Quản lý chất thải đối với hoạt động dầu khí trên biển được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Trong quá trình khai thác dầu khí trên biển, một doanh nghiệp vô ý để dầu thải và nước rửa thiết bị tràn xuống biển gây ô nhiễm, vậy theo quy định pháp luật hiện hành quản lý và xử lý chất thải đối với hoạt động dầu khí trên biển được quy định như thế nào?
MỤC LỤC
2. Quản lý chất thải đối với hoạt động dầu khí trên biển được quy định như thế nào?
Trả lời:
1. Chất thải là gì?
Căn cứ theo khoản 18 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định về chất thải như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
18. Chất thải là vật chất ở thể rắn, lỏng, khí hoặc ở dạng khác được thải ra từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác.
….”
Theo đó, chất thải được hiểu là các vật chất phát sinh trong quá trình con người tiến hành sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt hoặc các hoạt động khác. Những vật chất này có thể tồn tại ở dạng rắn, lỏng, khí hoặc các dạng khác và được thải ra môi trường sau khi không còn giá trị sử dụng trong quá trình hoạt động đó.
2. Quản lý chất thải đối với hoạt động dầu khí trên biển được quy định như thế nào?
Ngày 10/01/2022, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường 2020. Trong đó, theo Điều 43 Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT được sửa đổi bởi khoản 6 Điều 4 Thông tư số 07/2025/TT-BTNMTdo Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường ban hành ngày 28/02/2025 sửa đổi Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường, hiệu lực từ ngày ký đã nêu rõ về việc quản lý chất thải đối với hoạt động dầu khí trên biển được quy định như sau:
“Điều 44. Quản lý chất thải đối với hoạt động dầu khí trên biển
1. Phân loại, thu gom, lưu giữ và quản lý chất thải không nguy hại trên công trình dầu khí trên biển:
a) Chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp thông thường được thu gom và phân loại thành 03 nhóm, bao gồm: nhóm chất thải thực phẩm, nhóm phế liệu để thu hồi, tái chế và nhóm chất thải thông thường còn lại;
b) Nhóm chất thải thực phẩm được thải xuống biển sau khi nghiền đến kích thước nhỏ hơn 25 mm;
c) Chất thải thông thường là gỗ, giấy, bìa được đốt bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật về phòng cháy và chữa cháy. Tro sau khi đốt được thải xuống biển;
d) Nhóm phế liệu để thu hồi, tái chế và nhóm chất thải thông thường còn lại phải thu gom và vận chuyển vào bờ.
2. Phân loại, thu gom và lưu giữ chất thải nguy hại trên công trình dầu khí trên biển:
a) Chất thải nguy hại phải phân loại theo tính chất nguy hại;
b) Các loại chất thải nguy hại có cùng tính chất nguy hại, cùng biện pháp xử lý và không phản ứng với nhau được lưu giữ chung trong cùng một thiết bị, dụng cụ kín;
c) Thiết bị, dụng cụ chứa chất thải nguy hại phải có nhãn rõ ràng để nhận biết loại chất thải được thu gom.
3. Quản lý mùn khoan và dung dịch khoan phát sinh trong hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí trên biển:
a) Mùn khoan và dung dịch khoan nền nước phát sinh trong hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí được thải xuống vùng biển cách bờ (đất liền), ranh giới khu vực nuôi trồng thủy sản, khu bảo vệ thủy sinh và khu vui chơi giải trí dưới nước lớn hơn 03 hải lý;
b) Mùn khoan nền không nước phát sinh trong hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí chỉ được thải xuống biển khi hàm lượng dung dịch nền không nước bám dính trong mùn khoan thải không vượt giá trị cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dung dịch khoan và mùn khoan thải từ các công trình dầu khí trên biển và vị trí thải cách bờ (đất liền), ranh giới khu vực nuôi trồng thủy sản, khu bảo vệ thủy sinh, khu vui chơi giải trí dưới nước lớn hơn 12 hải lý; dung dịch khoan nền không nước sau khi sử dụng đối với hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí phải vận chuyển về bờ để tái sử dụng cho các chiến dịch khoan khác hoặc chuyển giao cho cơ sở thực hiện dịch vụ xử lý chất thải nguy hại để xử lý;
c) Việc sử dụng dung dịch khoan nền không nước được thực hiện theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành.
4. Nước khai thác thải phát sinh từ các công trình dầu khí trên biển phải được thu gom, xử lý theo quy định của quy chuẩn kỹ thuật môi trường về nước khai thác thải từ các công trình dầu khí trên biển.
5. Nước rửa sàn, thiết bị công nghệ và khoang chứa dầu bị nhiễm dầu được quản lý như sau:
a) Thu gom, xử lý theo quy định của quy chuẩn kỹ thuật môi trường về nước thải công nghiệp trước khi xả thải tại vị trí cách bờ nhỏ hơn 03 hải lý;
b) Thu gom, xử lý theo quy định tại Phụ lục I của Công ước quốc tế về ngăn ngừa ô nhiễm do tàu gây ra (sau đây gọi tắt là Công ước Marpol) (hàm lượng dầu tối đa không vượt quá 15 mg/l) trước khi xả thải tại vị trí cách bờ từ 03 hải lý trở lên.
6. Nước thải sinh hoạt được quản lý như sau:
a) Thu gom, xử lý theo quy định của quy chuẩn kỹ thuật môi trường về nước thải sinh hoạt trước khi xả thải tại vị trí cách bờ nhỏ hơn 03 hải lý;
b) Thu gom, xử lý theo quy định của tại Phụ lục IV của Công ước Marpol trước khi xả thải tại vị trí cách bờ từ 03 đến 12 hải lý;
c) Thu gom và thải bỏ xuống biển tại vị trí cách bờ lớn hơn 12 hải lý.”
Theo đó, chất thải được chia thành hai nhóm chính: Chất thải không nguy hại và nguy hại, với quy định rõ ràng về việc phân loại, thu gom, lưu giữ và xử lý. Các loại chất thải sinh hoạt, phế liệu tái chế hoặc chất thải thông thường phải được phân loại thành ba nhóm và xử lý phù hợp: Có thể thải xuống biển, đốt, hoặc đưa vào bờ để xử lý. Đối với chất thải nguy hại, yêu cầu doanh nghiệp phải lưu giữ trong dụng cụ kín, dán nhãn nhận biết rõ ràng, tránh lẫn lộn hoặc gây phản ứng hóa học.
Riêng với mùn khoan và dung dịch khoan loại chất thải đặc trưng trong hoạt động dầu khí pháp luật quy định rất cụ thể về khoảng cách thải ra biển, hàm lượng dầu còn lại, và biện pháp xử lý hoặc tái sử dụng, nhằm ngăn ngừa ô nhiễm nghiêm trọng cho môi trường biển. Bên cạnh đó, các loại nước thải đều phải được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật trước khi xả ra môi trường, đồng thời tuân thủ Công ước MARPOL một công ước quốc tế quan trọng trong việc ngăn ngừa ô nhiễm do tàu và công trình biển gây ra.
Trân trọng./.
