THÔNG BÁO RÚT KINH NGHIỆM SỐ 291/TB-VKSTC NGÀY 31/10/2025 CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO ĐỐI VỚI VỤ ÁN THÁI KHẮC THÀNH BỊ XÉT XỬ VỀ TỘI “VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ BẢO VỆ ĐỘNG VẬT NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM” TẠI TỈNH HƯNG YÊN

Nội dung vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Thứ nhất, việc khởi tố, điều tra, truy tố và bắt tạm giam Thái Khắc Thành

Thái Khắc Thành đã thực hiện hành vi nuôi, nhốt, mua bán trái phép 13 cá thể gà lôi, trong đó có 03 cá thể gà do mua bán trao đổi, 10 cá thể gà gây nuôi sinh trưởng. Hành vi của Thái Khắc Thành tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể. Vì nguồn gốc của số gà lôi trên không phải săn bắt từ tự nhiên. Khi khởi tố, điều tra, truy tố các Cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm chưa đánh giá đúng tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm pháp luật; Thái Khắc Thành có nhân thân tốt, nơi cư trú rõ ràng việc bắt tạm giam để phục vụ điều tra là không cần thiết.

Thứ hai, việc xét xử sơ thẩm của Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 5

Tại Phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, quy định gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB theo quy định tại Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ được áp dụng khi khởi tố, điều tra và truy tố).

Lẽ ra khi Toà án nhân dân Khu vực 5, tỉnh Hưng Yên đưa vụ án ra xét xử, Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 5 phải áp dụng Thông tư số 27 nêu trên để xác định 13 cá thể gà lôi thu giữ của Thái Khắc Thành là động vật thuộc nhóm IIB. Từ đó xác định hành vi của Thái Khắc Thành không còn phạm vào tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự và đề nghị Tòa án nhân dân Khu vực 5 miễn trách nhiệm hình sự cho Thái Khắc Thành theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 29 Bộ luật Hình sự (khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa). Tuy nhiên, Viện kiểm sát nhân dân Khu vực 5 vẫn áp dụng Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ để đề nghị Tòa án nhân dân Khu vực 5 xét xử và kết án Thái Khắc Thành 06 năm tù về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm" theo khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là sai lầm nghiêm trọng trong áp dụng pháp luật.

Thứ ba, việc kháng nghị phúc thẩm của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên

Mặc dù Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã kịp thời ban hành quyết định kháng nghị phúc thẩm, nhưng không kháng nghị phúc thẩm theo hướng áp dụng Điều 357 Bộ luật Tố tụng hình sự đề nghị Hội đồng xét xử sửa án sơ thẩm, tuyên miễn trách nhiệm hình sự cho Thái Khắc Thành mà lại áp dụng Điều 358 Bộ luật Tố tụng hình sự đề nghị Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy vụ án để điều tra lại sẽ làm kéo dài quá trình tố tụng. Đồng thời, việc kháng nghị phúc thẩm không thông qua công tác kiểm sát bản án sơ thẩm mà do báo chí phản ánh và Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên kiến nghị nên cần phải rút kinh nghiệm.