Hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được quy định như thế nào?
Luật sư cho tôi hỏi: Tôi là người phụ trách môi trường tại một cơ sở sản xuất nằm trong danh mục phải thực hiện đo đạc và báo cáo phát thải khí nhà kính theo quy định. Trong quá trình chuẩn bị báo cáo, tôi không biết phải gửi dữ liệu cho cơ quan nào, quy trình kiểm tra tính tuân thủ ra sao và nếu số liệu của cơ sở tôi chưa đầy đủ thì có cần bổ sung theo yêu cầu không. Vậy theo quy định hiện hành, hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính vận hành như thế nào?
MỤC LỤC
Trả lời:
1. Khí nhà kính là gì?
Căn cứ theo khoản 29 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định về khí nhà kính, hiệu ứng nhà kính như sau:
“Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
29. Khí nhà kính là loại khí trong khí quyển gây hiệu ứng nhà kính.
…”
Như vậy, khí nhà kính được định nghĩa là những loại khí trong khí quyển có khả năng gây hiệu ứng nhà kính. Định nghĩa này tuy ngắn gọn nhưng bao hàm ý nghĩa rất quan trọng, bởi khí nhà kính không chỉ là thành phần vật lý trong bầu khí quyển mà còn liên quan trực tiếp đến biến đổi khí hậu và sự cân bằng năng lượng của Trái Đất.
Những loại khí nhà kính phổ biến như CO₂, CH₄, N₂O… có khả năng giữ lại nhiệt lượng từ Mặt Trời, khiến nhiệt độ bề mặt Trái Đất tăng lên, dẫn đến hiệu ứng nhà kính. Như vậy, khí nhà kính chính là “tác nhân trung gian” làm thay đổi khí hậu, ảnh hưởng đến môi trường, nông nghiệp, nguồn nước, và đời sống con người.
2. Hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được quy định như thế nào?
Ngày 07/01/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Trong đó, theo Điều 9 Nghị định số 06/2022/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 Nghị định số 119/2025/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 09/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn trong đó có sửa đổi quy định về thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính nêu rõ hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được quy định như sau:
“Điều 9. Hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính
1. Việc theo dõi, giám sát tuân thủ các quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được thực hiện thông qua Hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.
2. Bộ Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan đầu mối của Hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, có trách nhiệm kiểm tra việc tuân thủ các quy định về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính tại Điều 10 Nghị định này; chủ trì, phối hợp với các bộ quản lý lĩnh vực xây dựng, vận hành cơ sở dữ liệu trực tuyến quốc gia về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.
3. Các bộ quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định này có trách nhiệm:
a) Xây dựng và ban hành quy trình, quy định kỹ thuật về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong phạm vi lĩnh vực quản lý;
b) Hướng dẫn các cơ sở trong phạm vi lĩnh vực quản lý thực hiện đo đạc, báo cáo và thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính;
c) Kiểm tra việc tuân thủ các quy định về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của các cơ sở quy định tại khoản 1 Điều 5 thuộc phạm vi quản lý;
d) Xây dựng, vận hành cơ sở dữ liệu trực tuyến về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong phạm vi lĩnh vực quản lý thống nhất với cơ sở dữ liệu trực tuyến quốc gia về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính quy định tại khoản 2 Điều này.
4. Các bộ, cơ quan ngang bộ khác có liên quan có trách nhiệm:
a) Cung cấp số liệu hoạt động, thông tin liên quan phục vụ đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ khí nhà kính cấp quốc gia, lĩnh vực theo yêu cầu của Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định này;
b) Phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định này thực hiện kiểm tra việc tuân thủ các quy định về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính trong phạm vi lĩnh vực quản lý.
5. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo cơ quan chuyên môn trực thuộc có liên quan:
a) Kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy định về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính của các cơ sở quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định này trên địa bàn quản lý;
b) Cung cấp thông tin, số liệu liên quan phục vụ đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ khí nhà kính cấp quốc gia, lĩnh vực theo yêu cầu của Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định này.
6. Cơ sở quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định này, đơn vị thẩm định quy định tại Điều 14 và các tổ chức liên quan khác có trách nhiệm tuân thủ các quy định về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; cung cấp bổ sung thông tin, số liệu hoạt động phục vụ đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ khí nhà kính cấp quốc gia, lĩnh vực theo yêu cầu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị định này.”
Theo đó, đây là nền tảng bắt buộc để bảo đảm mọi hoạt động giảm phát thải không chỉ “làm” mà còn phải được đo lường, báo cáo, thẩm định một cách chính xác và thống nhất trên phạm vi toàn quốc. Trọng tâm của hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính là việc xác định rõ vai trò đầu mối của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cơ quan chịu trách nhiệm điều phối toàn bộ hoạt động kiểm tra, vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia và đảm bảo các bộ, ngành thực hiện đúng quy định kỹ thuật.
Song song đó, các bộ quản lý ngành có trách nhiệm ban hành quy trình chuyên môn, hướng dẫn các cơ sở thực hiện hệ thống quốc gia đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và vận hành cơ sở dữ liệu ngành. Sự phối hợp giữa các bộ, các cơ quan ngang bộ và UBND cấp tỉnh tạo nên một hệ thống vận hành đa tầng - liên thông, bảo đảm số liệu được thu thập từ thực tế, kiểm tra tại địa phương, tổng hợp ở bộ ngành và cuối cùng tích hợp vào hệ thống quốc gia. Các cơ sở thuộc diện phải kiểm kê phát thải cũng được đặt vào vị trí trung tâm, khi họ phải tuân thủ đầy đủ quy trình đo đạc và cung cấp số liệu.
Trân trọng./.
