Người đại diện theo pháp luật duy nhất của doanh nghiệp mất tích thì ai đại diện cho doanh nghiệp?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là đối tác kinh doanh của một công ty trách nhiệm hữu hạn. Thời gian gần đây, người đại diện theo pháp luật duy nhất của công ty này đột ngột mất liên lạc. Gia đình họ đã trình báo cơ quan có thẩm quyền và hiện tại đang làm thủ tục yêu cầu Tòa án tuyên bố mất tích. Trong lúc chờ giải quyết, các hoạt động của công ty gần như đình trệ, gây ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của tôi cũng như các bên liên quan khác. Vậy xin hỏi, trong trường hợp người đại diện theo pháp luật duy nhất của doanh nghiệp bị mất tích thì ai sẽ thay thế để đại diện cho doanh nghiệp tiếp tục thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý?
MỤC LỤC
1. Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là ai?
Trả lời:
1. Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là ai?
Theo khoản 1 Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp được định nghĩa như sau:
“Điều 12. Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
1. Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.”
Bên cạnh đó, đối với doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, thì người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp loại này còn được quy định tại Điều 137 Bộ luật Dân sự năm 2015, cụ thể:
“Điều 137. Đại diện theo pháp luật của pháp nhân
1. Người đại diện theo pháp luật của pháp nhân bao gồm:
a) Người được pháp nhân chỉ định theo điều lệ;
b) Người có thẩm quyền đại diện theo quy định của pháp luật;
c) Người do Tòa án chỉ định trong quá trình tố tụng tại Tòa án.
2. Một pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật và mỗi người đại diện có quyền đại diện cho pháp nhân theo quy định tại Điều 140 và Điều 141 của Bộ luật này.”
Như vậy, có thể hiểu, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân được doanh nghiệp giao quyền hoặc theo quy định của pháp luật để thay mặt doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ trong suốt quá trình hoạt động. Họ là chủ thể duy nhất hoặc cùng với những người khác chịu trách nhiệm đại diện cho doanh nghiệp trong việc giao kết, thực hiện giao dịch dân sự cũng như tham gia các thủ tục tố tụng tại Tòa án hoặc Trọng tài. Vai trò của người đại diện theo pháp luật không chỉ mang tính nội bộ, gắn liền với tổ chức nội tại của doanh nghiệp mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc xác lập, duy trì và bảo vệ các quan hệ pháp lý giữa doanh nghiệp với bên ngoài.
2. Người đại diện theo pháp luật duy nhất của doanh nghiệp mất tích thì ai đại diện cho doanh nghiệp?
Căn cứ tại khoản 5, 6 Điều 12 Luật Doanh nghiệp năm 2020, việc người đại diện theo pháp luật duy nhất của doanh nghiệp mất tích thì người đại diện cho doanh nghiệp thay thế được quy định như sau:
“Điều 12.Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
...
5. Trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều này, đối với doanh nghiệp chỉ còn một người đại diện theo pháp luật và người này vắng mặt tại Việt Nam quá 30 ngày mà không ủy quyền cho người khác thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc chết, mất tích, đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của công ty.
6. Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên, nếu có thành viên là cá nhân làm người đại diện theo pháp luật của công ty chết, mất tích, đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, trốn khỏi nơi cư trú, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì thành viên còn lại đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của Hội đồng thành viên về người đại diện theo pháp luật của công ty.”
Như vậy, đối với trường hợp doanh nghiệp chỉ có một người đại diện theo pháp luật duy nhất mà người này mất tích, việc thay thế người đại diện sẽ được thực hiện theo những nguyên tắc sau:
- Trường hợp người đại diện theo pháp luật đã thực hiện việc ủy quyền cho người khác trước khi mất tích thì người được ủy quyền tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp theo nội dung đã được ủy quyền;
- Trường hợp người đại diện theo pháp luật không ủy quyền cho người khác, thì chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên hoặc Hội đồng quản trị sẽ phải kịp thời cử người khác làm người đại diện theo pháp luật mới của công ty;
- Riêng đối với công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên, nếu thành viên là cá nhân đồng thời là người đại diện theo pháp luật của công ty bị mất tích, thì thành viên còn lại đương nhiên trở thành người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của Hội đồng thành viên về việc bổ nhiệm người đại diện theo pháp luật.
Như vậy, trong trường hợp người đại diện theo pháp luật duy nhất của doanh nghiệp bị mất tích, việc bổ sung kịp thời người đại diện mới không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc mà còn là giải pháp để tránh những rủi ro, đình trệ trong giao dịch và hoạt động của doanh nghiệp. Sự chủ động trong việc thay thế người đại diện sẽ giúp doanh nghiệp tránh được những rủi ro pháp lý không đáng có, hạn chế tối đa nguy cơ đình trệ hoạt động kinh doanh, đồng thời giữ vững uy tín và sự ổn định trong quan hệ với đối tác, khách hàng cũng như các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Trân trọng./.
