thuộc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo sự phân cấp tại Điều 12 Nghị định số 128/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ về việc quy định về phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước lĩnh vực nội vụ.
Đối với quỹ hoạt động trong phạm vi xã, trừ trường hợp có yếu tố nước ngoài, thẩm quyền giải quyết thuộc Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã theo quy định tại khoản 3 Điều 18 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 136/2024/NĐ-CP) và được khẳng định lại tại khoản 7 Điều 58 Nghị định số 129/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ về việc quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Nội vụ.
2. Công nhận quỹ xã hội, quỹ từ thiện đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ được thực hiện như thế nào?
Căn cứ theo Điều 25 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về việc tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 12 Điều 1 Nghị định số 136/2024/NĐ-CP ngày 23/10/2024 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 93/2019/NĐ quy định như sau:
“Điều 25. Công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ
1. Sau khi đã hoàn tất các thủ tục quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 24 Nghị định này, Hội đồng quản lý quỹ lập 01 bộ hồ sơ gửi cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Điều 18 Nghị định này đề nghị công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ.
Trong thời hạn 45 ngày làm việc kể từ ngày được cấp giấy phép thành lập, quỹ có trách nhiệm gửi hồ sơ theo quy định đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xem xét quyết định công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động.
2. Nội dung hồ sơ gồm:
a) Tài liệu chứng minh các quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 24 Nghị định này;
b) Danh sách, địa chỉ, số điện thoại liên hệ, sơ yếu lý lịch cá nhân (theo mẫu kèm theo Nghị định này) và phiếu lý lịch tư pháp số 01 do cơ quan có thẩm quyền cấp cho các thành viên Hội đồng quản lý quỹ không quá 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ. Trường hợp cán bộ, công chức, viên chức tham gia Hội đồng quản lý quỹ, người đã nghỉ hưu được cấp có thẩm quyền theo quy định về phân cấp quản lý cán bộ đồng ý giới thiệu bầu Chủ tịch Hội đồng quản lý quỹ thì không cần phiếu lý lịch tư pháp số 01.
Đối với thành viên Hội đồng quản lý quỹ là người nước ngoài phải cung cấp sơ yếu lý lịch có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền của nước người đó mang quốc tịch, đã được dịch thuật và hợp pháp hóa lãnh sự.
c) Văn bản liên quan đến việc bầu thành viên và các chức danh Hội đồng quản lý quỹ.
3. Trong thời hạn 60 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Điều 18 Nghị định này ra quyết định công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ, trường hợp không công nhận phải có văn bản trả lời nêu rõ lý do.
4. Trong quá trình hoạt động nếu có sự thay đổi, bổ sung thành viên Hội đồng quản lý quỹ hoặc Hội đồng quản lý quỹ hết nhiệm kỳ, quỹ gửi văn bản, hồ sơ đề nghị đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại Điều 18 Nghị định này công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ, gồm:
a) Văn bản nêu rõ lý do thay đổi, bổ sung thành viên Hội đồng quản lý quỹ hoặc công nhận Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ tiếp theo;
b) Tài liệu theo điểm b khoản 2 Điều 25 Nghị định này;
c) Văn bản bầu thành viên Hội đồng quản lý quỹ; văn bản bầu chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng quản lý quỹ;
d) Trường hợp công nhận Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ tiếp theo: văn bản của Ban sáng lập quỹ đề cử Hội đồng quản lý quỹ, trường hợp sáng lập viên không đề cử thì có văn bản của Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ trước bầu ra Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ tiếp theo; báo cáo tổng kết nhiệm kỳ tổ chức, hoạt động của quỹ; báo cáo về tình hình quản lý, sử dụng tài sản, tài chính của quỹ trong nhiệm kỳ và báo cáo kiểm toán (nếu có) về tình hình quản lý, sử dụng tài sản, tài chính của quỹ trong nhiệm kỳ theo quy định pháp luật.”
Dẫn chiếu đến khoản 2, khoản 3 Điều 24 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP quy định như sau:
“Điều 24. Điều kiện để quỹ được hoạt động
Quỹ được hoạt động khi đủ các điều kiện sau:
...
2. Đã công bố về việc thành lập quỹ theo quy định tại Điều 22 Nghị định này.
3. Có văn bản xác nhận của ngân hàng nơi quỹ đăng ký mở tài khoản về số tiền mà từng sáng lập viên cam kết đóng góp để thành lập quỹ đã có đủ trong tài khoản của quỹ. Đối với tài sản khác, đã thực hiện việc chuyển quyền sở hữu tài sản theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 23 Nghị định này.”
Theo đó, việc công nhận quỹ xã hội, quỹ từ thiện đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ là một bước thủ tục pháp lý bắt buộc nhằm bảo đảm tư cách pháp nhân, tính hợp pháp và năng lực điều hành của quỹ trước khi chính thức đi vào hoạt động. Sau khi hoàn tất việc công bố thành lập quỹ và chuyển quyền sở hữu tài sản đóng góp theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 24 Nghị định số 93/2019/NĐ-CP, Hội đồng quản lý quỹ có trách nhiệm lập và gửi hồ sơ đề nghị công nhận đủ điều kiện hoạt động đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Hồ sơ phải bao gồm các tài liệu chứng minh điều kiện hoạt động, danh sách và lý lịch tư pháp của các thành viên Hội đồng quản lý quỹ, cùng các văn bản bầu chọn, quyết định nhân sự của Hội đồng quản lý. Trong thời hạn 60 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền phải ra quyết định công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên Hội đồng quản lý quỹ; trường hợp từ chối phải có văn bản trả lời nêu rõ lý do.
Ngoài ra, trong quá trình hoạt động, nếu có thay đổi, bổ sung thành viên hoặc hết nhiệm kỳ Hội đồng quản lý quỹ, quỹ phải thực hiện thủ tục công nhận lại theo quy định, kèm theo các báo cáo tài chính, kiểm toán và kết quả hoạt động của nhiệm kỳ trước.
Như vậy, quy định này thiết lập một cơ chế pháp lý toàn diện, chặt chẽ và có tính kiểm soát cao, bảo đảm quỹ chỉ được phép hoạt động khi đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện về tài chính, tổ chức và nhân sự, đồng thời bảo đảm sự minh bạch, ổn định và tính liên tục trong hoạt động quản lý quỹ xã hội, quỹ từ thiện, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả và tính tin cậy của các hoạt động nhân đạo, từ thiện trong xã hội.
Trân trọng./.
