Công chức hải quan được quy định như thế nào? Quy định về quản lý, sử dụng cờ truyền thống, cờ hiệu, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan và dấu hiệu đặc trưng phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan được thực hiện ra sao?
Luật sư cho tôi hỏi: Gần đây tôi có thấy một công chức hải quan tự ý mặc trang phục ngành và gắn phù hiệu khi tham gia một sự kiện cá nhân ngoài giờ làm việc. Điều này khiến ai nấy xung quanh đều dè chừng và riêng tôi cảm thấy không phù hợp nhưng vẫn chưa biết hành vi của vị công chức nêu trên có đang vi phạm quy định của pháp luật hay không. Vì vậy, tôi muốn hỏi, quy định về quản lý, sử dụng cờ truyền thống, cờ hiệu, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan và dấu hiệu đặc trưng phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan được thực hiện ra sao theo pháp luật hiện hành? Kính mong Luật sư giải đáp giúp tôi.
MỤC LỤC
1. Công chức hải quan được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Công chức hải quan được quy định như thế nào?
Quy định về công chức hải quan được đề cập tại Điều 15 Luật Hải quan 2014 như sau:
“Điều 15. Công chức hải quan
1. Công chức hải quan là người có đủ điều kiện được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan hải quan; được đào tạo, bồi dưỡng và quản lý, sử dụng theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.
2. Chế độ phục vụ, chức danh, tiêu chuẩn, lương, phụ cấp thâm niên, chế độ đãi ngộ khác đối với công chức hải quan, hải quan hiệu, cờ hiệu, cấp hiệu, trang phục, giấy chứng minh hải quan theo quy định của Chính phủ.”
Theo đó, điều luật nhấn mạnh đội ngũ công chức hải quan phải là những cá nhân có đủ điều kiện được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan hải quan. Đồng thời, còn phải được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn phù hợp để thực hiện nhiệm vụ và được quản lý, sử dụng tuân thủ theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức. Điều này góp phần bảo đảm lực lượng hải quan có trình độ chuyên môn và phẩm chất chính trị phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ.
Bên cạnh đó, điều luật cũng quy định rõ về chế độ phục vụ, tiêu chuẩn chức danh, lương, phụ cấp thâm niên và các chế độ đãi ngộ khác, thể hiện tính đặc thù của ngành hải quan. Đồng thời, việc quy định thống nhất về trang phục, cấp hiệu, giấy chứng minh hải quan,… nhằm đảm bảo tính nhận diện, kỷ luật, uy nghiêm và tính chuyên nghiệp của lực lượng.
Như vậy, quy định này tạo cơ sở pháp lý cho việc tuyển dụng, quản lý và đãi ngộ công chức hải quan, bảo đảm lực lượng này có năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức và điều kiện làm việc phù hợp để thực thi nhiệm vụ quản lý hải quan. Đồng thời, việc nêu rõ quyền lợi và trách nhiệm góp phần tăng tính minh bạch, tránh tùy tiện trong quản lý nhân sự và nâng cao tính kỷ luật, chuyên nghiệp của ngành hải quan.
2. Quy định về quản lý, sử dụng cờ truyền thống, cờ hiệu, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan và dấu hiệu đặc trưng phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan được thực hiện ra sao?
Quy định về quản lý, sử dụng cờ truyền thống, cờ hiệu, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan và dấu hiệu đặc trưng phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan được đề cập tại Điều 3 Nghị định số 02/2021/NĐ-CP ngày 07/01/2021 của Chính phủ quy định về cờ truyền thống, cờ hiệu, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan và dấu hiệu đặc trưng phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan như sau:
“Điều 3. Quy định về quản lý, sử dụng
1. Cờ truyền thống của hải quan được dùng trong các cuộc mít tinh kỷ niệm những ngày lễ, ngày truyền thống, trưng bày trong nhà truyền thống và các hoạt động trọng thể khác của ngành hải quan.
2. Cờ hiệu hải quan, đèn hiệu, pháo hiệu, còi, loa được gắn, trang bị trên các phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan bao gồm tàu thuyền, ca nô, xuồng máy, ô tô, xe mô tô 02 bánh và các phương tiện chuyên dùng khác khi thực hiện nhiệm vụ.
3. Biểu tượng hải quan được dùng để in, gắn lên cờ truyền thống, cờ hiệu, giấy tờ, biểu mẫu, phương tiện tuần tra, kiểm soát, giám sát hải quan, vật lưu niệm, trụ sở và các biểu trưng khác của hải quan.
Biểu tượng hải quan rút gọn được gắn trên hải quan hiệu, cấp hiệu hải quan và một số loại trang phục hải quan để phân biệt lực lượng hải quan với các lực lượng chức năng khác.
4. Hải quan hiệu được gắn trên mũ kêpi, mũ mềm, mũ bông hải quan.
5. Khi thực hiện nhiệm vụ công chức, viên chức phải mang phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan đúng quy định. Các trường hợp làm nhiệm vụ trinh sát, hóa trang, đấu tranh chuyên án được mặc thường phục theo quyết định của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan.
Thời gian và loại trang phục được sử dụng của các đơn vị thuộc ngành hải quan thực hiện thống nhất theo quyết định của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan.
6. Cờ truyền thống, cờ hiệu, đèn hiệu, pháo hiệu, còi, loa, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan được cấp phát, quản lý, sử dụng đúng mục đích, quy định của pháp luật.
Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định hoặc phân cấp quyết định ban hành tiêu chuẩn, định mức, chế độ cấp phát, sử dụng trang phục hải quan.
7. Các đơn vị, cá nhân trong ngành hải quan chỉ được sử dụng cờ truyền thống, cờ hiệu, đèn hiệu, pháo hiệu, còi, loa, biểu tượng, hải quan hiệu, phù hiệu, biển tên, cấp hiệu, trang phục, chứng minh hải quan khi thực thi công vụ, nhiệm vụ được giao.”
* Lưu ý: Tổng cục Hải quan được tổ chức lại thành Cục Hải quan (căn cứ Mục 1 Phần III Báo cáo số 219/BC-BNV ngày 11/01/2025 về việc bổ sung, hoàn thiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ và khoản 25 Điều 3 Nghị định số 29/2025/NĐ-CP ngày 24/02/2025 của Chính phủ về việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính được sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 Nghị định số 166/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 29/2025/NĐ-CP ngày 24/02/2025 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính).
Theo đó, điều luật quy định rõ nguyên tắc quản lý và sử dụng cờ truyền thống, biểu tượng, hiệu lệnh, trang phục và giấy tờ ngành Hải quan nhằm bảo đảm tính thống nhất, trang nghiêm và nhận diện chính xác lực lượng thực thi công vụ. Các dấu hiệu nhận diện của ngành chỉ được sử dụng trong phạm vi nhiệm vụ, được cấp phát và quản lý theo chế độ chặt chẽ, đồng thời công chức phải mang đúng trang phục và giấy tờ khi thi hành nhiệm vụ, trừ các trường hợp đặc biệt theo quy định.
Từ đó, quy định này có ý nghĩa đặt ra cơ sở pháp lý nhằm ngăn ngừa tình trạng lạm dụng, giả mạo lực lượng hải quan; nâng cao kỷ luật và tính chuyên nghiệp, bảo vệ uy tín ngành. Đồng thời, tạo điều kiện nhận diện rõ ràng để phục vụ hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận trong lĩnh vực hải quan. Đẩy lùi các hành vi lạm dụng, giả mạo hoặc sử dụng sai mục đích đối với các đối tượng có ý nghĩa quan trọng về mặt truyền thống và hình ảnh quốc gia như nêu trên.
Trân trọng./.
